اعداد قرمز تابلوی بورس

پیشبینی بورس فردا

بورس؛ بازاری ناشناخته در ایران

بسیاری از ما ایرانی ها به دلایل مختلف با مفاهیمی نظیر بورس، سهام و. آشنایی چندانی نداریم و فقط شاید به لطف گزارش های تلویزیونی که گهگاهی از تالار بورس پخش می شود با شنیدن نام آن به یاد تابلویی شیشه ای با اعداد و ارقام سبز و قرمز می افتیم که گروهی از افراد مدام به آن زل زده و چیزهایی در گوش هم می گویند.

بسیاری از ما ایرانی ها به دلایل مختلف با مفاهیمی نظیر بورس، سهام و. آشنایی چندانی نداریم و فقط شاید به لطف گزارش های تلویزیونی که گهگاهی از تالار بورس پخش می شود با شنیدن نام آن به یاد تابلویی شیشه ای با اعداد و ارقام سبز و قرمز می افتیم که گروهی از افراد مدام به آن زل زده و چیزهایی در گوش هم می گویند.
در این میان برخی از مردم نیز که شاید تجربه ناخوشایندی از بورس داشته و یا نزدیکانشان با بازار سرمایه درگیر بوده اند معتقدند بورس محلی برای سفته بازی و دلالی آدم های به اصطلاح زرنگ و رانت خوار است که در کمین انسان های ساده نشسته اند و در طرفه العین پول آنها را به جیب می زنند.
در عین حال گروهی نیز هستند که با کسب آگاهی های لازم به جمع معامله گران بازار سرمایه پیوسته و اصطلاحا بورسی شده اند.
فارغ از این گروه بندی ها، باید گفت که علی رغم عمر ۴۵ ساله بورس در ایران هنوز تعداد کثیری از مردم اعم از تحصیل کرده و نکرده، با پول و بی پول، رئیس و مرئوس با این بازار آشنایی ندارند و شاید اصلا نمی دانند چنین بازاری در کشور وجود داشته و امتیازات بالقوه و بالفعلی برای سرمایه دار شدن دارد. از آنجا که در آستانه شروع سومین ماه از سال «حمایت از تولید ملی کار و سرمایه ایرانی» قرار داریم و از سویی هفته پیش نیز شاهد برپایی ششمین نمایشگاه بین المللی بورس در تهران بودیم لذا بی مناسبت نیست اگر قدری با مفاهیم بورس، سهام و منافع و مضار آن ها آشنا شویم.

● بورس چیست؟
بورس مکانی است که در آن سهام شرکت های گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه گذاری دادوستد می شود. به بازار بورس بازار سهام هم می گویند. اما نام رسمی و قانونی آن «بورس اوراق بهادار» است که منظور از اوراق بهادار همان برگه های سهام شرکت هاست. به مکانی که در آن عمل دادوستد انجام می گیرد «تالار معاملات بورس» گفته می شود.
اصلی ترین تالار معاملات بورس کشور در تهران- خیابان حافظ- تقاطع جمهوری واقع است و ورود عموم مردم در آن آزاد است.

● بورس چه فایده ای دارد؟
پرسش دیگری که شاید در ذهن گروهی از افراد شکل می گیرد اینکه بورس چه منفعتی برای ما دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت: بورس نیز همانند سایر بازارهای رقیب همچون طلا، ارز، مسکن و. که در سال های اخیر بعضا جذابیت های حباب گونه ای نیز داشته اند محلی برای سرمایه گذاری سودآور است. البته هرگز نباید فراموش کرد که سرمایه گذاری در این بازار همچون سایر بازارها نیازمند دقت، آگاهی و هوشمندی است. به طور مثال: اگر فردی ۱۰۰ هزار تومان در اختیار دارد شاید آسان ترین کار برای او سپرده گذاری در بانک با سود ۰۲درصد است ولی در این روش فرد باید اولا حداقل یک سال به پولش دست نزند و ثانیا نگران کاهش ارزش سرمایه اش نیز باشد. اما راه دیگری که او می تواند برای سرمایه گذاری انتخاب کند اینکه به بازار طلا و ارز روی آورده و چشم انتظار شوک های ناگهانی این بازار پرریسک باشد. بدیهی است ریسک این بازار با توجه به تحولات غیرقابل پیش بینی اقتصاد جهان بسیار بالاست کما اینکه سال گذشته در شرایط خاصی ناگهان قیمت سکه و ارز دوبرابر شد ولی به فاصله چند ماه این نرخ ها به شدت سقوط کرد و سرمایه گذارانش را بعضا در حسرت و اندوه فرو برد.
ولی سومین راه برای کسی که مثلا پس انداز ۱۰۰ هزار تومانی دارد ورود به بازار بورس است. او می تواند با خرید سهام شرکت ها در کف قیمتی که البته باید با دقت و آگاهی لازم انجام گیرد در مدت زمان معقول از سود مناسبی که اغلب از سود فعلی بانک ها نیز بیشتر است بهره مند شود.
اینکه می گوییم خرید سهام در کف قیمتی مناسب است به خاطر این که سرمایه گذار می تواند با افزایش ۰۲ یا ۰۳درصدی قیمت سهامش بلافاصله آن را فروخته و به سود ناشی از فروش سهام دست یابد. هر چند برخی نیز صبر بیشتری داشته و سهامشان را نگه می دارند تا پس از توزیع سود سهام، اصل سهام را نیز پس از مدتی بفروشند تا دو سود کسب کنند، ولی آنچه که مسلم است اینکه سرمایه گذار در بورس مجاز است هر زمان که اراده کرد سهامش را بفروشد و پـولش را از بورس خارج کند. بنابراین مزیتی که سرمایه گذاری در بورس نسبت به بانک دارد اینکه دراین بازار نیاز نیست سرمایه گذار حتماً پولش را تا مدت طولانی دست نخورده نگه دارد بلکه می تواند هرگاه که از این سرمایه گذاری منصرف شد (به جز درموارد استثناء که بعداً به آن اشاره خواهد شد) سرمایه اش را از بورس خارج نماید.
امتیاز دیگر سرمایه گذاری در بورس، شرعی و حلال بودن آن است، یعنی سرمایه گذار در سود و زیان کار با سرمایه پذیر شریک است و این گونه نیست که بدون توجه به زیان احتمالی سرمایه پذیر از ابتدا برای خودش سود قطعی تعیین کند.
نقطه قوت بعدی بورس، کمک به رشد صنعتی کشور یا همان تقویت تولید ملی است. همان طور که می دانید در بورس، سهام بسیاری از شرکت های تولیدی، صنعتی و خدماتی مهم کشور نظیر فولاد، مس، پتروشیمی، بانکها، بیمه، غذایی و عرضه می شود. مردم هم می توانند با خرید سهام این شرکت ها علاوه بر تامین مالی آنها که امروزه دغدغه اصلی مدیران واحدهای تولیدی است به رشد و بالندگی اقتصاد ملی و تقویت بخش خصوصی در مدیریت کلان اقتصاد کمک نمایند.

● چگونه سهام بخریم؟
بسیاری از افراد گمان می کنند برای خرید سهام حتما باید به تالار معاملات بورس مراجعه کنند درحالی که این تصور اشتباهی است و اصلاً در این تالار، مردم نمی توانند سهمی خرید و فروش کنند بلکه این کار باید توسط کارگزاری ها صورت گیرد.
کارگزاری ها درحقیقت وکیل و نماینده سرمایه گذاران برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند در تالار بورس اقدام به معامله سهام کند. کارگزاری ها در شهرهای مختلف کشور وجود دارند و افراد می توانند ضمن تماس با آنها و تکمیل فرم های مربوطه ابتدا کد بورسی دریافت کنند و سپس معامله سهام را از طریق همین واسطه ها انجام دهند.
البته از سال گذشته خرید و فروش سهام از طریق اینترنت و به صورت لحظه ای یا آنلاین رشد چشمگیری یافته و دیگر نیازی نیست که سرمایه گذاران برای سفارش خرید یا فروش سهام به کارگزاری ها مراجعه مستقیم و فیزیکی داشته باشند.

● چه سهمی بخریم؟
پرسش مهمی که همواره ذهن فعالان بورس را به خود مشغول کرده است اینکه چه سهمی بخریم تا نه تنها زیان نبینیم بلکه به سود منطقی نیز دست یابیم؟
پاسخ به این سوال به مولفه های زیادی همچون شرایط اقتصادی سیاسی کشور و جهان، میزان اطلاعات و آگاهی از وضعیت شرکتهای بورسی، تحلیل صنایع مختلف و. بستگی دارد لذا هیچ کس نمی تواند براحتی مدعی شود که فلان سهم برای خرید مناسب است یا مناسب نیست.
«خیری» کارشناس بازار سرمایه معتقد است بورس بازاری است که همواره نوسانات مختلفی را تجربه می کند و تمام اعداد قرمز تابلوی بورس اعداد قرمز تابلوی بورس متغیرهای اقتصادی و سیاسی بر روی آن تاثیرگذار است، حتی یک خبر سیاسی می تواند مدتی آن را دچار صعود یا رکود کند مثل مذاکرات هسته ای.
وی می افزاید: البته درحالت عادی، بورس کشورها در شرایطی رشد می کند که اقتصاد کشور روبه پیشرفت است و بنابر این سهامداران نیز اغلب سود خواهند کرد ولی اگر اقتصاد کم ثبات و یا نوسان های متعدد داشته باشد طبیعی است که بازار سرمایه هم به رکود می رود و سهامداران متضرر می شوند.
«هاشم آقایی» کارشناس دیگر بورس درپاسخ به این سوال که سهامداران درشرایط عادی چه میزان سود می توانند برای خود متصور شوند؟ می گوید: تعیین درصد سود قطعی نیست و بستگی به شرایط متعدد از جمله توان تحلیل و آگاهی فرد و شناخت او از توانمندی و سودآوری یا زیان دهی شرکت ها دارد ولی در مجموع می توان گفت اگر فردی دریک شرایط طبیعی اقدام به خرید سهام کند و پس از افزایش ۰۲ یا ۰۳ درصدی قیمت سهام بلافاصله آن را بفروشد می تواند از رهگذر این خرید و فروشها در نهایت به سود مناسبی که قطعاً بالاتر از سود بانکهاست دست یابد.

● چند نکته مهم در خرید سهام
نکته اول: هنگام خرید سهام سعی کنید شرکتی را انتخاب کنید که جزو فهرست ۰۵شرکت فعال تر و برتر بورس باشد. (چون فوراً نقد می شود) اسامی این شرکت ها هر ۳ماه یک بار از سوی بورس اعلام می شود.
نکته دوم: تمام سرمایه خود را درون یک شرکت نگذارید و صرفاً سهام یک شرکت را خریداری نکنید بلکه اصطلاحاً سبدی از سهام بخرید.
نکته سوم: برای انتخاب شرکت مورد نظر از فعالان اقتصادی، کارگزاران و افراد مطلع در امور بورس مشورت بخواهید.
نکته چهارم: همواره اطلاعات خود از شرایط سیاسی اقتصادی ایران و جهان را به روز کنید.
نکته پنجم: سهام شرکت هایی را خریداری نمایید که از پتانسیل بالایی برخوردارند و از نظر سرمایه هم به صورتی باشد که تحت تأثیر فعالیت سفته بازان قرار نگیرد.

● مبتدی ها چه کنند؟
کارشناسان بورس به تازه واردها و کسانی که توان اطلاعات بالایی ندارند توصیه می کنند برای سرمایه گذاری در بورس به «صندوق های سرمایه گذاری» که در محل کارگزاری ها تعبیه شده مراجعه کنند.
«احسان رضاپور» از فعالان بورس در این باره می گوید: صندوق های سرمایه گذاری اغلب از افراد حرفه ای بازار بهره مندند و این افراد می توانند با تحلیل شرایط، سهام مناسبی را برای اعضای صندوق خریداری کنند.
وی تأکید می کند: البته این صندوق ها هم تابع شرایط اقتصادی سیاسی کشور و جهان هستند وشاید در مقاطعی هم ضرر ببینند ولی در مجموع برای کسانی که اطلاع چندانی از بورس ندارند حضور در صندوق های سرمایه گذاری بهتر است.
او می افزاید: کسانی که سرمایه های اندکی دارند می توانند در صندوق های سرمایه گذاری قرار دهند و آن عده ای که سرمایه های کلانی دارند می توانند با شرکت های مشاور سبدگردانی وارد مذاکره شوند تا سهام های مناسبی خریداری کنند.

● معایب بورس
چندی پیش یکی از خوانندگان روزنامه در تماس تلفنی اعلام کرده بود که چرا فقط از خوبی های بورس می گویید چرا نمی گویید بورس امثال من را به خاک سیاه نشانده است؟
در پاسخ باید گفت: همان طور که در بندهای قبلی این گزارش اشاره شد بازار بورس نیز همانند سایر بازارهای سرمایه گذاری دارای سود و زیان است و احتمال ضرر نیز در آن وجود دارد.
به عبارتی از ۴میلیون فعال بورسی که هم اکنون گفته می شود در بورس دارای «کد» هستند بسیاری در طول معاملات خود دچار ضرر و زیان شده و حتی شاید سرمایه های اولیه خویش را نیز از دست داده اند. البته این ضررها ناشی از عوامل متعددی است که ذیلا به برخی از آنها اشاره می شود:
۱- تأثیرات شدید مسایل سیاسی بر بازار و نبود ثبات اقتصادی
۲- عدم شناخت کافی از وضعیت سهام شرکت مورد نظر
۳- خرید سهام در اوج قیمت و عدم اطلاع از وقایع ایران و جهان
۴- عدم آموزش کافی از سوی بورس برای سهامداران
۵- تبلیغات یکسویه و آمارسازی مدیران ارشد بورس و پرهیز آنها از بیان نقاط ضعف بورس
۶- دخالت نابجای برخی مسئولان سیاسی در مسائل اقتصادی
۷- بروز تحولات غیرقابل پیش بینی در جهان نظیر بحران اقتصادی ۲۰۰۸، احتمال فروپاشی اتحادیه اروپا و.
دلائل فوق از جمله مهمترین عواملی است که باعث بروز زیان های شدید به سهامداران بورس می شود البته در کنار این نکات باید به مسائلی نظیر شکل گیری حباب در سهام برخی شرکت ها و یا توقف های طولانی مدت نماد برخی شرکت ها در بورس اشاره کرد.
طی سال های اخیر شاهد بوده ایم که سهام برخی شرکت ها در سایه انفعال مسئولان بورس ناگهان با حباب قیمتی شدیدی روبه رو شده اند که هیچ یک از فعالان بورس هم نتوانسته اند دلیل قانع کننده ای برای آن بیان کنند.
به طور نمونه سهام پست بانک با نماد «وپست» هنگامی که دو سال پیش عرضه شد ناگهان قیمت این سهم در یک بازه زمانی کوتاه مدت ۵ برابر شد و مسئولان بورس نیز هیچ اقدامی در برابر این افزایش حباب گونه انجام ندادند. همین سهم پس از چندی روند نزولی در پیش گرفت و از ۱۱۰۰ تومان به ۳۹۰ تا ۴۰۰ تومان رسید.
یا سهام شرکت های قندی طی شرایطی خاص سال گذشته با افزایش شدیدی روبه رو شدند و پس از چند هفته ناگهان افت قیمتی وحشتناکی را تجربه کردند. این اتفاقات در کنار توقف نمادها که بعضاً تا چند ماه طول می کشد موجبات دلسردی فعالان بورس را فراهم می کند تا حدی که برخی از آنها در مقطعی از سرمایه گذاری در این بازار خسته شده و پس از چندی عطای حضور در این بازار را بر لقایش می بخشند و پولشان را از بازار بورس خارج می کنند. در حالی که اگر برخی تحولات فوق الذکر خصوصاً بروز حباب های قیمتی یا توقف طولانی مدت نمادها از سوی مسئولان بورس مدیریت شود شاید برخی گلایه ها از این بازار کم شود و موجبات رونق بیش از پیش آن فراهم گردد.
به هر حال مجدداً تاکید می کنیم بازار سرمایه همچون دیگر بازارها با افت و خیزهای متعددی روبروست که متقاضیان ورود به این بازار باید تمامی این مسائل را قبل از حضور مالی خود در نظر بگیرند.
احتمال کلاهبرداری در بورس بسیار پایین است

● آیا در بورس احتمال کلاهبرداری هم وجود دارد؟
این پرسشی است که شاید در ذهن برخی افراد شکل بگیرد اما در پاسخ به آن باید گفت باتوجه به اینکه اساساً بورس با هدف ایجاد شفافیت و جلوگیری از بروز تخلفات احتمالی در اطلاعات منتشره شرکت ها راه اندازی شده است لذا بروز کلاهبرداری در این بازار بسیار کم و بعید است. در عین حال سازمان بورس اخیراً جرائمی را برای برخورد با کارگزاران متخلف و یا شرکت های مخفی کار در نظر گرفته است که به نظر می رسد این جریمه ها تا حد زیادی درصد بروز تخلفات در بورس را کاهش داده است.
نکته پایانی در خصوص بورس اینکه امروزه بورس در کشورهای توسعه یافته به شدت رشد یافته و تقریباً در برخی از این کشورها ۰۸ درصد مردم سهامدار شرکت های بزرگ و صنعتی هستند. همین عامل علاوه بر تامین مالی شرکت ها کمک مهمی به سطح درآمدی مردم کرده است اما در کشور ما هنوز بورس ناشناخته بوده و حتی مدیران اغلب شرکت ها نیز هنوز نمی دانند که بخشی از تامین مالی شرکت خود را می توانند از طریق بورس انجام دهند، از سویی مردم هم به دلایلی که در این گزارش اشاره شد رغبت چندانی برای سرمایه گذاری در این بازار ندارند.
بدیهی است اگر مسئولان امر بدنبال تقویت توان تولید ملی و حمایت از سرمایه ایرانی هستند باید جایگاه بازار بورس را بیش از آنچه هست ارتقا داده و با یک عزم ملی و تدبیر مناسب سرمایه های سرگردان را که بیش از ۳۵۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است به سمت این بازار مولد هدایت نمایند.

فرش قرمز بورس برای چه کسی پهن شده است؟

بورسان : بازار سهام امروز به منوال روزهای گذشته روز بسیار سختی را پشت سرگذاشت و کام سهام‌داران را تلخ کرد. امروز بازار با روند پرقدرت منفی کار خود را آغاز کرد اما نکته عجیب بازار امروز در خصوص بازگشایی‌های سلیقه‌ای نمادها بود. به طوری‌که در بازگشایی بانک ملت در روز جاری با وجود اینکه حجم سفارشات در حوالی منفی ۲۰ درصد قابل توجه بود اما مورد قبول ناظر واقع نگردید اما شاهد این بودیم که در روزهای گذشته ناظر این بازگشایی‌ها با درصد بالاتر را در نمادهای دیگر که کوچکتر بودند، قبول نکرده است. البته ناظر بازار در این خصوص توضیحاتی ارائه کرد و علت عدم پذیرش معاملات وبملت را سفارش فروش‌های سنگین برخی از حقوقی‌ها عنوان کرد. ولی سلسله رفتارهای عجیب مقام ناظر به اینجا ختم نمی‌شود و همچنان شاهد اردرهای تکی در برخی نمادها و یا اردرهای غیر متعارف در جریان معاملات هم هستیم. در بازار یک دست قرمز امروز گروه سیمانی به واسطه خوش‌بینی افراد نسبت به آزادسازی قیمت این کالای پر اهمیت، رشد کرد و تنها صنعت سبز امروز بود.

باتوجه به این موضوع که بازار سهام از نظر بنیادی در سطوح جذابی قرار گرفته و حمایت‌های گسترده‌ای که لفظا صورت گرفته اما شاهد حمایت جدی روی تابلو از هیچ یک از بخش‌های بازار نیستیم. این‌طور به نظر می‌رسد که فعالان و بازیگران حقیقی و حقوقی بازار سهام تا زمانی که نتیجه مذاکرات یا انتخابات ریاست جمهوری معلوم نشود، تحرکی را قصد ندارند انجام دهند.

نماگر اصلی بورس تهران در طی معاملات امروز بازار سهام افت ۱.۸۱ درصدی (معادل ۲۰۳۹۷ واحد) را تجربه کرد و در سطح ۱.۱۰۷ میلیون واحدی توقف کرد. قد دیگر نماگر اصلی بازار یعنی شاخص کل هم‌وزن هم امروز ۱.۰۱ درصد نسبت به روز گذشته کوتاه‌تر شد.

نقشه بازار هموزن بورس

بازار سهام به گزارش اعداد و ارقام

ارزش معاملات خرد امروز بورس تهران با احتساب معاملات صورت پذیرفته در سهام، حق تقدم و دو صندوق ETF دولتی(دارا یکم و پالایش یکم) ۲۲۳۱ میلیارد تومان بود که نسبت به روز گذشته کاهش محسوسی نیافت و از میانگین‌های سالانه شده و بلند مدت بازار فاصله قابل توجهی دارد. در جریان معاملات روز جاری برآیند خرید و فروش کدهای حقیقی منفی بود و در طی این معاملات حقیقی‌ها ۶۳۱ میلیارد تومان را از بازار سهام خارج کردند. تراز پول اشخاص حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت نمایان‌گر ورود پول ۲۸۳ میلیارد تومانی به این صندوق‌ها است. در ۴ روز گذشته روند صعودی در میزان ورود پول به این صندوق‌ها شاهد بوده‌ایم.

در جریان معاملات امروز صنایع فلزات اساسی، پالایشی، پتروشیمی و بانکی بالای ۵۰ درصد ارزش معاملات را شامل شدند و داغ‌ترین صنایع امروز بازار سهام بودند. در بین نمادهای پرمعامله هم نمادهای شپنا، فملی، شبندر و خودرو به ترتیب داغ‌ترین نمادهای معاملاتی بازار امروز بوده‌اند.

نقشه بازار بورس بر اساس خرید حقوقی و حقیقی

با بررسی قدرت خرید و فروش حقیقی‌ها در بازار امروز متوجه خواهیم شد که سرانه فروش و خرید حقیقی‌ها در بازار امروز به ترتیب ۱۰ و ۱۳.۴ میلیون تومان بود. با وجود اینکه کفه ترازو به سمت خرید سنگینی می‌کند اما به دلیل قفل بودن بخش کثیری از نمادها در صف فروش، نمی‌توان این اعداد را به عنوان ملاکی معتبر قلمداد کرد.

لازم به ذکر است ۳۵۰ نماد در پایان بازار امروز همراه با صف فروش کار خود را پایان دادند و ارزش این صفوف مبلغی بالغ بر ۵ همت را جهت جمع‌آوری طلب می‌کرد.

تغییرات تعداد و ارزش صف‌های خرید و فروش سهام

پیش‌بینی بورس فردا

نمودار شاخص کل و هم‌وزن در طول روز جاری گویای این مطلب است که بازار سهام در روز جاری با روند پر قدرت منفی کار خود را شروع کرده است و با عرضه‌های انجام شده روند نزولی یک نواختی را طی کرده است و با شیب منفی کار خود را پایان داد. این موضوع نشان‌دهنده این است که به احتمال بالا فردا شاخص کل و هم‌وزن کار خود را منفی آغاز خواهد کرد. (طبق مشاهدات گذشته ‌نگری که صورت گرفته عموما شیب خط نمودار شاخص در انتهای روز نشانگر روند معاملاتی در آغاز روز بعد است.)

پیشبینی بورس فردا

حمایت بعدی شاخص کل کجاست؟

از نظر تکنیکالی شاخص کل محدوده حمایتی مهمی را که در گزارش چند روز قبل به آن اشاره شده بود را از دست داده است. علاوه بر آن محدوده حمایتی استاتیک شاخص در حوالی ۱.۱۴۰ میلیون واحدی را هم از دست داده است و تمامی این سطوح تبدیل به مقاومت شده‌اند که در صورتی که شاخص روند صعودی را پیش بگیرد، می‌تواند چالش‌های جدی را متوجه ادامه روند آن کند. حال نزدیک‌ترین حمایت نمودار شاخص کل حوالی ۱.۰۵۰ واحد قرار دارد اما با توجه به اینکه این نقاط حمایتی را عموم بازار رصد می‌کنند، در صورتی که بازار بخواهد از این نقطه حمایتی برگردد احتمالا کمی زودتر واکنش نشان‌دهد و به فعالان اجازه ندهد درست در این نقطه اقدام به خرید کنند.

لازم به ذکر است اندیکاتور RSI هم وارد محدوده بیش‌فروش شده است و در سطح ۲۵ واحدی خود قرار گرفته است که نشان‌دهنده این موضوع است که بازار به نسبت از فروشندگان دانه درشت تخلیه شده و در صورتی که خریداران قدرتمند اقبال به خرید این کلاس دارایی نشان دهند، می‌توانند بر فروشندگان غلبه کنند.

تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس

بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ | تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه

اگر تصمیم به سرمایه‌گذاری در بازار بورس دارید، باید پیش از هر چیزی با انواع بازار قابل معامله آشنا شوید. یکی از بخش‌های بازار فرابورس، بازار پایه است که سهم‌های زیادی را در خود جای داده و سرمایه‌‌گذاران بسیاری مشغول به فعالیت در این بازار هستند. البته اولین نکته‌ای که باید درباره این بازار بدانید، این است که این بازار ریسک بالایی دارد و اگر اطلاعات دقیقی از آن نداشته باشید، دچار ضرر و زیان خواهید شد. بنابراین باید در ابتدا به بخش‌های دیگر بازار مسلط شوید و سپس به انجام معامله در این بازار بپردازید.

بازار پایه چیست؟

حال با این اوصاف شاید برای شما سوال پیش آید بازار پایه فرابورس چیست و چه شرایطی دارد؟ در جواب به این سوال باید گفت بازار پایه، چهارمین بازار فرابورس است و سهم‌هایی که به هر دلیلی مشکل دارند یا خرید و فروش آن‌ها با ریسک همراه است، به این بازار منتقل می‌شوند.

این بازار بر اساس ماده ۹۹ قانون پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی توسعه کشوری تشکیل شده است. بر اساس این قوانین، شرکت‏‌هایی که سهامی عام هستند، باید حتما در یکی از بازارهای بورس و فرابورس معامله و پذیرش شوند. درواقع یک شرکت باید برای پیش بردن معاملات خود در یکی از بازارها پذیرش شود. البته برخی از شرکت‌ها از لحاظ قانونی قدرت پذیرش ندارند و تنها باید ثبت آن‌ها انجام شود. از همین رو می‌توان گفت اگر سهم یک شرکت در این دسته قرار گیرد، به بازار پایه انتقال پیدا خواهد کرد.

تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه

در رابطه با تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه باید گفت که در فرابورس نسبت به بازار بورس نظارت بیشتری اتفاق می‌افتد. بنابراین شرکت‌های بورسی باید گزارش‌های بیشتری را در طول یک سال مالی آماده کنند؛ همین موضوع به شفافیت بیشتر بازار بورس کمک کرده است، بنابراین ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار نیز کمتر خواهد بود.

بازار فرابورس ایران از سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد و تشکیلات قانونی آن مشابه بازار بورس است. البته شرایط خرید و فروش، پذیرش و معامله در این بازار در مقایسه با بازار بورس تفاوت دارد و به‌مراتب ساده‌تر خواهد بود. دلیل این موضوع نیز کمک به چرخیدن چرخ اقتصادی کشور است.

از جمله تفاوت‌های دیگر می‌توان به حجم‌ مبنای معاملات این سه بازار اشاره کرد. منظور از حجم ‌مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت است که در طول روز معامله می‌شود و این موضوع در افزایش و کاهش قیمت سهم تاثیر دارد. البته شرایط پذیرش در هر یک از بازارها نیز متفاوت است. به‌طوری که پذیرش در بورس سخت و پذیرش در فرابورس راحت خواهد بود. البته باید متذکر شد که خود بازار فرابورس نیز به بازارهای دیگر تقسیم می‌شود که بازار پایه یکی از آن‌ها است. این بازار همان‌طور که گفته شد، مختص به شرکت‌هایی است که شرایط پذیرش در بازارهای بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را ندارند.

مورد بعدی که باید به آن اشاره شود، این است که هر بازار تابلوهای مخصوص به خود را دارد. برای مثال بازار فرابورس دارای سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز است و هرکدام از آن‌ها شرایط ویژه‌ای را نشان می‌دهند. برای مثال تابلو قرمز ساده‌ترین شرایط را برای پذیرش دارد.

شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس

در رابطه با شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس باید گفت که به‌طورکلی سه دسته شرکت در این بازار قابل معامله هستند که باید درباره آن‌ها اطلاعات لازم را داشته باشید.

1. دسته اول شرکت‌هایی هستند که نتوانسته‌اند در بازار بورس یا فرابورس پذیرش شوند و به دلیل الزام قانونی، مشغول به معامله در این بازار می‌شوند. توجه داشته باشید که این دسته از شرکت‌ها ریسک بسیار بالایی را تجربه خواهند کرد.
2. دسته دوم شرکت‌هایی هستند که یک گام جلوترند و به ثبت نهایی رسیده‌اند، البته تا گرفتن پذیرش همچنان فاصله دارند. باید متذکر شد که ریسک این شرکت‌ها در مقایسه با مورد قبلی کمتر خواهد بود.
3. دسته آخر نیز به شرکت‌هایی مربوط می‌شود که قبلا پذیرش شده‌اند، اما به دلیل آن که قوانین بازار را رعایت نکرده‌اند، لغو پذیرش شده‌اند. حال از آن‌جایی که قوانین بازار پایه نسبتا راحت است، این دست از شرکت‌ها اعداد قرمز تابلوی بورس این بازار را انتخاب می‌کنند.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس چیست؟

در گذشته دامنه نوسان بازار پایه برابر با ده درصد در طول روز بود که این موضوع باعث می‌شد سهامداران در طی چند روز کاری دچار ضرر و زیان بسیاری شوند. همچنین موضوع دیگری که در این بازار به چشم می‌خورد، پروژه کردن سهم‌ها بود. منظور از پروژه کردن سهم‌ها، خرید گروهی توسط چند نفری است که سرمایه زیادی دارند و هر روز دست به بالا بردن سهم می‌زنند. این موضوع می‌توانست در مدت زمانی تقریبا یک‌ساله، سهام شرکت ورشکسته را به ۱۰۰۰ درصد سود برساند.

پس از گذشت مدت زمانی، سهم به‌شدت حبابی می‌شد و سهامداران کلان، سهم را در صف خرید قرار می‌دادند و به مردم می‌فروختند که این موضوع باعث ضرر و زیان بسیار سهامداران خرد می‌شد. تمام این موضوعات باعث شد که سازمان بورس قانون بازار پایه را تغییر دهد. حال شاید برای شما سوال پیش آید که قوانین جدید بازار پایه چیست؟ که در جواب باید گفت قوانین جدید به رنگی کردن بازار پایه معروف شدند و آن‌ها را می‌توان در سه دسته بازار پایه زرد، بازار پایه قرمز و پایه نارنجی تقسیم کرد.

بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، هر سهم ویژگی و خصوصیات مخصوص به خود را دارد و بر اساس همین موضوع هر سهم به بازار مربوط به خود هدایت می‌شود. از همین رو در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

سهامی که به بازار زرد پایه منتقل می‌شوند

• شرکت باید حداقل یک بار صورت مالی حسابرسی شده را ارائه داده باشد تا بتواند در تابلو زرد بازار پایه حضور پیدا کند.
• مجموع زمان تاخیری که یک شرکت در جهت ارائه اطلاعات شرکت بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی داشته، نباید بیش‌ از دو مرتبه یک روزه باشد.
• مجموع دفعاتی که شرکت صورت‌های مالی را بر اساس دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات ارائه نمی‌دهد، نباید بیش از دو مرتبه باشد.

سهامی که به بازار نارنجی پایه منتقل می‌شوند

• اگر هیئت‌مدیره یک شرکت قوانین مربوط به تابلوی زرد بازار فرابورس را رعایت نکند، به بازار نارنجی یا قرمز انتقال پیدا می‌کند.
• اگر سازمان فرابورس پس از حسابرسی صورت‌های مالی سالانه تشخیص دهد که گزارش‌ها حسابرسی نشده‌اند یا مشکلی در اعداد و ارقام وجود دارد، سهام را به بازار نارنجی منتقل می‌کند.
• توجه داشته باشید سهمی که در این بازار قرار می‌گیرد، ریسک بیشتری نسبت به تابلو زرد دارد و دامنه نوسان آن در طول یک روز کاری بین +۲ و =۲ است.

سهامی که به بازار قرمز پایه منتقل می‌شوند

• اگر حکم ورشکستگی شرکت شما توسط مراجع قضایی امضا شود، سهام شرکت به تابلو قرمز منتقل خواهد شد.
• اگر حکم به انحلال ناشر در مجمع بورس عمومی سالیانه شرکت داده شود، سهم شرکت به پایه قرمز انتقال پیدا می‌کند.
• اگر گزارش‌ها به‌طور پیوسته در مدت ۳ سال توسط ناظر بررسی نشوند و هیچ گزارشی درباره سود و زیان شرکت نیز وجود نداشته باشد، سهم به این بازار منتقل می‌شود.

مزایا و معایب قوانین جدید بازار پایه فرابورس

قوانین جدید بازار پایه در جهت بهبود شرایط اخذ شده‌اند، از همین رو مزایایی را به همراه دارند. اما توجه داشته باشید که در کنار این مزایا، معایبی نیز برای این قوانین در نظر گرفته شده است که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، رشد تدریجی و منطقی سهام و حذف هیجانات موجود در بازار پایه از جمله مزایای این بازار هستند و از معایبی که می‌توان برای آن در نظر گرفت، باید به‌احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم اشاره کرد.

حداکثر نوسان در بازار پایه چگونه است؟

پس از اعمال تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، دامنه نوسان‌های مربوط به هر یک از تابلوها نیز تغییر کرد که در ادامه به این تغییرات اشاره خواهیم کرد.

تغییرات نوسان در تابلو زرد : دامنه نوسان قیمت در طول هفته برابر با ۳‌% است.

تغییرات نوسان در تابلو نارنجی : دامنه نوسان قیمت در طول هفته برابر با ۲% است.

تغییرات نوسان در تابلو قرمز: دامنه نوسان قیمت در طول هفته برابر با ۱% است.

توجه داشته باشید دامنه نوسانی که ذکر شد، مربوط به روزهای معاملاتی هفته و همچنین روز دوشنبه تا قبل از ساعت ۱۲ است. دقت داشته باشید که مبنای این دامنه نوسان، قیمت پایانی روزهای دوشنبه هر هفته است. البته این نکته را نیز باید یادآور شد که نحوه معاملات در بازار پایه به این صورت است که در هر هفته و در روز دوشنبه یک حراج معاملاتی از ساعت ۱۲ تا ۱۲:۳۰ انجام می‌شود. در این روز دامنه نوسان برای تابلو زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب برابر با ۶، ۴ و ۲ درصد خواهد بود.

ساعت کار بازار پایه فرابورس

در روزهای شنبه، یکشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته، یعنی روزهای سفارش گیری بازار از ساعت ۸:۳۰ تا ۹ در مرحله پیش گشایش انجام می‌شود. راس ساعت ۹ قیمت‌ها هماهنگ می‌شوند و از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ شاهد انجام معاملات به صورت حراج پیوسته خواهیم بود. باید متذکر شد که دامنه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز همان‌طور که گفته شد، به ترتیب ۳، ۲ و ۱ درصد است.

معامله‌گری در بازار پایه به چه شکل است؟

کلیه معاملاتی که در بازار پایه انجام می‌شوند، به دو شیوه خواهند بود. شیوه اول حراج پیوسته و شیوه دوم حراج تک قیمتی است. در شیوه اول انجام معامله، همانند بازار اول و بازار دوم فرابورس معاملات به صورت مستمر و فراگیر انجام می‌شوند. در شیوه دوم، معامله سهام در یک بازه زمانی مشخص از جلسه معاملاتی و پس از بررسی قیمت‌های وارد شده انجام خواهد شد.

یکی از نکاتی که سرمایه‌گذاران باید نسبت به آن توجه داشته باشند، ریسک بازار پایه است. همان‌طور که متوجه شده‌اید، در این بازار شرکت‌هایی مورد معامله قرار می‌گیرند که عملکرد مطلوبی نداشته‌اند و اکثرا دچار زیان شده‌اند. از همین رو معامله‌گری باید با بالاترین دقت انجام شود تا فرد دچار ضرر و زیان بیشتر نشود.

توصیه می‌شود پیش از انجام معامله در این بازار، از برخی موضوعات مانند نحوه خرید سهام بازار پایه فرابورس، بهترین سهام بازار پایه، فیلتر بازار پایه و مواردی از این دست آشنا شوید و اطلاعات لازم را به دست آورید تا بتوانید بهترین عملکرد را داشته باشید و متضرر نشوید.

افزایش سرمایه بازار پایه

افزایش اعداد قرمز تابلوی بورس سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی است و یک شرکت و بازار برای آن که بتوانند فعالیت خود را توسعه دهند، باید نسبت به افزایش سرمایه اقدام کند. گاهی اوقات نیز افزایش سرمایه در جهت اصلاح و بهبود ساختار مالی است و باید گفت که راه و روش‌های گوناگونی نیز برای این کار وجود دارد. برای مثال یکی از راه‌های افزایش سرمایه بازار پایه، این است که بازار سهام جدیدی را منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا به سرمایه مورد نظر برسد.

جمع‌بندی

بازار پایه یکی از بازارهای فرابورس است که امروزه قوانین جدیدی برای آن وضع شده و معامله‌گران بسیاری مشغول به فعالیت در این بازار هستند. البته توجه داشته باشید که ریسک فعالیت در این بازار بسیار زیاد است و اگر دقت کافی را نداشته باشید، دچار ضرر و زیان بسیاری خواهید شد.

تکنیک های تابلو خوانی حرفه ای و روانشناسی نوسان گیران در بورس [قسمت دوم]

در قسمت اول سلسله گفتار تکنیک های تابلو خوانی و نوسان گیری در بازار بورس ایران، به مقوله ای به نام ارد ترس اشاره کردیم و به این مساله تاکید شد که گاهی، عرضه های حقوقی یا حقیقی، سبب می شود که سهامداران خرد حقیقی یا حقوقی، در صف خرید یا فروش هیجانی بروند و عملا ضرر زیادی متحمل شوند.

در بخش قبل عرض کردیم که بازیگر با اردهای واقعی در اعداد قرمز تابلوی بورس ردیف های دوم و پایین تر سعی در ایجاد ترس و دلهره در دل سهامداران دارد. در همین حین با اندکی رنج منفی ترس بیشتری را چاشنی کار خود قرار داده و این اطمینان را به سهامداران می دهد که سهم واقعا قصد سقوط را دارد. پس از اینکه فروشندگان ظاهر شدند؛ این بار بازیگر در سمت خریدار با شگرد های مختلفی شروع به جمع آوری مینماید.

سهم هپکو را مشاهده کنید. میزان خرید و فروش حقیقی و حقوقی مشخص است. سهم پایانی سبز دارد اما اخرین قیمت فروش، آن را قرمز کرده است. سهم حجم مبنا ندارد و به هر تعدادی سهام مبادله شود، مبنای معاملاتی روز قبل خواهد بود

اردر مخفی

یکی از راه کارهای مرسوم مورد استفاده توسط این افراد، استفاده از اردر مخفی یا همان اردر نمایشی است. حال بایستی دید اردر مخفی چیست. شاید اکثر سهامداران خرد با این نوع اردر اشنا باشند اما استفاده آنچنانی در خرید و فروششان‌ نمی شود. اردر نمایشی در هر کارگزاری،بسته به نوع پلتفرمی (قالب) که داراست در قسمت های مختلف قرار گرفته است. با استفاده از این ابزار شما‌میتوانید چه در زمان فروش و چه زمان خرید، فقط قسمتی از تعداد سهام مورد نظرتان را به معرض نمایش قرار دهید.

درواقع شما میتوانید ۳۰% از حجم مورد نظر را به نمایش قرار داده و ۷۰% را مخفی‌نمایید. این اعداد قرمز تابلوی بورس وضعیت در بخش معاملات آنلاین در اختیار شما قرار می گیرد. برای مثال شما قصد دارید ۱۰۰۰۰ سهم از یک شرکت را خریداری نمایید.در قسمت خرید؛ تعداد را ۱۰۰۰۰ درج‌ نموده و در قسمت حجم‌ نمایشی ، بجای ۱۰۰۰۰، عدد ۳۰۰۰ را می نویسید. با این کار در واقع حجم درخواستی شما ۱۰۰۰۰ بوده اما حجمی که روی تابلو در معرض نمایش قرار خواهد گرفت، ۳۰۰۰ خواهد بود.

البته برای حجم های کمتر این امر، امکان پذیر نیست. حال برمیگردیم به مبحث اصلی، یعنی جمع آوری سهم توسط بازیگر!

این اردر مخفی چه کاربردی برای بازیگر دارد؟

زمانی که سهامداران خرد در سمت فروشنده ظاهر شدند، این بار بازیگر در سمت خریدار با استفاده از این اردرهای مخفی(نمایشی) شروع به جمع آوری سهم‌می نمایند تا کسی متوجه اردرهای مشکوک نشود. چرا که اگر این حجم ها را با تعداد واقعی قرار دهد، خریداران تحریک شده و شروع به خرید می نمایند و درنتیجه تمام برنامه های بازیگر را مختل خواهند کرد. ( باعث رِنج‌ میگردند). این روش،فقط یکی از شگرد های بازیگران بوده و روش های بسیار متعدد دیگری جهت بازی سهم وجود دارد.

بازیگر بی پول ❗️

در بخش قبل توضیحاتی در مورد نوع جمع آوری بازیگر ارائه نمودیم. در بخش سوم قصد داریم یکی از شگردهای بازیگران جهت خالی نمودن و نیز افزایش قیمت سهم با استفاده از کمترین میزان نقدینگی است. در مواردی که بازیگر قصد داشته سهم را با کمترین میزان نقدینگی بالا برده بر سر سهامدار خالی نماید از این روش استفاده مینماید.

فرض کنید بازیگری سهمی را در کف قیمتی و نقطه دلخواه خود جمع آوری نموده و دیگر قصد صرف مبلغ بیشتری را نداشته و تصمیم به افزایش قیمت سهم می نماید. جهت این امر فردا راس ساعت ۸:۳۰ اردر سنگین‌ میلیونی ترتیب میدهد.سهامداران با دیدن چنین صف سنگینی (بالای ۶m) تصمیم بر عدم فروش گرفته و به همین راحتی سهم با‌کمترین‌معامله ۵% بالا میرود.در واقع فروشندگان تصمیم می گیرند سهم خود را فردا، ۵% بالاتر بفروش برسانند. ضمن اینکه بایستی اشاره نمود با این روش میانگین خرید بازیگر نیز ثابت می ماند. معمولا در‌چنین‌مواقعی خریداران نیز‌ ترغیب شده‌ و صف سنگین‌تر‌ میگردد.

بسته به اهداف بازیگر‌ و کشش‌ سهم، این‌کار تا زمان دلخواه بازیگر ادامه‌ پیدا میکند. پس‌ از‌ اینکه بازیگر به هدف خود رسید، روز آخر دوباره راس ساعت ۸.۳۰ همین‌ کار‌ تکرار گردیده و صف سنگین تری تشکیل میگردد. با به صف نشستن خریداران‌بیشتر، بازیگر آرام‌ و آهسته از طرفی شروع به عرضه‌کرده و از طرف دیگر با لغو و اردرگذری متعدد به انتهای صف می رود. با این‌ کار، علاوه بر‌اینکه‌ صف پایدار‌میماند، سهام بازیگر نیز آرام‌ آرام به خریداران انتقال می یابد.

مقصر اصلی وضعیت نابسامان بورس کیست؟

بورس یک روز منفی دیگر را ثبت کرد و این‌بار ارزش معاملات سهام نیز به کمترین سطح از ۲۱ دی ۹۸ سقوط کرد. شرایطی که سبب شده است نقدشوندگی سهام به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل شود. مقصر اصلی این وضعیت نابسامان، اما چیزی نیست جز دامنه نوسان.

– روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: صف‌نشینی سهامداران در سمت فروش سهام همچنان ادامه دارد. روز یکشنبه شاخص کل بورس تهران با افت بیش از یک درصدی که بیشترین میزان کاهش این نماگر از ۱۸ بهمن‌ماه ۹۹ بود، مواجه شد و در محدوده یک میلیون و ۲۶۹ هزار واحد قرار گرفت. این روز‌ها بازار سهام شاید بیشترین آسیب را از اجرای دامنه نوسان نامتقارن پذیراست. جایی که ارزش معاملات خرد سهام به کمترین میزان در ۱۵ ماه اخیر رسیده است و در عوض شاهد سنگین شدن صفوف فروش هستیم. روز گذشته ارزش معاملات خرد در بورس تهران به زحمت ۱۲۳۰ میلیارد تومان را ثبت کرد و در فرابورس (مجموع بازار‌های اصلی و بازار پایه) کمتر از ۶۰۰ میلیارد تومان بود. این کمترین رقم ثبت شده برای دادوستد سهام از ۲۱ دی‌ماه سال ۹۸ به شمار می‌رود. به جرات می‌توان گفت همین میزان اندک معاملات نیز به دلیل اجبار سهامداران حقوقی به خرید سهام محقق شده است.

پولی که در نهایت از جیب مردم در جهت تلاش برای متعادل اعداد قرمز تابلوی بورس کردن بازاری خرج می‌شود که با ابهامات موجود، چشم‌انداز مشخصی ندارد. حتی اگر سهام در سطوح فعلی ارزنده نیز تلقی شوند، نباید تله ارزندگی را از یاد برد. تله‌ای که عنوان می‌کند مهم نیست سهم چه قیمتی دارد مهم این است که تا چه زمان افت می‌کند. ارقام مزبور در حالی رقم خورده که انباشته شدن سفارش‌ها برای خروج از گردونه معاملات سهام به سنگین شدن صفوف فروش در قریب به اتفاق نماد‌های معاملاتی انجامیده است.

کاهش صفوف فروش از ۴ هزار میلیارد تومان در میانه بهمن‌ماه به ۲۶۸۷ میلیارد تومان در دادوستد‌های روز گذشته نیز به معنای کاهش تعداد فروشندگان نیست بلکه به نظر می‌رسد از ناامیدی سهامداران در خصوص به فروش رفتن سهامشان نشات می‌گیرد. اعداد و ارقامی که به وضوح از اوضاع و احوال نامساعد این روز‌های بازار سهام و سهامداران حکایت دارد.

بازاری که دیگر نقد نیست

یکی از مهم‌ترین مزایای بازار سهام که آن را نسبت به دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری متمایز می‌کند، قابلیت نقدشوندگی آن است. برای پی بردن به عمق وضعیت نابسامانی که این روز‌ها در بورس تهران موج می‌زند می‌توانیم از نسبت گردش پولی (turnover ratio) استفاده کنیم. این نسبت یکی از معروف‌ترین نسبت‌هایی است که توضیح‌دهنده توانایی بازار در جذب معاملات بزرگ بدون ایجاد نوسان شدید در قیمت‌ها است و با تقسیم جمع ارزش معاملات یک بازار بر متوسط ارزش کل آن بازار در یک دوره زمانی خاص محاسبه می‌شود. اطلاعات به دست آمده از بانک جهانی نشان می‌دهد میانگین جهانی نسبت مذکور با وجود کاهش طی سال‌های اخیر در حال حاضر حول و حوش ۱۰۰ درصد است.

رقمی که نشان می‌دهد در بازه مشخص مورد بررسی، تمامی سهام معامله شده در بازار حداقل یک‌بار دست به دست شده‌اند. بورس تهران، اما فاصله زیادی با استاندارد‌های جهانی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در دوره اوج بازار سهام یعنی ۵ ماه ابتدایی سال ۹۹ (ابتدای سال ۹۹ تا ۱۹ مرداد) نسبت گردش پولی این بازار کمی بیشتر از ۶۰ درصد بود که با شروع اصلاح قیمت‌ها این نسبت نیز کاهشی شد. اگر بازه زمانی را برای بررسی میزان نقدشوندگی سهام ۱۹ مرداد تا ۲۵ بهمن‌ماه یعنی زمان اجرایی شدن دامنه نوسان نامتقارن بگیریم، نسبت گردش پولی بورس تهران به ۴/ ۴۰ درصد می‌رسد. با کاهش محدوده نوسان قیمت‌ها و قفل شدن نقدینگی در صف‌های فروش سنگین، اما گردش پولی این بازار نیز به شکل محسوسی کاسته شده واز زمان اجرای قانون تا اینجای کار رقم ۱۹ درصد را نشان می‌دهد. به جرات می‌توان گفت شاید اگر این روز‌ها کسی به جای سهام، ملک داشت با سرعت بیشتری می‌توانست آن را نقد کند.

این روز‌ها سهامداران از حق مسلم خود یعنی فروش سهام آن هم در شرایطی که نمی‌توان چشم‌انداز روشنی از آینده این بازار داشت و در مقابل هر روز تورم، ارقام جدیدی را ثبت می‌کند، محروم شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در پایان سال ۹۹، بیشترین «تورم متوسط و نقطه به نقطه پایان سال در یک دهه اخیر» ثبت شده است. براساس آمار‌های رسمی، میزان تورم متوسط در ماه ۴/ ۳۶ درصد و تورم نقطه‌ای نیز ۷/ ۴۸ درصد برآورد شده است.

این در حالی است که در هیچ‌یک از ماه‌های پایانی دهه ۹۰، این میزان از تورم نقطه‌ای و متوسط گزارش نشده بود و به همین دلیل اسفندماه ۹۹ بر قله تورمی دهه ۹۰ قرار گرفته است. در این شرایط دارندگان ریال در صدد حفظ ارزش اسمی سرمایه خود هستند. قابلیت بالای نقدشوندگی در بازار سهام یکی از محرک‌هایی است که می‌توانست در این شرایط نقدینگی‌های سرگردان را جذب این بازار کند. در حال حاضر، اما در کنار ابهامات موجود چه در فضای اقتصادی و چه سیاسی، دامنه نوسان نامتقارن نیز شرایط را برای بورس‌بازان سخت‌تر کرده است تا هر روز در همان دقایق نخستین پیش‌گشایش به امید رهایی یافتن از اصلاحی فرسایشی که ۸ ماه است دامن بازار را گرفته، به صف‌های فروش پناه می‌برند و در پایان ساعت کاری تنها تعداد معدودی می‌توانند به هدف خود یعنی خروج از بازار سهام نائل شوند. هدفی که این روز‌ها رویای برخی از سهامداران شده است.

در سمت مقابل نیز سرمایه‌گذارانی هستند که قیمت‌های فعلی را ارزنده می‌پندارند، اما از ترس گرفتار شدن در تله نقدشوندگی، در نقش خریدار ظاهر نشده و در انتظار تغییر سیاست‌ها نشسته‌اند. متهم اصلی این شرایط، اما در کنار تمام نقص‌های موجود و فقر ابزار‌ها، محدودیتی خودساخته به نام دامنه نوسان است که در همان شکل گذشته خود (مثبت و منفی ۵ درصد) نیز بازار سهام کشور را ناکارآمد کرده بود و حالا نامتقارن شدن آن و کاهش کف ریزشی، قفلی بر نقدشوندگی این بازار زده و هیچ کلیدی برای آن نمی‌توان یافت.

شورای عالی بورس که خود در ۲۵ بهمن‌ماه ۹۹، تصمیم به اجرایی کردن دامنه نوسان نامتقارن گرفت در آخرین جلسه‌ای که در سال گذشته تشکیل داد، موافقت خود را با افزایش دامنه نوسان اعلام کرد و تصمیم‌گیری در خصوص زمان و میزان این افزایش را بر عهده سازمان بورس گذاشت. با وجود این، اما به نظر می‌رسد تعطیلات نوروزی سیاست‌گذاران همچنان ادامه دارد و هیچ نشانه‌ای از تلاش برای رفع مشکل این روز‌های بورس‌بازان مشاهده نمی‌شود و تنها رنگ قرمز تابلوی معاملاتی بازار سهام است که خودنمایی می‌کند.

۳۰ روز متوالی فروش حقیقی

از دیگر ارقامی که دیروز توجه فعالان بازار سهام را به خود جلب کرد، خالص فروش مثبت حقیقی‌ها برای سی‌امین روز متوالی بود. به عبارتی از زمان نامتقارن شدن دامنه نوسان تنها در یک روز آن هم به دلیل رشد نرخ دلار بود که حقیقی‌ها خریدار بودند. دیروز سهامی به ارزش ۵۸۹ میلیارد تومان (مجموع بورس و فرابورس) از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله‌گران عمده بازار سهام افزوده شد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در حالی از ابتدای سال‌جاری تا ۱۹ مرداد ماه یعنی درست زمانی که شاخص کل بورس تهران به اوج تاریخی ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد رسید، شاهد ورود بیش از ۱۰۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان پول تازه از سوی معامله‌گران حقیقی به گردونه معاملات سهام (مجموع بورس و فرابورس) بودیم که همزمان با نزولی شدن شاخص سهام و کاهش بی‌وقفه قیمت‌ها سهامداران با همان هیجانی که در ورود به بازار از یکدیگر سبقت می‌گرفتند این‌بار در صف‌های فروش نشسته‌اند.

ماحصل این رفتار خروج بیش از ۷۴ هزار و ۳۶۰ میلیارد تومان پول حقیقی از سهام بورسی از ۲۰ مردادماه تا روز گذشته بود. تنها در ۳۱ روز کاری گذشته (از زمان اجرایی شدن دامنه نوسان نامتقارن) رقم خروج حقیقی‌ها به ۱۲ هزار و ۴۳۰ میلیارد تومان رسیده است که حدود ۱۷ درصد از کل رقم خارج شده از بازار است. همین رقم خارج شده نیز در نتیجه خرید دستوری سهامداران عمده بازار محقق شد و با توجه به قفل شدن نقدینگی در صف‌های فروش و نبود خریدار شاید همین مقدار از سهامداران نیز نمی‌توانستند در نقدکردن پرتفوی خود موفق باشند.