فرمول محاسبه شاخص هم وزن

مورد دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است.
حتما به خاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است.
هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به‌طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به‌طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.

شاخص کل بورس چیست و چگونه شاخص بورس را محاسبه کنیم؟

شاخص های بورس معیار های مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آن ها می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های مختلف ارزیابی کرد. همچنین می توان با کمک روش های نموداری روند آینده بورس را پیش بینی کرد.

اگر شما هم پیگیر وضعیت بورس باشید، حتما کلمه شاخص بورس را زیاد شنیده اید. در یک تعریف ساده، شاخص های بورس در واقع معیار سنجش بازار بورس ایران است . در این مطلب قصد داریم درباره شاخص های بورس و چگونگی محاسبه آن صحبت کنیم.

توضیحی مختصر در مورد بورس

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که کلمه بورس به چه معنی است؟! در ابتدا بهتر است با خود بورس بیشتر آشنا شویم، سپس به توضیح شاخص بورس بپردازیم.
بورس کلمه ای فرانسوی است و در زبان فرانسه به معنی کیف پول است، و یا به زبان ساده تر بورس، بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است، که در آن سهام های شرکت های مختلف خرید و فروش می شود.

اصطلاح شاخص به چه معناست؟

کلمه شاخص به معنی نشانگر و یا نماگر عددی است که عملکرد وضعیت بورس را نشان می دهد.
شما با استفاده از شاخص بورس، می توانید تغییرات به وجود آمده در یک یا چند متغییر را، طی یک بازه ی زمانی مشخص مشاهده کنید.

تعریف کلی از شاخص بورس

منظور از شاخص بورس عددی است که وضعیت کلی بورس و جریان رشد یا کاهش این بازار را نشان می دهد.
ما در بورس شاخص های مختلفی داریم که هریک از آن ها وضعیت بورس را از جنبه های گوناگون به ما نشان می دهند، که محاسبه هر یک از این شاخص ها با فرمول های متفاوتی انجام می شود. یعنی برای تحلیل آن ابتدا باید کارکرد آن شاخص را بدانیم.
نکته مهم دیگر در مورد شاخص بورس این است که مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی سودآوری یا ضرردهی بودن کل بورس نیست، بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را به ما نشان می دهد.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص یک معیار برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار بورس است. شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالین بازار و سرمایه‌گذاران است که بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.
به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم

فرض کنید شاخص کل در ابتدای یک سال 1000 واحد باشد. در پایان سال شاخص به 1250 واحد می‌رسد. یعنی اگر کسی تمام سهم‌های شاخص را خریده بود در پایان سال 25% سود می‌کرد. البته ممکن است تمام سهم‌ها به طور مساوی 25 درصد رشد نکرده باشند، اما میانگین وزن‌دار رشد آن‌ها 25 درصد باشد

در حقیقت شاخص‌ های بورس معیار های حائز اهمیتی هستند که با بررسی و تحلیل آن ‌ها، می ‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌ های گوناگون، مورد بررسی قرار داد و حتی با کمک شیوه ‌های نموداری روند آینده بورس را پیش ‌بینی و به نوعی آینده بورس را تخمین زد، پس طبیعتا با توجه به نقش مهمی که شاخص‌ های بورس در تصمیم‌ گیری سرمایه ‌گذاران دارند، نوسانات شاخص ‌ها نیز برای سرمایه‌ گذاران موضوع مهم و قابل بحثی است.

در نظر داشته باشید که شاخص ‌های بورس، انواع گوناگونی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ مختلفی به نمایش می گذارد، لذا سرمایه‌ گذاران در تحلیل شاخص‌ های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه داشته باشند. از همین روی، در این مقاله قصد داریم تا کارکرد شاخص کل بازار سرمایه رو براتون به صورت کامل توضیح دهیم و کاربرد ها و نحوه استفاده از آن را مشخص کنیم

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟

برای درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه می‌شود

در ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال مالی شرکت است و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار.

یعنی فرض کنیم که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم ۵۰۰ تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال ۶۰۰ تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال ۵۰ تومان به ازای هر سهم سود نقدی تقسیم کرده است؛ بنابراین این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع ۱۵۰ تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال ۳۰ درصد بوده است، زیرا سرمایه وی از ۵۰۰ تومان به ۶۵۰ تومان افزایش یافته است.

حالا روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین شکل می‌باشد

به این معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهام‌های منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکت‌های سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهام‌ها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه می‌کند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بازار بورس می‌گویند

تحلیل انواع مختلف شاخص های بورس

شاخص کل هم وزن چیست؟

برخی کارشناسان و تحلیل‌گران معتقدند که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نیست. برای رفع این مشکل شاخص دیگری با نام «شاخص کل هم وزن» معرفی ‌می‌شود. در محاسبه شاخص کل هم وزن، تمام شرکت‌های بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل حضور دارند. در نتیجه، نوسانات شرکت‌های کوچک و بزرگ به اندازه مساوی در تغییرات شاخص کل هم وزن سهیم خواهند بود

در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هم‌وزن وجود دارد که اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.
به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچک‌تر با ارزش بازار پایین‌تر است.
اگر شاخص کل بر مبنای هم‌وزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هم‌وزن دارد

شاخص قیمت به چه معناست؟

یکی دیگر از شاخص های مهم در بورس «شاخص قیمت» است که از اصلی‌ترین فرمول محاسبه شاخص هم وزن فرمول محاسبه شاخص هم وزن شاخص‌های بورس به نامیده می شود. tepix شمار می‌رود. و به طور اختصار
این شاخص تنها بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.
در شاخص کل یا شاخص قیمت و بازده نقدی، سود تقسیمی شرکت‌ها نیز در محاسبه و تغییرات شاخص موثر بوده است، حال آنکه در شاخص قیمت بحث بازده نقدی اصولا محل بحث نیست.

سرمایه‌گذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هم‌وزن را هم مورد بررسی قرار دهند.

چرا که شاخص هم‌وزن بهتر می‌تواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد

به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هم‌وزن مثبت باشد. این اتفاق نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچک‌تر مورد توجه بازار بوده‌اند و افزایش قیمت داشتند.
از شاخص کل بورس برای پیش‌بینی وضعیت آینده بازار نیز می‌توان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روش‌های رایج تحلیلی توسط سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار می‌گیرد

البته این روزها سرمایه‌گذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هم‌وزن نیز در کنار شاخص کل برای پیش‌بینی آینده بازار استفاده می‌کنند

منظور از شاخص قیمت هم وزن چیست؟

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص سهام آزاد شناور

در این بخش از میخواهیم به مفهوم شاخص سهام آزاد شناور بپردازیم.

سهام آزاد شناور به بخشی از سهام یک شرکت اطلاق می شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند.
سهام شرکت‌های بورسی توسط دو گروه از خریداران یا فروشندگان، مورد معامله قرار می‌گیرد. گروه اول سهامداران حقیقی یا افرادی هستند که در بازار سرمایه فعالیت دارند و گروه دوم افراد حقوقی یا شرکت‌هایی هستند که در این بازار معامله انجام می‌دهند. برای مثال ممکن است سهام یک شرکت توسط شرکت دیگری (فرد حقوقی) خریداری شود.

مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد.
سهامدار راهبردی، فرمول محاسبه شاخص هم وزن سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده می‌شود.

با سایر شاخص های بورس بیشتر آشنا شویم

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ: همانطور که از اسم شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مشخص است این شاخص سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می دهد. ۳۰ شرکت بزرگی که ارزش بازار آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام آن شرکت بدست می آید.

شاخص صنعت: منظور از شرکت های صنعتی شرکت هایی هستند که در صنایع مختلف مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و … فعالیت می کنند. شاخص صنعت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال در بخش صنعت است. عملکرد هرکدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه ای مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی

شاخص واسطه گری های مالی: این شاخص عملکرد شرکت های واسطه گری مالی که فعالیت آنها در حوزه مالی است مثل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد

اگر شما هم از سرمایه گذاران بورس هستید حتما به این دو مورد دقت داشته باشید:

مورد اول اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست،
زیرا همان‌گونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه‌بسا، در فرمول محاسبه شاخص هم وزن برخی موارد، علیرغم رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند.
بنابراین، سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص‌ کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند

مورد دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است.
حتما به خاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است.
هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به‌طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به‌طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.

توضیح مسائل مرتبط با محاسبه شاخص های کیفی محصولات تولیدی – ضایعات و دوباره کاری

به صورت های گوناگونی می توان شاخص های نشان دهنده سطح کیفیت تولید یعنی ضایعات یا دوباره کاری را در فرآیندهای تولیدی شرکت های صنعتی محاسبه نمود. در این یادداشت برخی از این روش های محاسبه شاخص های کیفی محصولات تولیدی را به صورت خلاصه با هم مورد بررسی قرار می دهیم.

روش های محاسبه شاخص های ضایعات و دوباره کاری

۱ – بر اساس کمیت اندازه گیری واحد محصول

ساده ترین حالت برای محاسبه شاخص ضایعات یا شاخص دوباره کاری، رویکرد مقداری و کمّی می باشد. مقدار شاخص در این جا برابر است با تقسیم تعداد محصولات ضایعات شده یا بازکاری شده بر تعداد کل محصولات تولیدی (که از آن ها این مقدار ضایعات یا بازکاری شناسایی شده است) . برای محاسبه شاخص به صورت درصد هم، حاصل تقسیم بالا را در عدد ۱۰۰ ، ضرب کرده و نتیجه، به درصد، مقدار شاخص ضایعات یا بازکاری را نشان می دهد.

واحد اندازه گیری محصول در همه فرآیندها تعداد، نمی باشد. در برخی شرکت ها، مقدار محصول تولید شده بر اساس وزن، طول، حجم و یا دیگر ابعاد اندازه گیری، بیان می شود. طبیعتا برای محاسبه شاخص ضایعات و دوباره کاری بایستی مقدار ضایعات را بر کل مقدار محصول تولید شده در همان واحد و کمیت مورد نظر، اندازه گیری نموده و شاخص را محاسبه کرد.

در این فرمول منظور از کل مقدار محصول، همه محصولات تولید شده اعم از سالم، ضایعاتی و بازکاری شده می باشد. حالتی دیگر هم وجود دارد و می توان مقدار ضایعات یا بازکاری را از کل تولید کسر کرده و برای محاسبه شاخص، مقدار ضایعات را بر مقدار کل تولید (منهای ضایعات)، تقسیم کرد. در این حالت عدد حاصل کسر، قدری بزرگتر می نمایاند و شاید بهتر هم باشد.

۲ – بر اساس ارزش مالی قطعات و محصولات ضایعات یا بازکاری شده

در بسیاری از فرآیندهای تولیدی، ضایعات شدن قطعات و اجزاء محصول ( محصول نیم ساخته) در مراحل اولیه تولید، آسیب یا لطمه کمتری را به شرکت تحمیل می کنند، خوب است که تفاوت ارزش قطعات و محصولات نامنطبق و ضایعات شده در محاسبه شاخص ضایعات در نظر گرفته شود.

بدیهی است برای محاسبه شاخص ضایعات با این رویکرد، ارزش ریالی قطعات و محصولات نیم ساخته تا همان مرحله (مقطعی که قطعات و محصولات در فرآیندهای تولیدی پیش رفته و ضایعات شده اند یا در آن مرحله با انجام بازرسی، شناسایی گردیده اند) در نظر گرفته شود. این هزینه بایستی بر ارزش مالی کلیه قطعات تولید شده سالم تقسیم شود و حاصل کسر برابر با مقدار شاخص ضایعات می باشد.

برای محاسبه شاخص بازکاری در این روش، میزان هزینه ای که صرف دوباره کاری یا تعمیر قطعات نامنطبق شده است را برای صورت کسر باید در نظر گرفت.

در بعضی سازمان ها محاسبه کردن شاخص ها با رویکردهای مالی و هزینه ای، ممکن است ملاحظات مدیریتی خاصی داشته باشد. معمولا مدیریت ارشد از این که اطلاعات مالی و هزینه ای در سازمان منتشر گردد پرهیز می کند. روش بعدی (محاسبه بر اساس نفرساعت)، مزایای محاسبه شاخص های کیفی فرمول محاسبه شاخص هم وزن به روش هزینه ای را داشته و نیازی به، به اشتراک گذاشتن اطلاعات مالی و هزینه ای نیز نخواهد بود.

۳ – محاسبه بر مبنای نفرساعت هدر شده برای ایجاد ضایعات و دوباره کاری ها

در این حالت برای محاسبه شاخص، مقدار نفرساعتی که صرف تولید محصول نهایی نامنطبق یا محصول نیم ساخته ضایعات شده را بر نفرساعت مورد نیاز برای حجم کل تولید تقسیم می کنیم. این، روش جالبی است زیرا که مانند شیوه محاسبه بر اساس ارزش ریالی محصولات، میزان خسارت ضایعات شدن محصول در مراحل پایانی تولید و همچنین مقدار آسیب ناشی از شناسایی محصولات نامنطبق در انتهای خط تولید در نظر گرفته می شود. ضمن آن که محصولاتی که پیچیده تر هستند و فرآیندهای تولید، ساخت و کنترل کیفیت آن ها مراحل بیشتری نیاز دارند (و معمولا نفرساعت تولیدی آن ها به مراتب بزرگتر است) در این نوع از محاسبه شاخص، وزن و تأثیر بیشتری خواهند داشت.

مروری بر مسائل مرتبط با محاسبه شاخص ضایعات محصولات مختلف و شاخص کل همه محصولات

و نکاتی در خصوص بررسی و تحلیل مقادیر شاخص ها

الف – اگر احیانا حجم تولید شرکتی در دوره های مختلف و به عنوان مثال ماهانه ثابت می باشد،خود عدد مقدار ضایعات یا بازکاری ها می تواند به عنوان یک شاخص در نظر گرفته شود. همان طور که می دانید معمولا این اتفاق رخ نمی دهد و حجم تولید سازمان های صنعتی در دوره های مختلف زمانی، متفاوت می باشد. به همین دلیل و برای حذف این عامل (یعنی افزایش یا کاهش ضایعات به دلیل بالا رفتن یا پایین رفتن سطح تولید بوده است) و ساده تر کردن بررسی و ارزیابی عملکرد شرکت در حوزه تحقق کیفیت محصول، شاخص ضایعات و دوباره کاری را به صورت نسبتی از کل تولید در نظر می گیریم.

ب – به این نکته توجه نمایید که شرکت هایی که محصولات مختلفی را تولید می کنند بایستی شاخص ضایعات و بازکاری را برای هر محصول به صورت جداگانه محاسبه کنند. سپس با بررسی روند شاخص در دوره های متوالی و تحلیل علت های به وجود آمدن آن مقدار از دوباره کاری و ضایعات، روی کاهش مقادیر این شاخص های کیفی یعنی کاستن از تعداد عدم انطباق ها و عیوب کیفیتی کار کنند و سطح عملکرد سازمان را در حوزه کیفیت بهبود و ارتقاء دهند.

پ – در صورتی که می خواهید یک شاخص به عنوان شاخص کل ضایعات یا دوباره کاری در شرکت خود تعریف کنید، از میانگین گرفتن از مقادیر شاخص ضایعات محصولات مختلف تولیدی شرکت بپرهیزید. یک قاعده کلی در تحلیل داده ها وجود دارد که می گوید میانگین گرفتن، بخشی مهم از معنا و مفهوم داده ها و اطلاعات را حذف می کند. تصور کنید که ممکن است نیمی از محصولات تولیدی شرکت وضعیت مطلوبی به لحاظ ضایعات و بازکاری نداشته باشند اما شاخص های ضایعات و دوباره کاری بقیه محصولات، مقادیر بسیار مناسبی را نشان دهند و میانگین عددی مجموعه مقادیر این شاخص ها نشان دهنده آن باشد که شرایط کیفی تولید محصولات شرکت، نزدیک به معیار پذیرش و حد مطلوب می باشد. می دانید که اگر مقدار شاخص مناسب به نظر بیاید دیگر نیازی به تحلیل عوامل و تعیین علت های ریشه ای مشکلات کیفی نخواهد بود تا بر اساس آن ها اقدامات اصلاحی و جبرانی، برنامه ریزی و اجراء شوند. می بینید که میانگین گرفتن از تعدادی داده، ممکن است شرایط را مساعد جلوه دهد در حالی که واقعا این طور نیست.

ت – برای محاسبه شاخص کل ضایعات و شاخص کل بازکاری همه محصولات شرکت به هر یک از روش های بالا، مجموع ضایعات محصولات مختلف را بر مجموع تولید همه آن محصولات، تقسیم کنید. با این رویکرد، پایین یا بالا بودن حجم تولید هر یک از محصولات و بالطبع وزن و تأثیر میزان ضایعات آن ها به صورت خودکار در محاسبه شاخص ضایعات کل منظور می شود در حالی که اگر از مقادیر شاخص ضایعات همه محصولات، میانگین بگیرید این چنین نخواهد بود. به عنوان مثال اگر از محصول الف تعداد بسیار کم تولید شده (۱۰۰ واحد) و نیمی از آن یعنی ۵۰ عدد ضایعات گردیده باشد، شاخص ضایعات محصول الف به میزان ۵۰ درصد خواهد بود، در این حالت، عدد ۵۰ درصد تأثیر بسیار زیادی بر میانگین کل ضایعات محصولات شرکت می گذارد در حالی که در مقایسه با شاخص ضایعات یک محصول دیگر ( مثلا محصول ب با ۵۰۰ عدد ضایعات و حجم تولید ۵۰۰۰ عدد که مقدار شاخص ضایعات آن برابر ۱۰ درصد می باشد) اهمیت کمتری دارد.

ظرفیت مخفی و کارخانه پنهان شرکت شما – محاسبه شاخص های کیفی محصولات تولیدی

افت شدید شاخص کل ؛ سقوط بورس نزدیک است؟

بورس تهران امروز 28 شهریور 1401 با افتی بالغ بر چهار هزار واحد به کار خود پایان داد و این افت منجر به تثبیت شاخص کل در محدود 1 میلیون و 373 هزار واحدی شد.

روندی که در حال حاضر بورس در پیش گرفته، منجر شده تا سهامداران هر روز شاهد رکوردشکنی شاخص کل باشند. شاخص هم وزن نیز با افتی یکهزار و 683 هزار واحدی به کانال 400 هزار واحدی بازگشت. با این شرایط شاخص هم وزن هم بار دیگر خطر سقوط به محدود 300 هزار واحدی فرمول محاسبه شاخص هم وزن را شدیدا حس می‌کند.

افت شدید شاخص کل بورس

وضعیت این روزهای بورس اصلا خوب نیست و ارزش معاملات در روزها و هفته‌های گذشته حاکی از وجود بحرانی عمیق و جدی در بازار سرمایه است. بحرانی که سهامداران را نگران احتمال سقوط بازار در کوتاه مدت کرده است. البته که کارشناسان معتقدند این شرایط نمی‌تواند دوام داشته باشد اما اساسا این پرسش وجود دارد که آیا دولت قصد تغییر در سیاست‌های بورسی خود را دارد یا نه!

در حال حاضر ریسک‌های متعدد منجر به رقم خوردن وضعیت فعلی بورس شده، اما به طور کل، اکثریت قریب به اتفاق کارشناسان بورس متعقدند که دولت مقصر اصلی وضعیت کنونی بازار سهام است. وضعیتی که تا حد زیادی از سیاست‌های اقتصادی عجیب و غریب دولت سیزدهم تاثیر پذیرفته و همواره انتقاد کارشناسان را نیز به همراه داشته است.

در این شرایط بسیاری از تجلیلگران بر این باورند که در صورتی که دولت سیزدهم تغییری در روش سیاستگذاری و اجرایی خود در بورس نداشته باشد، احتمال خطرناک شدن اوضاع برای اهالی بورس وجود دارد. همین دسته از متخصصان معتقدند که دولت سیزدهم نهایتا ناگزیر است که برای احیای برجام گام بردارد و در صورت تحقق این امر، طبیعتا بایستی انتظار تغییراتی در سیاستگذاری اقتصادی کشور را داشته باشیم.

• برجام و فساد در فولاد مبارکه، چه تاثیری بر معاملات بورسی داشتند؟
• خرید موبایل با کد ملی ؛ شرط جدید برای کنترل بازار موبایل!
• طرح فروش دلار سهمیه ای ؛ شرایط و نحوه خرید
• چرا کاهش نرخ بهره بانکی به نفع بورس است؟

نظر شما در مورد افت شدید شاخص کل چیست؟لطفا نظرات خود را در قسمت کامنت با تکراتو در میان بگذارید.

شاخص بورس چیست ؟ انواع شاخص ها و کاربردشان چیست؟

شاخص های ارزیابی بازار سهام یکی از مواردی که درروند مطالعه بازار سرمایه و انتخاب سهام مطلوب جهت خرید، در کنار سایر ابزار های تحلیلی برای فعالین این بازار بسیار حائز اهمیت است. در هر فعالیتی که توسط انسان صورت می‌گیرد، نتایج قبلی و معیارهای ارزیابی گذشته می‌تواند به آنها کمک کند تا در فرآیندهای بعدی با تجربه بهتری پیش عمل کنند. فعالیت در بازارهای مالی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ شاخص‌های ارزیابی از جمله شاخص کل بورس، شاخص هم وزن و … می‌تواند در ارتباط با اندازه‌گیری برخی پارامترها و ارزیابی وضعیت بازار کمک شایانی را به تحلیل گران بکند.در مطلب حاضر، قصد داریم سوالاتی همچون انواع شاخص های بورس؟ شاخص کل بورس چیست؟ شاخص هم وزن چیست؟ تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ را پاسخ دهیم.

انواع شاخص های بورس

در درجه اول باید بگوییم که شاخص یک معیار آماری است که تغییرات متغیرهای مورد نظر را در بازه های زمانی نشان می دهد. در بازار بورساوراق بهادار۸ شاخص مهم وجود دارد که توسط فعالان بازار سرمایه استفاده می شود و کاربرد دارند؛ این شاخص ها در تحلیل های بازار از گذشته تا آینده و پیش بینی روند ها به کمک ابزار های نموداری استفاده می شوند.

هر شاخص متغیر خاص مورد تعریف خود را شامل می شود و نمی توان نتایج حاصل از شاخص ها را نسبت به هم مقایسه کرد بلکه باید هر شاخص را نسبت به خودش و در بازه زمانی بررسی و تحلیل کرد.

۸شاخص‌های مهمی که فعالان بازار با آن آشنا هستند:

• شاخص کل بورس اوراق بهادار TEPIX
• شاخص کل فرمول محاسبه شاخص هم وزن هم وزن
• شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX
• شاخص صنعت
• شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

انوع شاخص های بورس:

شاخص کل هم وزن، زیرمجموعه‌ای از شاخص کل است؛ درواقع شاخص کل هم وزن از دل شاخص کل قیمت بدست آمده است. در فرمول محاسبه شاخص هم وزن ادامه به توضیح شاخص کل، شاخص کل هم وزن و تفاوت این دو می‌پردازیم.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل یا (TEDPIX) مشهورترین و مهم ترین شاخص بورس است که بارها در اخبار مختلف شنیده اید که با آن وضعیت بازار های بورس را تحلیل می کنند؛ در واقع وقتی در خبرگزاری های عمومی از رشد و افت شاخص صحبت می شود منظور همان شاخص کل است.

شاخص کل بورس نشان دهنده ی میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.

در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است بنابراین ارزش تمام شرکت‌ها برابر نیست و وزن شرکت‌ها در شاخص کل متفاوت است و نماد های بزرگی همچون فرمول محاسبه شاخص هم وزن فملی، فولاد، فارس، خودرو، شستا و… که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچک خواهند بود.

نکته‌: در بررسی شاخص بورس چیزی که برای ما حائز اهمیت است، میزان تغییرات شاخص خواهد بود نه خود عدد شاخص؛ مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۵۰۰۰۰۰ (پانصد هزار) واحد به عدد ۱۰۰۰۰۰۰ (یک میلیون) واحد برسد یعنی رشد ۵۰% داشته است و نشان دهنده آن است که میانگین بازدهی کل سهم های موجود در بازار بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.

شاخص کل هم وزن چیست؟

شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۹۳ در بازار بورس ایران در اختیار سرمایه‌گذاران فعال بازار بورس و سرمایه قرار گرفت تا در تا سرمایه‌گذاران بر پایه آموزش ها و تحلیل شاخص هم وزن با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و نیز وضعیت کلی بازار بورس تصمیم گیری کنند. در محاسبه شاخص هم‌وزن به همه ی شرکت‌ها با وزن یکسانی در نظر گرفته می شوند؛ در نتیجه اگر شاخص هم‌وزن مثبت شود یعنی اینکه بیشتر از نصف شرکت‌ها ی موجود در بورس مثبت هستند.

همچنین گاهی امکان دارد در بورس تهران شاخص کل عدد منفی را نشان دهد در حالی که بازدهی شاخص هم وزن مثبت است و این به معنی آن است که اگرچه سهام‌های شرکت‌های خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکت‌ها (با حجم کوچک و متوسط) مثبت‌اند.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟

اصلی ترین تفاوت شاخص کل و هم وزن در این است که شاخص هم وزن بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت‌ها می باشد، نه بر اساس سرمایه بیشتر و برخلاف شاخص کل بورس میزان مثبت و منفی بورس را نشان می‌دهد بنابراین تفاوت شاخص هم وزن و شاخص کل بورس در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.

در واقع همانطور که گفتیم شاخص کل، عملکرد و وضعیت بورس را نشان می‌دهد، اما معیار مناسبی برای رشد و افت بازار سرمایه نیست؛ برای اینکه در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی دارند با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی کنند؛ در حالی که وضعیت بسیاری از شرکت‌های دیگر متفاوت است. در نتیجه، شاخص کل هم وزن می‌تواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان خواهد داد.

ولی باید این را هم در نظر بگیریم که هر شاخصی، به تناسب ماهیتش، مزایا و معایب خاص خود را دارد. شاخص کل دیدی کلی از شرایط بازار به سهامداران می‌دهد که در آن نقش شرکت‌های بزرگ، پررنگ‌ است؛ پس اگر شما سهامدار سهم های بزرگ بازار باشید شاخص کل می تواند برای شما مهم باشد. اما اگر می‌خواهید که جزئیات بیشتری را از بازار بدست آورید و بدانیم درمجموع بازار رو به رشد یا افول است، بهتر است، شاخص کل هم وزن را در نظر بگیرید.

همانطور که گفتیم در بین فعالین بازار بورس شاخص های مختلفی تعریف شده که فعالات بازار به تناسب فعالیت شان از آنها استفاده می کنند؛ در ادامه به معرفی سایر شاخص های مهم بازار می پردازیم. هرچند این شاخص ها مثل شاخص کل و شاخص هم وزن طرفدار ندارند ولی هر کدام در جای خودشان کاربردهای زیادی دارند.

شاخص قیمت

شاخص قیمت ( TEPIX) نشان دهنده ی روند قیمت شرکت های بازار است و تفاوت آن با شاخص کل این است که سود سازی شرکت ها در آن تاثیری ندارد و تنها تغییرات قیمت سهام ها معیار محاسبات است.

در شاخص قیمت سرمایه و بزرگی شرکت ها محاسبه می شوند و شرکت های بزرگ تاثیر بیشتر و شرکت های کوچک تاثیر کمتری دارند و صرفا افزایش یا کاهش قیمت سهم ها بر اساس بزرگی شرکت هادر نظر گرفته می شود؛ یعنی افزایش یا کاهش قیمت شرکت های بزرگ، بیش تر از افزایش یا کاهش قیمت شرکت های کوچک بر روی این شاخص اثر گذار است.

شاخص قیمت هم وزن

تفاوت شاخص قیمت هم وزن با شاخص قیمت دقیقا مثل تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن، در این است که ضریب تاثیر شرکت های بزرگ و کوچک یکسان است و وزن شرکت ها محاسبه نمی شود؛ به این ترتیب در شاخص قیمت هم وزن شرکت ها فارغ از بزرگ فرمول محاسبه شاخص هم وزن یا کوچک بودنشان بررسی می شوند و سرمایه تمام شرکت ها یکسان در نظر گرفته می شوند.

در واقع شاخص قیمت هم وزن نشان دهنده ی میزان بازدهی قیمت سهام شرکت ها بدون در نظر گرفتن بزرگی شرکت هاست برای درک بهتر اگر کسی از تمامی شرکت ها به تعداد مساوی سهم داشته باشد شاخص قیمت هم وزن میزان بازدهی آن پرتفوی را نشان می دهد.

شاخص صنعت

بازدهی صنایع مختلف را به تفکیک نشان می دهد و مانند شاخص کل محاسبه می شود؛ این شاخص نشان دهنده ی میانگین بازدهی سرمایه گذاران در آن صنعت است. برای مثال اگر شاخص صنعت بیمه رشد کرده باشد نشان دهنده ی رشد بازدهی سهام شرکت های فعال در صنعت بیمه به واسطه ی افزایش قیمت و سود آنها است.

شاخص صنعت برای تحلیل و مقایسه وضعیت صنعت های مختلف برای سرمایه گذاری به کار برده می شود اما رشد شاخص یک صنعت لزوما دلیل بر رشد تمامی شرکت های فعال در آن صنعت نیست، بلکه این شاخص میانگین بازدهی را نشان می دهد و طبیعتا رشد برخی شرکت ها می تواند بر خلاف جهت شاخص صنعت مربوطه اش باشد. مثلا ممکن است شاخص صنعت خودرو طی یک سال رشد کرده باشد اما شرکت خودروسازی کوچکی در همین مدت بازدهی منفی داشته.

شاخص سهام شناوری

سهام شناور آزاد به درصدی از سهام شرکت گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای گرفتن صندلی مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم می شوند؛ بنابراین قابلیت نقدشوندگی سهام شناور آزاد زیاد است.
شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود و همان میانگین قیمت و سود سهام ها با تاثیر وزنی آنها است یعنی شاخص سهام شناوری نشان دهنده ی بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار است و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد داشت.

شاخص بازار اول و دوم

می دانیم که در بازار سرمایه شرکت‌هایی که ازنظر میزان سرمایه وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناوری در وضعیت مناسب‌تری قرار دارند فرمول محاسبه شاخص هم وزن در بازار اول بورس تهران و شرکت‌هایی که از این نظر در شرایط پایین‌تری قرار دارند در بازار دوم بورس تهران پذیرش می‌شوند.

شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اول بورس است؛ همچنین شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش‌شده‌اند.

برای مثال می توانید پرتفویی را در نظر بگیرید که سهام شرکت های عضو در بازار اول بورس را متناسب با بزرگی آنها دارد، شاخص بازار اول نشان دهنده ی میزان سود و زیان این پرتفوی می باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولا هر سه ماه یک‌بار فهرست شرکت‌های برتر بازار که بیشترین معاملات را در بازار داشته اند؛ همچنین میزان نقدشوندگی سهامشان هم بالا است منتشر می شود.

شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین بازدهی این شرکت ها را نشان می دهد که طی این مدت ۳ ماهه سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.

شاخص۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ شرکت شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر لیست شرکت های بزرگ بورس قرار میگیرند که این بزرگی شرکت‌ها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه و اعلام می شوند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌ میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌کند و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.

شاخص های بورس را از کجا ببینیم؟

برای آنکه بتوانید به شاخص های مختلف بازار بورس دسترسی داشته باشید و افت و خیز آنها را زیر نظر بگیرید می توانید به سایت www.tsetmc.com مراجعه کنید و در همان صفحه ی اول در قسمت شاخص های منتخب ، شاخص های مهم بازار را مشاهده کنید

همچین شما می توانید با استفاده از ابزار های مختلف تحلیل تکنیکال ، نوع رفتار و میزان بازدهی این شاخص ها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهید.

نحوه برآورد میزان انتشار کربن

«پرواز با Google» برآوردهای انتشار کربن را در کنار هر پرواز نشان می‌دهد. پرواز‌ها به‌عنوان انتشار بیشتر، معمول، کمتر، یا نامشخص برچسب‌گذاری شده‌اند.

Google این اطلاعات را از کجا دریافت می‌کند؟

برای تولید برآورد انتشار کربن، Google از داده‌هایی استفاده می‌کند که اشخاص ثالث، ازجمله خطوط هوایی، ارائه می‌دهند. برای مثال، نوع هواپیما و چیدمان صندلی‌های هواپیما برخی‌از این داده‌ها هستند. در برخی موارد نادر، ممکن است این داده‌ها به‌دلیل عوامل مختلف، ازجمله تغییر دیرهنگام هواپیما در حین عملیات، اندکی با واقعیت فرق داشته باشند.

انتشار معمول

انتشار معمولی عبارت است از میانگین انتشار کربن برای مسیری که جستجو کرده‌اید. میانگین به‌عنوان مقدار متوسط در میان همه میزان‌های انتشار کربن احتمالی در هر مسیر محاسبه می‌شود و برای محاسبه آن همه تاریخ‌ها و پروازهای دردسترس در نظر گرفته می‌شوند.

برآوردهای انتشار کربن برای هر پرواز با میانگین آن مسیر مقایسه می‌شوند. Google از این طریق میزان انتشار بیشتر، معمول، یا کمتر را برای پروازها تعیین می‌کند.

ممکن است برای برخی جستجوها هیچ پروازی که «انتشار کمتر» داشته باشد پیدا نکنید. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که میزان آلایندگی پروازهای تاریخ‌هایی که جستجو کرده‌اید، کمتر از میزان میانگین در آن مسیر نباشد. برای پیدا کردن پروازهایی که انتشار کمتری دارند، تاریخ‌های متفاوتی را انتخاب کنید.

انتشار نامشخص

برای برخی پروازها نه داده‌های انتشار را دردسترس داریم و نه می‌توانیم برآوردی نزدیک داشته باشیم. برای مثال، ممکن است این اتفاق برای نوع هواپیمایی بسیار خاص رخ دهد. در این موارد، هیچ برآوردی برای انتشار کربن نشان نمی‌دهیم و پرواز به‌عنوان «انتشار نامشخص» برچسب‌گذاری می‌شود.

عوامل تأثیرگذار بر انتشار کربن

میزان انتشار واقعی کربن ممکن است متفاوت باشد و به عوامل زیر بستگی دارد:

• پیکربندی و مدل هواپیما
• سرعت و ارتفاع هواپیما
• فاصله بین مبدأ و مقصد

معمول‌ترین انواع هواپیما پشتیبانی می‌شوند. اگر برآورد مربوط به هواپیمایی جدید را نداشته باشیم، از نزدیک‌ترین برآورد دردسترس استفاده می‌کنیم. هم‌زمان که هواپیمای جدیدی وارد بازار می‌شود و جامعه علمی روش‌های محاسبه خود را ارتقا می‌بخشد، ما هم الگوریتم‌هایمان را به جدیدترین استانداردها و اطلاعات علمی به‌روزرسانی می‌کنیم.

انتشار کربن واقعی بین گزینه‌های مسیر ممکن است متفاوت باشد و به عوامل متفاوتی بستگی داشته باشد که ما درنظر می گیریم. برای درک برآوردهای انتشار کربن که نشان می‌دهیم، مهم است چند نکته را بدانید.

• پروازهای بدون توقف همیشه آلایندگی کمتری ندارند، مخصوصاً برای مسیرهای طولانی. ممکن است میزان انتشار پروازی با چند توقف با هواپیمایی کم‌مصرف، کمتر از گزینه بدون توقف باشد.
• ممکن است هواپیماهایی که ظرفیت و برد مشابهی دارند، میزان انتشار بسیار متفاوتی داشته باشند. نوع هواپیما یا چیدمان صندلی استفاده‌شده ازسوی خط هوایی، ازجمله این عوامل مؤثرند.
• در تخمین انتشار کربن، میانگین ضریب اشغال در این صنعت پیش‌از شیوع بیماری ویروس کرونا (کووید-۱۹) برای همه پروازها درنظر گرفته شده است.
• عواملی ازجمله جهت پرواز، استفاده از سوخت هوانوردی پایدار، یا وزن بار هواپیما هنوز در برآوردهای انتشار ما درنظر گرفته نمی‌شوند.

Google برای بهبود دقت به اصلاح برآورد انتشار کربن در گذر زمان ادامه می‌دهد.

برآوردهای انتشار قطار

برای محاسبه برآورد انتشار کربن قطارها، Google از روش بسیار ساده‌ای استفاده می‌کند که در آن میزان کیلومترهای طی‌شده و تعداد مسافران در جستجوی شما، درنظر گرفته می‌شود. انتشار کربن برای قطارها احتمالاً بیش‌ازحد واقعی برآورد می شود. اما این برآوردها همچنان قابل‌اعتمادند، به‌خصوص وقتی میزان انتشار قطار با هواپیما مقایسه می‌شود.