شاخص کل قیمت بورس چگونه محاسبه می شود؟
به نظر من شاخصی که باید برای کل بازار مهم باشد شاخص هم وزن است نه شاخص کل چگونه شاخص قیمت بورس را محاسبه میکنند که با این ریزش ها انقدر پایین نمی آید. اخص الان نباید بجای ۱۵۰۰۰۰۰ واحد برروی ۱۰۰۰۰۰۰ واحد باشد؟ ممنون میشم نحوه محاسبه شاخص کل بورس را توضیح دهید
سلام شاخص کل قیمت یکی از مهم ترین شاخص های بورس اوراق بهادار تهران می باشد. این شاخص بر اساس فرمول لاسپیرز محاسبه میشود. بدین صورت که ارزش جاری بازار را در تعداد سهام منتشر شده ضرب میکنند و عددی به دست می آید. همچنین حاصل ضرب ارزش پایه سهام را در تعداد سهام در سال پایه محاسبه میکنند و عددی به دست می آورند. حال اگر حاصل تقسیم عدد حاصله اول را بر عدد حاصله دوم را در ۱۰۰ ضرب کنیم شاخص کل قیمت به دست می آید.
در محاسبه شاخص کل قیمت سال ۱۳۶۹ به عنوان سال پایه در نظر گرفته میشود. به زبان ساده شاخص کل قیمت بیان می کند که ارزش کل بازار کنونی نسبت به ارزش بازار در سال ۱۳۶۹ چند برابر شده است.
همچنین اگر شاخص در یکسال مثلا از ۲۵۰هزار واحد به ۳۰۰هزار واحد افزایش پیدا کند یعنی میانگین بازدهی آن در یک سال ۲۰درصد بوده است.
توجه: لازم به ذکر است که شرکت های بزرگتر تاثیر بیشتری در شاخص قیمت دارند.
شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار تهران برای سه دسته انجام می شود. یکی شاخص قیمت کل بازار که در آن همه شرکت های دخیل در بازار شرکت داده میشود. و دیگری شاخص قیمت تالار اصلی که فقط قیت سهام شرکت های معامله شده در تلار اصلی و دیگری شاخص قیمت تابلوی فرعی است که فقط قیمت سهام شرکت های معامله شده در تالار فرعی را نشان میدهد.
شاخص هم وزن چیست و چگونه محاسبه میشود؟
شاخص هم وزن چیست؟ برای پاسخ بهتر به این سوال باید به این موضوع اشاره کنیم که هنگام انتخاب سهام مناسب برای سرمایه‌گذاری، معمولا به مواردی از قبیل قیمت سهام، وضعیت بنیادی صنعت، صورت‌های مالی، وضعیت تکنیکال قیمت سهام و غیره توجه می‌کنیم. اما شاخص‌ها چشم‌اندازی از کلیت بازار در اختیارمان می‌گذارند که در بهترین حالت میتوانند نشان‌دهنده روند کلی بازار باشند. مثلا اگر شاخص کل روندی نزولی داشته باشد، نشان‌دهنده این است که کلیت بازار گرفتار روند نزولی است و کسب سود در چنین بازاری دشوارتر از حالتی است که بازار در روند صعودی قرار گرفته است. بنابراین تحلیل شاخص‌های مختلف برای ارزیابی کلیت بازار می‌تواند چراغ راهی برای یافتن بهترین زمان برای ورود به بازار یا خروج از آن باشد.
ویژگی‌های شاخص هم وزن
اگر بخواهیم ویژگی‌های شاخص هم وزن را در قالب فهرست مرور کنیم، می‌توانیم فهرست مختصر زیر را در نظر داشته باشیم:
- روند و بازدهی شاخص هم وزن بر مبنای بازدهی اکثریت سهام بورسی است، نه تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ و دارای ارزش بازار بالا
- در محاسبه شاخص هم وزن، همه شرکت‌ها وزن برابری دارند
- به‌طور کلی میزان نوسان شاخص هموزن کمتر از نوسان شاخص کل است
- وقتی شاخص هموزن در روند صعودی قرار می‌گیرد به این معناست که بیشتر شرکت‌های کوچک بازار سرمایه در روند صعودی قرار دارند
انواع شاخص هم وزن بورس
در حال حاضر برای بورس ایران شاخص‌های مختلفی تعریف شده است که از میان آنها می‌توانیم به شاخص‌های مهم اشاره کنیم:
- شاخص کل بورس
- شاخص بازده نقدی و قیمت
- شاخص صنعت و شاخص مالی
- شاخص سهام آزاد شناور
- شاخص بازار اول و بازار دوم بورس
- شاخص ۵۰ شرکت برتر
- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
شاخص کل هموزن چیست؟
ممکن است این سوال پیش بیاید که پس شاخص هم وزن چه شد؟ شاخص هم وزن در واقع از دل شاخص کل بیرون می‌آید و به‌نوعی زیرمجموعه آن محسوب میشود.
«شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران» یا «Tehran Exchange Price Index» که به اختصار «TEPIX» یا تپیکس نامیده میشود، در میان اهالی بازار سرمایه به شاخص کل معروف است. این شاخص نشان‌دهنده روند عمومی قیمت تمامی شرکت‌های بورسی است و در تعریف آن آمده است که «سطح تغییرات قیمت‌ها را نسبت به تاریخ مبدا» فرمول محاسبه شاخص کل بورس می‌سنجد. شاخص کل در یکم شهریور ۱۳۶۹ با عدد ۱۰۰ واحد معرفی شد و با فرازونشیب‌هایی اکنون در محدوده یک میلیون سیصد هزار واحد قرار دارد.
فرمول کلی محاسبه شاخص کل به این صورت است:
منظور از ارزش جاری همان ارزش بازار شرکت است که از حاصلضرب تعداد سهام آن شرکت در قیمت هر برگه سهام آن به دست می‌آید. ارزش جاری کل بازار بورس هم از مجموع ارزش جاری یا ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس به دست می‌آید.
نکته یک: شاخص کل بورس تهران قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را شامل میشود و اگر نماد شرکتی به هر دلیلی (برگزاری مجمع، ابهام در اطلاعات ارائه شده و …) بسته باشد و در بازه‌ای سهام آن شرکت معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در محاسبه شاخص کل در نظر گرفته میشود.
نکته ۲: با توجه به فرمول محاسبه شاخص به این نکته پی می‌بریم که شاخص کل علاوه بر قیمت هر برگه سهم، از تعداد سهام منتشره شرکت‌ها هم اثر می‌گیرد. تعداد سهام منتشره شرکت‌ها بعد از هر مرحله افزایش سرمایه (از محل آورده نقدی)، تغییر میکند و در نتیجه باید در محاسبه شاخص تعدیلاتی صورت بگیرد. این تعدیلات در مخرج کسر فرمول محاسبه شاخص انجام می‌گیرد. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که مواردی از قبیل پرداخت سود نقدی و افزایش از محد سود انباشته باعث تعدیل شاخص کل نمیشود.
نکته ۳: شاخص کل نمایندهٔ «میانگین» کل بازار است. مثلا اگر این شاخص از یک میلیون واحد به یک‌ونیم میلیون واحد برسد، به معنای این است که قیمت سهام شرکت‌های بورسی به‌طور میانگین پنجاه درصد رشد داشته است. اما این به آن معنا نیست که قیمت همهٔ شرکت‌ها دقیقا به این اندازه رشد کرده. مثلا ممکن است قیمت سهام شرکتی در این بازه پنجاه درصد افت کند، ولی قیمت سهام شرکت دیگری صد درصد رشد داشته باشد.
چرا به شاخص هموزن نیاز داریم؟
اگر در فرمول محاسبه شاخص کل دقت کنیم متوجه خواهیم شد که وزن شرکت‌ها در محاسبه این شاخص اثرگذار است. یعنی اگر شرکتی سرمایه بیشتری داشته باشد و تعداد سهام آن بیشتر باشد (شرکت‌های بزرگ)، تغییرات قیمت سهام این شرکت در مقایسه با تغییرات قیمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر، تاثیر بیشتری بر شاخص کل خواهد گذاشت. همین مسئله این امکان را به وجود آورده است که با معاملاتی جهت‌دار و سوری شاخص کل را دستکاری کرد. هرچند مسئولان بازار سرمایه هیچ‌گاه چنین چیزی را رسما اعلام نمی‌کنند، اما بررسی معاملات در مقاطعی از بازار سرمایه چنین ظنی را تقویت میکند.
در هر صورت، منعکس نشدن تغییرات قیمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر در شاخص کل این نیاز را پدید آورد که شاخص دیگری در کنار شاخص کل معرفی شود برای اینکه تغییرات قیمت این دسته از سهام را بهتر نمایندگی کند. به همین دلایل بود که در تاریخ پنجم اسفند ۱۳۹۳، مدیریت فناوری بورس تهران شاخص کل هم وزن را معرفی کرد و در دسترس فعالان بازار سرمایه گذاشت.
نکته مهم درمورد شاخص کل هموزن این است که در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس وزنی برابر دارند. به تعبیر دیگر، تغییرات قیمت سهام بزرگ‌ترین شرکت بورسی به اندازه تغییرات قیمت کوچک‌ترین شرکت‌های بورسی بر شاخص کل هم وزن تاثیر میگذارد. در نتیجه معاملات جهت‌دار تاثیری بر شاخص هموزن ندارند و برای تغییر روند این شاخص باید روند کلیه سهام بورسی تغییر کند.
نکته: شاخص هم وزن با افزایش سرمایه شرکت‌ها تعدیل نمیشود و فقط اضافه شدن شرکت‌ها به بورس (یا حذف شدن بعضی شرکت‌ها) است که موجب تعدیل در شاخص هموزن میشود. تقسیم سود نقدی هم باعث تعدیل در این شاخص میشود.
فرمول محاسبه شاخص هم وزن
برای محاسبه شاخص هم وزن از فرمولی استفاده میشود که در تصویر زیر دیده میشود. در این فرمول، ابتدا قیمت روز سهام تک‌تک شرکت‌های بورسی بر قیمت پایه آنها تقسیم و در ضریب تعدیل مخصوص آن سهم ضرب میشود. سپس اعدادی که به دست آمده‌اند را جمع و بر تعداد کل شرکت‌های بورسی تقسیم میشود. در پایان عدد حاصل ضرب در عدد پایه شاخص میشود. در محاسبه شاخص هموزن، مواردی از قبیل اثر ورود و خروج شرکت‌ها، افزایش سرمایه و غیره تعدیل میشود.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟
همانطور که قبلا اشاره کردیم، فرمول محاسبه شاخص کل به گونه‌ای است که شرکت‌های بزرگتر وزن بیشتری در این شاخص دارند و تاثیر بیشتری بر آن می‌گذارند. به بیان دیگر، شاخص کل بین سهم‌های بزرگتر و کوچک‌تر به‌نوعی تمایز قایل میشود. اما در شاخص هم وزن شرکت‌ها وزن برابر دارند و تاثیرگذاری آنها بر این شاخص یکسان است.
به‌طور کلی، روند شاخص هموزن می‌تواند نشان دهد که کلیت بازار چه روندی داشته است. مثلا اگر این شاخص مثبت باشد، معنایش این است که بیشتر سهام بازار افزایش قیمت داشته‌اند و اگر منفی باشد، یعنی اینکه اکثر سهام شرکت‌های بورسی کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند.
اگر بخواهیم این تفاوت را به زبان ساده‌تری توضیح بدهیم، باید بگوییم این امکان وجود دارد که با مثبت بودن چند نماد خاص، شاخص کل رشد کند، ولی قیمت اکثریت شرکت‌های بازار کاهش داشته باشد. اما این امکان وجود ندارد که با رشد قیمت تعداد محدودی از نمادهای بازار، شاخص هم وزن رشد داشته باشد.
به شاخص کل بیشتر توجه کنیم یا به شاخص هم وزن؟
پاسخ این پرسش بستگی به سبد سهام و استراتژی سرمایه‌گذاری فرمول محاسبه شاخص کل بورس معامله‌گر دارد. ممکن است معامله‌گری به این نتیجه برسد که در مقطعی از بازار، شرکت‌های بزرگ خریدار بیشتری دارند و پول‌های بزرگ تمایل دارند به این سهم‌ها وارد شوند. در چنین حالتی، معامله‌گر سبدی از سهم‌های بزرگ و متوسط بازار تشکیل میدهد و در نتیجه بهتر است روند شاخص کل را بیشتر زیر نظر بگیرد.
در حالت دیگر، معامله‌گر ممکن است به این نتیجه برسد که جریان پول در بازار خیلی قوی نیست و این پول هم بیشتر در سهم‌های کوچک فعالیت میکند. به تعبیر دیگر، پول فعال در بازار به اندازه‌ای نیست که سهم‌های بزرگ را تکان بدهد. در این حالت معامله‌گر سبدی از سهم‌های کوچک تشکیل میدهد و بهتر است روند شاخص هموزن را بیشتر زیر نظر بگیرد.
مقدار شاخص کل و شاخص هموزن را از کجا ببینیم؟
راحت‌ترین راه برای دیدن مقدار شاخص هم وزن و شاخص کل مراجعه به سایت فرمول محاسبه شاخص کل بورس شرکت مدیریت فناوری بورس تهران یا همان tsetmc.com است. در قسمت بالای این سایت می‌توانید تعدادی از شاخص‌های اصلی بورس را به صورت لحظه‌ای دنبال کنید. در این قسمت شاخص کل با همان عبارت «شاخص کل» و شاخص هموزن با عبارت «شاخص کل (هموزن)» مشخص شده است. در این قسمت علاوه بر مقدار لحظه‌ای شاخص‌ها، می‌توانید ملاحظه کنید که شاخص مورد نظرتان چقدر تغییر داشته و این تغییر چه درصدی از مقدار کل آن شاخص بوده است.
شاخص کل بورس چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟
شاخص‌ها در هر زمینه کاری، معیار و میزانی برای سنجش ارزش پارامترهای مختلف نسبت به یک وضعیت ایده‌آل یا هر وضعیت قراردادی دیگر آن پارامتر – که توسط خودمان تعیین میشوند – می‌باشند. کاربرد و هدف این شاخص‌ها، تعیین وضعیت و ارزش پارامتر مورد نظر جهت انجام مطالعات و البته کمک به افراد برای تصمیم‌گیری در مورد فعالیت در آن زمینه کاری می‌باشد.
شاخص‌ها به خصوص در بازارهای مالی، ارزش قیمتی پارامترها را نسبت به وضعیت آن پارامتر در گذشته نشان میدهند. برای نمونه سنجش نسبت به دیروز، نسبت به تاریخ مبدأ، سال پایه و ….
بازار بورس نیز دارای شاخص‌های متعددی است که در این مقاله، به بیان شاخص کل بورس و نحوه محاسبه آن می‌پردازیم.
شاخص کل بورس چیست؟
بازار سرمایه یا همان بورس، مانند هر بازار مالی دیگر، برای سنجش ارزش و قیمت روز کل بازار و سهام موجود در آن، شاخص‌هایی را دارد که مهمترین و کاربردی‌ترین آن، شاخص کل است. علامت اختصاری شاخص کل که در واقع معنای دقیق آن شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price IndeX) است، TEPIX می‌باشد.
بازار بورس در ایران از سال ۱۳۶۹ فعالیت خود را آغاز کرد. بنابراین این سال را به عنوان سال پایه برای تعیین شاخص کل در نظر می‌گیرند. سال پایه سالی است که در آن نوسانات قیمتی نسبت به سایر سال‌ها کمتر باشد تا سنجش را نسبت به آن سال انجام دهیم.
نحوه محاسبه شاخص کل بورس
ابتدا فرمول محاسباتی شاخص کل را بیان کرده و سپس توضیحاتی راجع به آن ارائه می‌کنیم.
مقدار شاخص کل بورس = ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه/ ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ × ۱۰۰
اما ارزش جاری بازار سهام، از حاصل ضرب تعداد سهام هر شرکت بورسی در آخرین قیمت سهم هر شرکت در زمان محاسبه به دست می‌آید. در واقع برای محاسبه شاخص کل کافی است برای هر شرکت، تعداد سهام در قیمت سهم آن شرکت ضرب شده و نتایج حاصل ضرب تمام شرکت‌ها با هم جمع شود. به این ترتیب میزان افزایش قیمتی کل بازار سهام به دست می‌آید.
حتی نمادهای متوقف نیز بر اساس آخرین قیمت قبل از توقف، در محاسبات شاخص کل وارد میشوند.
مثالی برای شاخص کل بورس
وقتی گفته میشود امروز شاخص کل، یک میلیون و پانصد هزار واحد است، یعنی بازار بورس در کل نسبت به سال پایه ۱۳۶۹، یک میلیون و پانصد هزار درصد رشد قیمتی داشته است. به بیان دیگر، بورس در کل نسبت به سال ۱۳۶۹، پانزده هزار برابر رشد و سودآوری داشته است.
منظور از سودآوری کلی بورس این است که اگر شخصی در سال ۱۳۶۹، با قیمت ۱۰۰۰۰ تومان، سهام تمامی شرکت‌های بورسی را خریداری کرده و تا به امروز که مثلاً شاخص کل ۱۵۰۰۰۰۰ است، آنها را در پرتفوی خود حفظ کرده باشد، سرمایه او به میزان ۱۵۰۰۰ برابر افزایش پیدا کرده و ۱۰۰۰۰ تومان او اکنون ۱۵۰۰۰۰۰۰۰ تومان شده است.
رشد یا افت (صعودی یا نزولی بودن) شاخص کل
اما مورد دیگری که روزانه در کنار شاخص کل مطرح میشود، صعودی یا نزولی بودن شاخص کل است. اصطلاحاً مثبت یا منفی شدن بازار. صعودی یا نزولی بودن شاخص کل چگونه محاسبه و بیان میشود؟ وقتی گفته میشود امروز شاخص کل ۱۰۰۰۰ واحد رشد یا افت داشته است، یعنی شاخص کل نسبت به دیروز ۱۰۰۰۰ واحد افزایش یا کاهش داشته است. همچنین منظور از درصد افزایش یا کاهش شاخص کل بورس نیز برمبنای قیمت دیروز می‌باشد. برای نمونه هرگاه شاخص کل دیروز یک میلیون و پانصد هزار واحد بوده و شاخص کل امروز یک میلیون و پانصد و سی هزار واحد باشد، می‌گوییم شاخص کل سی هزار واحد و به میزان دو درصد رشد داشته است.
همان طور که بیان شد، شاخص کل بورس نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار از نظر قیمتی می‌باشد. با توجه به این که شاخص کل بر اساس مجموع ارزش سهام تمام شرکت‌ها بیان میشود، پس شرکت‌های بزرگ با تعداد سهم و قیمت سهم بالا، اثرگذاری بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت. یعنی ممکن است در روزی که شاخص کل صعودی و اصطلاحاً مثبت باشد، سهام بسیاری از شرکت‌ها نزولی یا منفی باشد. همچنین بلعکس ممکن است در روزی که اکثر نمادهای کوچک صعودی باشند، شاخص کل منفی باشد. دلیل آن نیز مشخص است؛ چرا که رشد شرکت‌های بزرگ با قیمت و سهام بیشتر، اثر کاهش قیمت سهام شرکت‌های کوچک‌تر را خنثی کرده و شاخص کل را صعودی میکند. همین طور کاهش قیمت سهام چند شرکت بزرگ با تعداد سهم زیاد، اثر افزایش قیمت سهام شرکت‌های کوچک زیادی را با تعداد سهم کمتر، خنثی کرده و شاخص کل را نزولی خواهد کرد.
نقطه ضعف شاخص کل بورس
میتوان گفت عیبی که به شاخص کل وارد است این است که عملاً نشان‌دهنده وضعیت قیمتی سهام تمام شرکت‌های بورسی نبوده و شرکت‌های بزرگ با تعداد و قیمت سهام بالا که اصطلاحاً نمادهای شاخص‌ساز گفته میشوند، توانایی افزایش یا کاهش محسوس شاخص کل را داشته و بیشتر، نشان‌دهنده وضعیت قیمتی شرکت‌های یزرگ می‌باشد. اما برای رفع این نقیصه، شاخص دیگری به نام شاخص هم وزن وجود دارد که برای تمام شرکت‌های حاضر در بورس یک وزن ثابت و برابر تعریف میکند تا اثر تعداد سهام بالای شرکت‌های بزرگ را خنثی کرده و تمام نمادها، اثر یکسانی بر شاخص داشته باشند. در مقاله‌ای جداگانه به بیان شاخص هم وزن نیز پرداخته‌ایم.
تو دوره جامع نخبگان سرمایه گذاری، سرمایه گذاری ارز های دیجیتال، تحلیل تکنیکال، سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذاری در بازار طلا، ارکان بازارهای سرمایه و… رو بهت یاد می‌دیم.
شاخص های بورس
قطعا یکی از عبارت هایی که میتوان هر روزه آن را از رسانه ها و اخبار شنید، عبارت (شاخص بورس) است. فعالان بازار با بررسی انواع شاخص ها میتوانند به یک دید کلی از وضعیت بازار برسند؛ در واقع شاخص ها یکی از مهمترین معیار ها برای تحلیل و ارزیابی وضعیت بازار هاست. در این مقاله ابتدا تعریف شاخص بورس، سپس به معرفی کامل انواع شاخص های بورس ، مزایای شاخص ها و نکاتی مهمی که دانستن آن ضروری می باشد، پرداخته ایم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص ها در بازار بورس هر کشوری، یک معیار برای ارزیابی و سنجش رونق یا رکود بازار است و فعالان بازار میتوانند با ارزیابی و تحلیل وضعیت گذشته و حال شاخص ها، تغییرات احتمالی آینده بازار را هم تا حدودی پیش بینی کنند.
انواع شاخص ها در بورس ایران
در بازار بورس اوراق بهادار تهران انواع مختلفی از شاخص ها وجود دارند که هر کدام کاربرد های متفاوتی داشته و اطلاعات منحصر به فردی را به ما میدهند و هر کدام از این شاخص ها روش اندازه گیری و فرمول محاسبه متفاوتی از یکدیگر دارند. انواع شاخص ها در بازار بورس اوراق بهادار تهران به شرح زیر است :
شاخص بورس
این شاخص از وزن دهی و ارزش سهام‌های فعال در بازار بورس به دست می‌آید. ضمن اینکه تغییرات آن، نشانه تغییر در میانگین وزنی ارزش این شرکت‌هاست.
شاخص کل بورس
ٰهمان‌طور که در پاراگراف قبل گفته شد، شاخص بورس معیاری برای اندازه‌گیری یا سنجش وضعیت عمومی بازار بورس است. شاخص کل بورس از مهمترین نماگرهای اقتصادی در تمامی کشورهای جهان است. حتی افرادی که در بازارهای مالی فعالیت ندارند، تحولات این شاخص را دنبال میکنند. افت و خیزهای شاخص کل بورس حاوی اطلاعات بسیار مفیدی برای معامله‌گران، سرمایه‌گذاران و همچنین سیاست‌گذاران است. تحولات مثبت اقتصاد کلان می‌تواند اثرات مثبتی بر شاخص کل بورس داشته باشد. شاخص کلی نقشی برجسته در تشخیص روند بازار دارد.
شاخص فرابورس
این شاخص عینا مثل شاخص بورس عمل میکند، با این تفاوت که با وزن‌دهی و ارزش شرکت‌های فرابورسی محاسبه و ارزش گذاری میشود. تعداد سهام منتشر شده شرکت‌ها، معیار وزن دهی در این شاخص بوده و بنابراین شرکت‌های بزرگتر، تاثیر بیشتری در این شاخص دارند.
شاخص هم وزن
این شاخص از تاریخ 5 اسفند سال 1393، مورد استفاده قرار گرفت در این شاخص تمامی شرکت های بورسی از وزن و ارزشی برابر در محاسبه شاخص سهیم هستند و میزان بزرگی و کوچکی شرکت ها تاثیری ندارد و در نظر گرفته نمیشود. در واقع صرفا تغییرات قیمتی سهام این شرکت ها باعث نوسان در این شاخص میشود.
شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX):
این شاخص، همان شاخصی است که در اخبار و رسانه ها به عنوان شاخص کل بورس تهران از آن یاد میشود. میتوان گفت که این شاخص در بین فعالان بازار پرکاربردترین شاخص است و سرمایه گذاران با تحلیل و ارزیابی وضع گذشته و حال آن، تلاش میکنند که آینده را تا حدودی پیش بینی کنند.
از آنجایی که بازدهی در بورس از دو بخش بازدهی نقدی (سود نقدی پرداخت شده توسط شرکت‌ها) و بازدهی قیمتی ( ناشی از نوسانات قیمت) حاصل میشود، شاخص قیمت و بازده نقدی کل این بازدهی را به‌صورت همزمان ارائه میدهد.
شاخص بازده نقدی (TEDIX)
این شاخص، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت های بورسی به سهامدران را نمایان میکند. برای مثال وقتی روند شاخص بازده نقدی، صعودی است؛ به این معناست که شرکت ها به طور میانگین سود نقدی بیشتری را میان سهامداران خود تقسیم میکنند. پس به طور کلی، این شاخص صرفا بازدهی ناشی پرداخت سود نقدی شرکت ها به سهامدارانشان را محاسبه و نشان میدهد.
شاخص صنعت (Industrial Index)
هر شرکتی که در بازار بورس یا فرابورس پذیرفته شده، در صنعت مشخصی درحال فعالیت است مثل صنایع خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی و …؛ بنابراین هر صنعت شاخص مخصوص به خود را داراست، که به صورت میانگین عملکرد آن صنعت را به نمایش میگذارد. به طور کلی، میتوان گفت که هر صنعت شاخص منحصر به فرد خود را دارد مثل شاخص صنعت فلزات اساسی یا شاخص صنعت بانک و شاخص دیگر صنایع.
شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
سهام شرکت ها در بازار سرمایه توسط کد های حقیقی و حقوقی خرید و فروش میشوند. به میزان سهامی که در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد، به طور مرتب در بازار مبادله میشوند و صاحبان شرکت روی آن کنترلی ندارند، سهام آزاد شناور میگویند. در این شاخص، روش محاسبه همانند شاخص کل است اما هدف اصلی این شاخص، ارزیابی آن قسمت از بازار است که قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد.
شاخص بازار اول و بازار دوم
در بازار بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس معیار هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهام آزاد شناور و… دسته‌بندی شده‌اند. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی میشوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تسهیم میشوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص بورس وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را به نمایش میگذارد که در این گروه‌ها حضور دارند.
شاخص 30 شرکت بزرگ
همانطور که از اسمسش پیداست، این شاخص نمایش دهنده میانگین تغییرات وزنی ارزشی 30 شرکت بزرگ بورس است. معیار انتخاب این شرکت براساس اندازه شرکت است. اندازه شرکت‌ها با توجه به ارزش روز بازار سهم معین میشود. ارزش روز بازار سهام نیز از حاصلضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت بدست می آید. این شاخص هر سه ماه یکبار به روزرسانی میشود.
شاخص 50 شرکت برتر
این شاخص، نشان دهنده تغییرات وزنی ارزشی 50 شرکت برتر بازار بورس اوراق بهادار تهران است. سهام این شرکت‌ها در مقایسه با سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خرید و فروش میشوند و سهامداران به آسانی قادر هستند سهام این شرکت‌های بورسی را مبادله کنند.
نحوه محاسبه شاخص کل بورس
تحلیل شاخص کل بورس
شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین مهمترین شاخص‌ها فرمول محاسبه شاخص کل بورس در بین فعالین بازار و سرمایه‌گذاران است. همانند شاخص بورس تهران، که بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران دربورس است. تحلیل شاخص بورس قبل از انجام هر معامله ای در بازار بورس ضروری می باشد. لذا برای این منظور در مدرسه بورس تحیلیل شاخص کل بورس در اکثر روزها توسط آقای محمود مرادی انجام می گردد. که برای مشاهده فیلم های تحلیل شاخص کل و سایر شاخص ها و نمادهای بازار می توانید به اینستاگرام مدرسه بورس به نشانی madresebourse.ir و یا به یوتیوب مدرسه بورس مراجعه نمایید.
نکات مهم درباره نوسانات شاخص ها
یکی از مهمترین نکاتی که هنگام تحلیل و ارزیابی شاخص کل بورس باید به آن دقت کرد، این است که افزایش یا کاهش این شاخص، بیانگر صعود یا نزول تمامی شرکت های بورسی نیست؛ زیرا ممکن است قیمت سهام تعداد زیادی از شرکت های کوچک رو به افزایش باشد درحالی که روند قیمتی سهام تعداد کمی از شرکت های بزرگ بازار نزولی باشد و در نتیجه به دلیل تاثیر بیشتر شرکت های بزرگ تر این شاخص نزولی میشود.
نکته دیگر این است که عدد میزان شاخص ها، به تنهایی کاربردی ندارند و ما نمیتوانیم صرفا با عدد شاخص ها به تحلیل و بررسی بازار بپردازیم، بلکه این اعداد زمانی معنا پیدا میکنند که ما آنها را نسبت به عدد مبدا بسنجیم. برای مثال اگر امروز میزان شاخص کل 15000 باشد، این عدد به تنهایی قابل تفسیر و ارزیابی نیست؛ اما اگر بدانیم که میزان شاخص کل در ماه گذشته 12000 بوده، انگاه فعالان بازار متوجه میشوند که سطح عمومی قیمت سهام شرکت های بورسی از ماه گذشته تا به امروز 25٪ رشد کرده است.
مزایای شاخص ها در بورس
اصولا یکی از معیارهای ارزیابی و تعیین رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه انواع شاخص ها هستند؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق میتوانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و با بررسی وضع حال و گذشته آن حتی تغییرات احتمالی سطح قیمت‌ها را در آینده تا حدودی پیش بینی کنند.این موضوع نیز بسیار حایز اهمیت است که سهامداران میتوانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت دسترسی داشته باشند؛ به طور کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. برای مثال میتوان با استفاده از شاخص صنایع مختلف، به تحلیل و مقایسه انواع صنایع با یکدیگر پرداخت.
سخن آخر
آشنایی با شاخص های بورس برای همه فعالین بازار های مالی و سرمایه جزء ضروریات می باشد. که از طریق انها نوسانات بازار برسی و تحلیل می گردد. همانند شاخص کل بورس، شاخص هم وزن و سایر شاخص ها که موارد تعیین کننده در معاملات بازار بورس می باشد. همراهان همیشگی مدرسه بورس سپاسگذاریم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. بسیار خوشحال میشویم اگر درخواست ها و پیشنهادات و انتقادات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.شما می‌توانید با شرکت در دوره جامع نوابغ بورس و سرمایه گذاری هر انچه که برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار حرفه ای لازم دارید بدست اورید.
فرمول محاسبه شاخص کل بازار سرمایه باید اصلاح شود
رئیس کمیته بازار سرمایه مجلس گفت: یا فرمول محاسبه شاخص کل بازار سرمایه باید اصلاح شود یا شاخص کل حذف شود.
به گزارش صدای بورس ، محسن علیزاده، نماینده مجلس در تشریح نشست ۴ساعته کمیته بازار سرمایه مجلس شورای اسلامی با جمعی از فعالان بازار، گفت: ما به‌دنبال این هستیم که نظرات و پیشنهادات فعالان بازار سرمایه درباره بهبود شرایط بازار را دریافت کنیم، همچنین مواد ۱۰گانه‌ای که باید توسط دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ اعمال می‌شد، تاکنون به کمیسیون تلفیق لایحه بودجه نرسیده است.
نماینده مردم سپیدان و بیضاء در مجلس شورای اسلامی درباره دغدغه فعالان بازار سرمایه مبنی بر ضرورت حذف قیمت‌گذاری دستوری و دامنه نوسان توضیح داد: ما درباره حذف قیمت‌گذاری دستوری قانون داریم و بارها بر حذف قیمت‌گذاری دستوری در خصوص کالاهایی که در بورس عرضه میشوند به دولت تأکید کردیم، دولت نیز در بخش‌هایی به تحقق این مهم کمک کرده است، اما در برخی بخش‌های دیگر متأسفانه این امر اجرایی نشده است.
علیزاده با تأکید به اینکه باید تمامی کالاهایی که در بورس عرضه میشوند از پروسه قیمت‌گذاری دستوری خارج شوند، ادامه داد: همچنین از تکالیف غیرقانونی که برای شرکت‌های بورسی مشخص میشود باید اجتناب شود.
رئیس کمیته بازار سرمایه با بیان "در نشست امروز پیشنهاداتی درباره حجم مبنا و دامنه نوسان مطرح شد"، تصریح کرد: شورای‌عالی بورس اختیار استفاده از این ابزار در زمان مناسب را به هیئت مدیره بورس داد، از هیئت مدیره بورس انتظار می‌رود که یک بار برای همیشه جرئت و جسارت لازم را به‌خرج دهد و دامنه نوسان را حذف کند تا بازار سرمایه ایران نیز مانند بازار سرمایه در سایر کشورها عمل کند.
بیشتر بخوانید:
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تصریح به اینکه فرمول محاسبه شاخص کل بازار سرمایه باید اصلاح شود یا شاخص کل حذف شود و شاخص وزنی معیار سنجش بازار سرمایه شود تأکید کرد: ازآن‌جا که تعیین موضوعات مذکور در اختیار سازمان بورس است ما نیز باید این موضوعات را از سازمان بورس پیگیری کنیم تا این امور محقق شود.
وی تعارض منافع در تمامی ارکان از جمله شورای‌عالی بورس و هیئت مدیره بورس را یکی از مشکلات بازار سرمایه برشمرد و اضافه کرد: تعارض منافع آفت اساسی در بازار سرمایه و یکی از نگرانی‌های جدی فعالان بازار سرمایه است، زیرا با تعارض منافع فرصتی برای عده‌ای خاص ایجاد میشود و رانت اطلاعاتی شکل خواهد گرفت که سایر افراد از این داده‌ها بی‌خبر هستند، باید به تعارض منافع در تمامی سطوح خاتمه داد و ما از شورای‌عالی بورس و هیئت مدیره بورس می‌خواهیم این موضوع را سریع‌تر بررسی کنند، مکاتباتی در این خصوص انجام دادند که پاسخ‌های ارائه‌شده قانع‌کننده نبود بنابراین مجدداً این موضوع را پیگیری خواهم کرد.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم افزود: باید نهادی که ویژگی‌های مورد نظر را دارد مجوزهای مربوط به آموزش در بازار سرمایه را صادر کند و همچنین نظارت‌های پسینی را نیز انجام دهد، البته باید به این نکته دقت شود که در صدور مجوزها نباید سختگیری شود، ما نیز به‌دنبال این هستیم که فرآیند صدور مجوزها در همه موارد تسهیل و کوتاه شود.
به گزارش تسنیم، علیزاده گفت: برخی آموزش‌های موجود در حوزه بازار سرمایه اغواگری است و به‌زعم فعالان بازار اقتصادی رؤیافروشی است، این افراد موجب ضرر و زیان مردم و سهامداران میشوند و در هیچ جلسه‌ای حضور ندارند و پاسخگو نیز نیستند و تنها در فضای مجازی فعالیت میکنند. سازمان بورس باید به این موضوع رسیدگی و از فعالیت این افراد جلوگیری کند، باید فضای امنی ایجاد شود که مردم بتوانند از خدمات افراد دارای مجوز رسمی استفاده کنند. ما نیز این موضوع را در شورای‌عالی بورس دنبال می‌کنیم، امیدوارم دولت راهکارها و پیشنهاداتی را که پیش از این ارائه داده است عملیاتی کند تا از این طریق و همچنین با اجرای مصوبات خوب شورای‌عالی هماهنگی سران قوا، مجدداً اعتماد به این بازار بازگردد.
دیدگاه شما