قرارداد اختیار فروش

"قرارداد اختیار" ابزاری هنرمند برای سرمایه گذاران

قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سایر قراردادها بر نمی آید؛ به همین دلیل است که اشاره می شود اختیار معامله ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزارها به شمار می روند و ابزاری هنرمند برای سرمایه گذاران هستند.

به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، در گذشته به حجم و رشد روز افزون مبادلات قراردادهای اختیار معامله و آتی و اولین مزیت آن اشاره شد. در اینجا سعی می­شود به طور خلاصه به سه مزیت دیگر قراردادهای اختیار معامله پرداخته شود.موقعیت هایی وجود دارند که در آنها خرید قراردادهای اختیار معامله ریسک بیشتری نسبت به مالکیت و خرید حقوق صاحبان سهام (یعنی همان سهام) دارند، ولی هم چنین زمان ها و مواردی هستند که اختیار معامله ها موجب کاهش ریسک میشوند. این مهم بستگی به نحوه کاربرد آنها دارد. قراردادهای اختیار معامله می توانند برای سرمایه گذاران ریسک کمتری در بر داشته باشد. زیرا نسبت به سهام، سرمایه گذار را در معرض تعهدات مالی کمتری قرار می دهد، هم چنین معامله اختیار معامله بخاطر قدرت نسبی آنها در مقابل مشکلاتی مثل کاهش ناگهانی روزانه قیمت سهام- که گاه بسیار مصیبت بارند- ریسک کمتری دارند.

اختیار معامله ها، ابزار بسیار قابل اعتمادی برای مصون سازی یا پوشش ریسک ( hedge ) به حساب می آیند و همین امر باعث شده که نسبت به سهام از ایمنی بیشتری برخوردار باشند. وقتی یک سرمایه گذار سهام با سفارش جلوگیری یا توقف زیان ( stop- قرارداد اختیار فروش loss order ) یعنی سفارشی که وقتی به اجرا در می آید که قیمت سهام مورد نظر به قیمت معین شده توسط مشتری یا سرمایه گذار برسد. این نوع سفارش به کارگزار برای حمایت از موقعیت های سرمایه گذاران بسیار متداول اند، چرا که جلوی زیان ناشی از زیر قیمت معین شده مزبور را می گیرد. ولی مشکل این نوع سفارش ها در ماهیت خود آنها نهفته است. سفارش مزبور وقتی به اجرا در می آید که سهام مورد نظر به آن قیمت از قبل معین شده یا زیر آن معامله شود.

برای مثال، فرض کنید شما یک سهم را به ۵۰ دلار می خرید. شما نمی خواهید زیانی بیشتر از ۱۰ درصد از این سرمایه گذاری را تقبل کنید. بنابراین یک ” سفارش توقف زیان ” برای ۴۵ دلار به کارگزار خود می دهید. این سفارش برای طول روز پاسخ می دهد اما ممکن است برای شب منجر به مشکلاتی شود. فرض کنید شما امروز این رویا را در سر می پرورانید که سهم خریداری شده به ۵۱ دلار نزدیک شده است اما صبح روز بعد وقتی بازار را رصد می کنید در می یابید که خبر ناگواری در مورد سهام شما به بازار رسیده و آن اینکه مدیرعامل آن شرکت گزارش های نادرستی از سود شرکت به مردم داده است. انتظار می رود سهم مزبور با سقوط آزاد خود به حدود ۲۰ دلار برسد. وقتی این رخ دهد، ۲۰ دلار اولین معامله زیر قیمت است که شما در سفارش توقف زیان خود یعنی ۴۵ دلار تبیین کرده بودید. وقتی معاملات آن سهم شروع می شود. شما آنرا به ۲۰ دلار خواهید فروخت و زیان چشمگیری را تجربه می کنید. لذا سفارش توقف زیان وقتی بیشترین نیاز را بدان داشتید در خدمت نبود.

اگر شما یک قرارداد اختیار فروش ( put option ) خریده بودید، مجبور نبودید چنین زیانی را تحمل کنید. برخلاف سفارش توقف ضرر، اختیار معامله ها وقتی بازار بسته است آنها تعطیل نیستند. قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سفارش توقف زیان بر نمی آید. به همین دلیل است که اشاره شد اختیار معامله ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزار به شمار می روند.

به علاوه بعنوان گزینه ای دیگر برای خرید سهام، شما می توانستید که از استراتژی گفته شده در بالا (جایگزینی سهام) استفاده کنید، یعنی بجای خرید سهام به خرید یک قرارداد اختیار معامله ( call option ) که در شرایط in-the- money ITM است، اقدام کنید.

اگر شما قرارداد اختیار خریدی به قیمت توافقی یا قیمت اعمال ۴۵ دلار خریده بودید؛ زیان شما فقط محدود به مبلغی می شد که برای خرید آن قرارداد پرداخته بودید. اگر شما، به فرض، ۶ دلار برای آن برگ اختیار خرید پرداخته بودید حداکثر زیان شما محدود به همین ۶ دلار می شد نه ۳۱ دلاری که بابت تملک آن سهم از دست دادید.

با همه این تفاسیر اثر بخشی ( Effectiveness ) سفارشات توقف ضرر و زیان را با سازوکاری که ب طور طبیعی و تمام وقت قراردادهای اختیار معامله برای محدود سازی ارائه می نمایند مقایسه کنید.

بازده بالقوه بالاتر

اگر شما پول خود را صرف یک سرمایه گذاری کنید و تقریباً همان مقدار سود عایدتان شود دیگر احتیاجی به ماشین حساب ندارید تا عدد و رقم به شما بدهد؛ شما درصد بازده بیشتری بدست آورده اید. برای مثال، سناریو مثال بالا را بکار ببرید و درصد بازده خرید آن سهام (که به ۵۰ دلار خریدید) و قرارداد اختیار معامله آن را (که به ۶ دلار خریدید) با یکدیگر مقایسه کنید. فرض کنید قرارداد اختیار معامله مزبور دلتای delta) ۸۰ ) دارد؛ یعنی قیمت آن اختیار معامله معادل ۸۰ درصد تغییرات قیمت آن سهم تغییر می کند. (درباره کاربرد و معنی حروف «یونانی» در اختیار معامله بعداً یادداشتی ارائه خواهم کرد). اگر آن سهم به اندازه ۵ دلار افزایش یابد موقعیت سهم شما یک بازده ۱۰۰ درصدی است. موقعیت شما در قبال اختیار معامله مزبور یک عایدی ۸۰ درصدی از نوسان آن سهم یعنی ۴ دلار است (چون دلتا ۸۰ بود). یعنی سود یا عایدی خالص ۴ دلاری از یک سرمایه گذاری ۶ دلاری بازده ۶۷ درصد را بدست می دهد و این خیلی بهتر از بازده ۱۰ درصدی ناشی از سرمایه گذاری یا خرید سهام است. البته؛ آنچه اهمیت به یادآوری دارد آن است که وقتی روند معامله ه ا بر وفق مراد شما پیش نمی رود، قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری بسیار قوی می تواند عمل کنند؛ چرا که این امکان وجود دارد که درصورت به کار نبردن اختیار معامله ها، شما ۱۰۰ درصد سرمایه گذاری خود را از دست بدهید.

گزینه های استراتژیک بیشتر

چهارمین مزیت عمده قراردادهای اختیار معامله آن است که گزینه های بیشتری برای سرمایه گذاری پیشنهاد می کند. اختیار معامله ها ابزاری بسیار انعطاف پذیرند. روش های بسیاری وجود دارند که از ترکیب اختیار معامله برای خلق مجدد سایر موقعیت ها می توان استفاده کرد. در بورس های معاملات مشتقه به آن ها ” موقعیت های ترکیبی ” می گویند.

وضعیت ها یا موقعیت های ترکیبی روش های گوناگونی را به سرمایه گذاران برای دستیابی به یک هدف مشخص سرمایه گذاری ارائه می دهند و این برای آنها بسیار مفید است. از آنجا که موقعیت های ترکیبی در گروه یا دسته سازوکارهای پیشرفته این قراردادها جا می گیرند قصد آن نیست تا به آن ها پرداخته شود فقط باید اشاره کرد که برای مثال وقتی سرمایه گذاران بازار سهام روند قیمت سهام را نزولی می بینند یعنی بازار به باور آن ها «خرس نشان» است به «فروش استقراضی» دست می زنند و آن سهام را از کارگزار خود قرض می گیرند تا بعداً آن را ارزان تر بخرند و قرض خود را ادا کنند. هزینه «ودیعه» ای که کارگزاران مطالبه می کنند گاهی کمر شکن است. تازه همه کارگزاران بورس سهام فروش استقراضی را ارائه نمی دهند. به هر حال وقتی بازار روند کاهشی به خود می گیرد، دست سرمایه گذاران سهام بسته می شود. به عبارتی دیگر دنیای آنها دنیایی سیاه و سفید است در صورتی که معاملات باید در دنیای رنگینی انجام شود تا در شرایط گوناگون بازار بتوانند در مقابل تقبل ریسک، پاداش سرمایه گذاران را بپردازند. حال تصور کنید که اگر سرمایه گذار در آن شرایط کاهشی قیمت سهام به خرید قرارداد اختیار فروش ( put ) اقدام می کرد – همانطور که در قبل اشاره شد- از این شرایط با خاطری آسوده سود می برد و این یکی از ابعاد ارزشمند و هنر معاملات اختیار معامله است.

همچنین بکارگیری اختیار معامله ها به سرمایه گذار این قدرت را می دهد که اگر بخواهد از بعد سوم یعنی عمق و ارتفاع بازار نه جهت گیری و سمت و سوی آن در معاملات خود بهره بگیرد. اختیار معامله ها به سرمایه گذاران نه تنها اجازه و امکان می دهد از نوسانات سهام یا دارایی پایه (نفت، طلا، ذرت… قراردادآتی) بهره گیرد؛ بلکه در زمان هایی که بازار با تلاطم های و نوسان پذیری همراه است به خوبی آن ایام عبور کنند. بهره گیری از ایام رکورد بازار مبین قدرت این ابزارهای مالی برای دستبابی به اهداف مالی هستند. در یک کلمه؛ تنها اختیار معامله ها میتوانند قرارداد اختیار فروش گزینه های استراتژیک مورد نیاز برای کسب سود را در تمامی شرایط بازارها، برای سرمایه گذاران مطلع از چگونگی کاربرد آنها فراهم آورند.

اختیار خرید و فروش سهم به چه معناست؟ استراتژی استرادل در قرارداد اختیار معامله

معامله گران در بازار سرمایه همواره به دنبال راهی هستند که ریسک را در معاملاتشان به حداقل برسانند. یکی از روش‌هایی که می توان از طریق آن ریسک معاملات را کاهش داد، اختیار معاملات است. اختیار معامله به دو صورت اختیار فروش و اختیار خرید در دسترس است. سهامداران می توانند با استفاده از اختیار خرید از ریسک معاملات خود بکاهند و با خیال آسوده تری به سرمایه گذاری در بازار بورس بپردازند. با ما همراه باشید تا در ادامه به طور مفصل به تمامی ابعاد اختیار معامله بپردازیم.

تعریف اختیار معامله

اختیار معامله، قراردادی است بین خریدار و فروشنده که در آن، خریدار مبلغ معینی را پرداخت کرده و در قبال آن این اختیار را دارد که در زمان مشخص با قیمت توافق شده، کالای مشخصی را در آینده با فروشنده معامله نماید. در این صورت فروشنده موظف است زمانی که خریدار درخواست می دهد، قرارداد را اجرا نماید.

اختیار معامله، توافقی برای آینده

به طور کلی، قرارداد اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده بوده که تعیین کننده‌ی اختیار معاملات در سهام شرکت‌های مختلف بورسی، بورس اوراق بهادار است.
براساس اختیار معامله، خریدار به عنوان دارنده ی قرارداد، برای اجرای قرارداد کاملا مختار (بدون اجبار و یا تعهدی) است. چنانچه از قرارداد خود منصرف شود، تنها مبلغی که بابت قرارداد پرداخت نموده است را از دست می دهد. از طرفی فروشنده در صورتی که خریدار درخواست نماید، ملزم است قرارداد را اجرا نماید.

اختیار خرید

اختیار خرید در انگلیسی Call Option نامیده می شود، در لغت به معنای خرید به شرط اختیار است. اختیار خرید، قراردادی است که در آن خریدار کالای مشخصی را با قیمت مشخص قبل از موعد تاریخ سررسید حق دارد بخرد ولی اجباری برای خرید نیست.

در قرارداد اختیار خرید، خریدار زمانی که قیمت کالا تا قبل از زمان سررسید بالاتر از قیمت توافق شده در قراداد باشد به سود خواهد رسید. در این زمان است که شخص (خریدار) نسبت به خرید کالا اقدام می نماید. در قرارداد ذکر شده، فروشنده هر زمانی که خریدار تصمیم گیرد که قرارداد را اجرا نماید، موظف است که قرارداد را اجرا کرده و کالای موردنظر را بفروشد.

به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری می‌خواهد قرارداد اختیار خرید شرکت y را خریداری نماید. هر سهم شرکت y در حال حاضر 1100 ریال است. همچنین قیمت سهام در قرارداد برابر با 1300 ریال و زمان سررسید 31 اردیبهشت ماه باشد و ارزش سهام قبل از 31 اردیبهشت ماه به 1650 می رسد. خریدار در این حالت می تواند از حق خود استفاده کرده و قرارداد اختیار فروش سهام را با مبلغ قید شده در قرارداد (1300 ریال) خریداری نماید. در این صورت، خریدار به ازای هر سهم 350 ریال سود می کند. بیایید حالت عکس این قضیه را در نظر بگیریم. زمان سررسید قرارداد فرا می رسد و ارزش سهام هنوز از 1300 ریال بالاتر نرفته است. در این حالت خریدار نه تنها سود نمی کند، بلکه ضرر هم می کند (مثلا هم سهم 1200 ریال باشد، خریدار باید هر سهم را بر اساس قرارداد 1300 ریال خریداری نماید. در این صورت او به ازای هر سهم 100 ریال ضرر خواهد کرد). در این مواقع خریدار از حق خود استفاده نکرده و در موعد قرارداد، باطل خواهد شد.

نماد اختیار معامله خرید

نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس تهران به روش زیر تعیین می شود:

اختیار فروش

اختیار فروش در انگلیسی Put Option نامیده می شود، در لغت به معنای فروش به شرط اختیار است. اختیار فروش یعنی شخص حق فروش (بدون الزام و حتمی) تعداد معلومی از کالایی را مانند سهام یک شرکت در یک قیمت و زمان معین داشته باشد. درواقع اختیار فروش در مقابل اختیار خرید قرار دارد و شخصی که قرارداد اختیار فروش را خریداری می کند، وضعیت بازار را به سمت کاهش قیمت پیش بینی کرده است.

به مثال زیر توجه کنید:
سرمایه گذاری سهام ایران خودرو را به ارزش 7265 ریال خریداری نموده است. او بر اساس بررسی هایی که بر روس هام انجام داده است، پیش بینی می کند که تا 3 ماه آینده ارزش هر سهم این شرکت به 7150 کاهش پیدا خواهد کرد و به ازای هر سهم 115 ریال سود خواهد کرد. در این شرایط، سرمایه گذار با پرداخت 90 تومان، اختیار فروش سهام ایران خودرو را خریداری می نماید.

چند اصطلاح که در اختیار فروش به کار می رود:

“با قیمت” زمانی به کار برده می شود که قیمت سهام کمتر از قیمت اعمال باشد. در این مواقع پیشنهاد می شود اختیار فروش قبل از انقضا اعمال شود.

“بی قیمت” به زمانی گفته می شود که قیمت اعمال کمتر از قیمت سهام باشد. در این شرایط بهتر است اختیار فروش اصلا اعمال نشود.

“به قیمت” زمانی کاربرد دارد که قیمت سهام برابر با قیمت اعمال باشد.

مزایای قرارداد اختیار معامله

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی قرارداد اختیار فروش لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

اختیار معامله مزایای زیادی دارد. در این بخش به تعدادی از این مزایا اشاره خواهیم کرد.

1– کاهش ریسک: با خرید قراردادهای اختیار معامله یک کالا در عوض خود کالا، ریسک آن معامله کاهش خواهد یافت. درواقع در این نوع معاملات تنها ضرری که معامله گر می تواند داشته باشد، مبلغی است که بابت خرید اختیار معامله پرداخت می کند. به عبارت دیگر، اختیار معامله به عنوان وسیله برای مدیریت ریسک بکار برده می شود تا در مقابل نوسانات نامطلوب قیمتی، ریسک معامله کاهش یابد.

2- کسب درآمد: سرمایه گذار با فروش قراردادهای اختیار معامله خود می تواند درآمد خود را فراتر از بازدهی سهام و سود تقسیمی ببرد. درواقع یکی از ساده ترین راهکارهای معاملاتی همان فروش اختیار معامله است.

3- اهرم مالی: قراردادهای اختیار معامله باعث می شود که سرمایه گذار در قبال نقدینگی کمتر، سود یا زیان چند برابر مبلغ پرداختی داشته باشد.

4- تنوع در پرتفوی:اختیار معامله به عنوان یک کالای مشتقه، می تواند قرارداد اختیار فروش باعث تنوع در سبد سرمایه گذاری سهامدار شود.

5- بکارگیری زمان به منظور تصمیمات آتی: در قراردادهای اختیار معامله، سرمایه گذار می تواند با پرداخت بخشی از قیمت سهم، جریان نقدی خرید و یا فروش خود را ثابت کرده و تا زمان سررسید تاریخ قراداد، تصمیمات درستی را بگیرد.

6- رسیدن به سود از طریق نوسانات قیمتی سهام: در این نوع از قرادادها، سرمایه گذار می تواند بدون خرید سهم پایه، از نوسانات قیمتی آن نفع ببرد.

تعریف مشتقه در اختیار معامله

“مشتقه” بودن یعنی قیمت کالایی به قیمت کالایی دیگر وابسته و یا از آن مشتق شده است. مانند آبمیوه که از میوه مشتق شده است. اختیار معامله هم از اوراق بهادار مالی مشتق شده است. یعنی قیمت آن به قیمت کالایی دیگر وابسته است. انواع مختلفی از اوراق بهادار به عنوان مشتق درنظر گرفته می شود. مانند پیمان های آتی و قرارداد های معاوضه.

چگونگی اعمال اختیار معاملات

نحوه اعمال اختیار معاملات به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• قرارداد اختیار معامله اروپایی: در این نوع از قراردادهای اختیار معامله، امکان اعمال توسط خریدار اختیار معامله تنها در زمان سررسید قرارداد وجود دارد.
• قرارداد اختیار معامله امریکایی: در قرارداد اختیار معامله امریکایی بر خلاف نوع اروپایی، امکان اعمال از سوی خریدار در هر زمانی از بازه ی زمانی قرارداد تا موعد سررسید وجود دارد.

استراتژی استرادل

در ابتدا به تعریفی کوتاه از استراتژی توجه نمایید. استراتژی در واقع به خرید یا فروش چند اختیار معامله به صورت هم زمان با یکدیگر و یا همراه با سهم پایه موضوع قرارداد گفته می شود. استراتژی در اختیار معامله به عنوان وسیله ای برای پوشاندن ریسک، تنوع بیشتر در پرتفوی و همچنین جهت افزایش سود دهی به کار برده می شود.

یکی از استراتژی‌هایی که در معاملات اختیار معامله به کار برده می شود، استراتژی های ترکیبی متقارن هستند. این نوع از استراتژی‌ها شامل ترکیبی مختلفی از هر دو قرارداد خرید و فروش برای یک سهام خاص می باشد. یکی از رایج ترین استراتژی های ترکیبی متقارن که در این بازار مورد استفاده قرار می گیرد، «استراتژی استرادل» است.

انواع استراتژی استرادل

استراتژی استرادل به دو دسته تقسیم می شود:

1- استرادل خرید: خرید قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش از سهامی با قیمت توافقی و تاریخ پایان مهلت یکسان. در این استراتژی، چنانچه قیمت سهام به قیمت توافق شده نزدیک باشد، شخص ضرر زیادی را متحمل خواهد شد. در مقابل، درصورتی که ارزش سهام حول قیمت توافقی نوسانات شدیدی داشته باشد، سرمایه گذار سود بسیاری در این معامله خواهد داشت.

2- استرادل فروش: فروش قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش با قیمت توافقی و تاریخ پایان قرارداد یکسان. در این نوع استراتژی بر خلاف استراتژی استرادل خرید، درصورتی که ارزش سهام به قیمت توافقی نزدیک باشد، سرمایه گذار سود قابل توجهی به دست خواهد آورد. در مقابل، هرچه دامنه نوسانات سهام بیشتر باشد، میزان ضررهای شخص نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

قرارداد اختیار معامله (Option Contract) چیست

در این مقاله ابتدا به تعریف قرارداد اختیار معامله و نحوه کارکرد آنها در بازارهای مالی می پردازیم. سپس اجزاء اختیار معامله و همچنین سناریوهای مختلف خریدار و فروشنده اختیار را شرح می دهیم. پس از آن به انواع اختیار معامله و ریسکهای مربوط به آن می پردازیم. در نهایت قرارداد اختیار فروش نحوه معاملات اختیار معامله سهام در بازار بورس تهران را تشرح می کنیم.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله یک توافق است بین خریدار و فروشنده که طی آن فروشنده در ازای دریافت مبلغ مشخصی از خریدار این حق را به او می دهد که بتواند تا تاریخ مشخصی یک دارایی معین را به قیمتی که در قرارداد مشخص می شود به فروشنده اختیار معامله، بفروشد یا از او خریداری کند. قرارداد اختیار شامل اطلاعاتی به شرح زیر می باشد.

دارایی پایه: به آن دارایی که خریدار طبق قرارداد، اختیار معامله آنرا بدست می آورد دارایی پایه می گویند. دارایی پایه ممکن است یک دارایی مالی مانند سهام یا دارایی های فیزیکی باشد.

اندازه قرارداد: هر اختیار معامله تعداد مشخصی از دارایی پایه را شامل می شود. برای مثال در اغلب بورسها هر قرارداد اختیار معامله شامل اختیار معامله 100 سهم می باشد.

نوع قرارداد: یک قرارداد اختیار معامله می تواند اختیار خرید(Call Option) یا اختیار فروش(Put Option) باشد. بنابراین برای یک شخص چهار حالت می تواند رخ دهد. یک معامله گر اختیار، می تواند خریدار یا فروشنده اختیار باشد. خریدار اختیار معامله می تواند اختیار خرید را خریداری کند یا اختیار فروش را خرید کند. همین طور فروشنده اختیار ممکن است اختیار فروش را بفروشد یا اختیار خرید را بفروشد.

قیمت اعمال: قیمتی است که خریدار می تواند به آن نرخ، دارایی پایه را بخرد یا بفروشد.

تاریخ سررسید: تاریخ انقضای قرارداد اختیار معامله است. خریدار نهایتا می تواند تا تاریخ سررسید نسبت به خرید یا فروش دارایی پایه طبق قرارداد اقدام کند. بنابراین اختیار معامله پس از تاریخ انقضاء بدون ارزش است و معتبر نمی باشد.

همانگونه که قبلا نیز اشاره شد فروشنده اختیار معامله مبلغی را از خریدار دریافت می کند و به او این حق را می دهد تا تاریخ مشخصی طبق قرارداد با او معامله کند. پس خریدار الزامی به معامله ندارد اما اگر تصمیم به معامله گرفت فروشنده اختیار، موظف است که طبق قرارداد معامله را انجام دهد.

سود و زیان خریدار و فروشنده اختیار

برای درک بهتر موضوع اجازه دهید با یک مثال شروع کنیم. فرض کنید که قیمت سهم یک شرکت در حال حاضر 270 تومان است و یک معامله گر پیش بینی می کند که قیمتها رو به افزایش باشند. این شخص، اختیار فروش به میزان 100 سهم از سهام مذکور را منتشر می کند و همه اختیار فروش ها را به یک شخص دیگر می فروشد. فروشنده به ازای اختیار فروش هر سهم مبلغ 20 تومان از خریدار اختیار، دریافت می کند و به او این حق را می دهد که تا سه ماه دیگر هر زمان که تمایل داشت سهم مورد نظر را به مبلغ 270 تومان به او بفروشد. بنابراین اگر در طول این سه ماه قیمت سهم بیش از 270 تومان باشد خریدار اختیار فروش، از حق خود استفاده نمی کند. چرا که می تواند سهام خود را در بازار بیش از این مبلغ بفروش برساند. همچنین اگر قیمت پایین تر از قیمت اعمال یا همان 270 تومان باشد می تواند سهام مذکور را از بازار تهیه کرده و به فروشنده اختیار فروش، بفروشد.

در این مثال کل سود فروشنده اختیار 100 تا 20 تومان معادل 2000 تومان است. اما اگر قیمتها بر خلاف پیش بینی او نزول کنند حداکثر زیان او برابر با 270 تومان است. زیرا در بدترین حالت، قیمت سهم به صفر می رسد و خریدار اختیار، یک سهم بی ارزش را به قیمت 270 تومان به فروشنده اختیار می فروشد. سود و زیان خریدار و فروشنده اختیار معامله می تواند چهار حالت داشته باشد که در زیر آمده است.

زمانیکه یک شخص اختیار فروش را می فروشد. همانگونه که در مثال بالا مشاهده شد حداکثر سود فروشنده اختیار، مبلغ فروش ورقه اختیار است و حداکثر زیان او به میزان قیمت اعمال است. اما حداکثر سود خریدار اختیار فروش قیمت اعمال و حداکثر زیان او قیمت ورقه اختیار فروش است. همانگونه که مشاهده شد روابط سود و زیان فروشنده و خریدار کاملا برعکس یکدیگر هستند. این رابطه را در شکل زیر می بینید که در آن S قیمت اعمال و خط آبی رنگ، قیمت دارایی پایه می باشد.

دو حالت دیگر زمانی است که یک شخص اختیار خرید را می فروشد. در این حالت حداکثر سود فروشنده اختیار، مبلغ فروش ورقه اختیار و حداکثر زیان او بی نهایت است. زیرا قیمت یک سهم تا بی نهایت می تواند رشد کند و اگر خریدار اختیار، تصمیم به خرید بگیرد فروشده الزام دارد صرف نظر از اینکه قیمت بازار سهم چقدر است سهم را به قیمت اعمال به او واگذار کند. بنابراین حداکثر سود خریدار اختیار خرید، بی نهایت است و حداکثر زیان او به میزان مبلغی است که به فروشنده اختیار پرداخته است. این رابطه را در شکل زیر می بینیم.

پس اگر شخصی پیش بینی کند که قیمتها ممکن است نزولی باشند، دو موقعیت در بازار اختیار معامله اتخاذ می کند. او می تواند اختیار خرید را بفروشد یا اختیار فروش را بخرد. برعکس اگر پیش بینی او از قیمتها صعودی باشد ممکن است اختیار خرید را بخرد یا اختیار فروش را بفروشد.

انواع اختیار معامله

اختیار معامله انواع مختلفی دارند. از پر کاربردترین آنها می توان به اختیار معامله اروپایی و اختیار معامله آمریکایی اشاره کرد. در اختیار معامله اروپایی، خریدار اختیار تنها در سررسید می تواند اختیار خود را استفاده کند. اما در نوع آمریکایی خریدار اختیار می تواند هر زمان تا سررسید از اختیار خود استفاده کند. انواع دیگر اختیارها مانند اختیار معامله آسیایی و اختیار معامله برمودا نیز وجود دارند که ممکن است در بورسهای مختلف مورد معامله قرار گیرند. بر خلاف اختیار معامله آمریکایی و اروپایی که خریدار اختیار در قیمت مشخصی می تواند اختیار خود را اعمال کند در اختیار معامله آسیایی، قیمت اعمال میانگین قیمت دارایی پایه در دوره نگهداری اختیار معامله است. همچنین اختیار معامله برمودا ترکیبی از اختیار معامله آمریکایی و اروپایی است. در این نوع اختیار معامله، خریدار تا سررسید می تواند فقط در تاریخ های مشخصی که معمولا اولین روز هر ماه است اختیار خود را اعمال کند.

ریسک اختیار معامله

اختیار معامله ها ابزارهای پوشش ریسک هستند اما از آنجاییکه قیمت آنها در بازار بورس دائما در حال تغییر است خود این ابزار مالی نیز دارای ریسک می باشد. جهت انداره گیری ریسک اختیار معامله از مقیاس هایی استفاده می شود که با حروف یونانی نشان داده می شوند و معروف به Greeks هستند. این مقیاس های اندازه گیری به شرح زیر می باشند.

دلتا: نشان دهنده میزان تغییر قیمت اختیار معامله نسبت به تغییر یک واحد از قیمت دارایی پایه است. در واقع دلتا حساسیت اختیار را نسبت به دارایی پایه می سنجد. در محاسبه دلتا برای اختیار خرید عددی بین صفر تا یک و در اختیار فروش عددی بین صفر و منفی یک حاصل می شود.

تتا: این مقیاس نسبت کاهش قیمت اختیار معامله را به کاهش زمان تا سررسید محاسبه می کند. هر چه سررسید اختیار بیشتر باشد ارزش اختیار نیز بیشتر است. بنابراین هر روز که به سررسید اختیار نزدیکتر می شویم از ارزش اختیار معامله کاسته می شود. زمانیکه اختیار معامله در سود است تتا افزایش می یابد و زمانی که در زیان است تتا کاهشی است. معمولا تتا برای موقعیت های خرید اختیار خرید و خرید اختیار فروش، منفی و برای فروش اختیار خرید و فروش اختیار فروش، مثبت است.

گاما: نشان دهنده نرخ تغییر بین دلتا و قیمت دارایی پایه است. گاما قرارداد اختیار فروش به ما می گوید اگر یک واحد، قیمت دارایی پایه تغییر کند دلتا چقدر تغییر خواهد کرد. هر چقدر گاما بیشتر باشد تغییرات دلتا برای یک دارایی بیشتر خواهد بود.

وگا: نشان دهنده میزان تغییرات قیمت اختیار معامله به میزان نوسان دارایی پایه است.

رو: این مقیاس، میزان تغییر قیمت اختیار نسبت به یک درصد تغییر در نرخ بهره را نشان می دهد.

چگونه وارد بازار اختیار معامله بورس تهران شویم؟

در بورس تهران اختیار معامله سهام بیش از 10 شرکت بورسی با سررسیدهای مختلف منتشر شده است. انداره هر قرارداد اختیار معامله 1000 سهم است. گر چه معمولا اختیار معامله ها گران هستند اما با توجه به نوسان بالای قیمت سهام در بورس تهران اتخاذ موقعیت خرید در اختیار معامله ها راهکار بسیار معقولی بنظر می رسد. با این وجود در حال حاضر معاملات اختیارها بسیار جزئی می باشند و غیر از یکی دو مورد مابقی سررسیدها بدون معامله هستند. با این حال اگر تمایل دارید معاملات حرفه ای تری نسبت به سایرین داشته باشید و سرمایه گذاری خود را بهتر مدیریت کنید می توانید وارد معاملات این نوع ابزار مالی شوید. برای مثال بعنوان یک استراتژی ساده می توانید اختیار فروش سهامی را که دارید خریداری کنید. بدین صورت ریسک خود را بر روی قیمت اعمال منهای قیمت خرید اختیار، ثابت نگه داشته اید.

جهت معامله اختیار ابتدا بایستی کد بورسی خود را بصورت آنلاین دریافت کنید. این همان کد بورسی می باشد که با آن می توانید سهام خرید و فروش کنید. بنابراین اگر قبلا کد بورسی سهام را دریافت کرده اید نیازی به دریافت کد معاملاتی دیگری ندارید. اما از آنجاییکه بایستی بیانیه ریسک را امضا کنید تنها یکبار نیاز است تا بصورت حضوری به دفاتر کارگزاری مراجعه کنید.

اختیار معاملات را نیز می توان مانند سهام بصورت آنلاین معامله کرد. اما معاملات آنها در پلتفرمی غیر از پلتفرم آنلاین سهام انجام می شود. بنابراین باید نام کاربری و کلمه عبور دیگری از کارگزار دریافت کنید.

قرارداد فروش آسانسور و مسائل حقوقی آن

قرارداد فروش آسانسور از جمله قراردادهای مهم است که امروزه در موارد متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولین آسانسورها قرقره‌ای بودند و به وسیله نیرو دست انسان‌ها بالا و پایین می‌شدند. این آسانسورها برای حمل ابزار و وسایل در حین انجام کار مورد استفاده قرار می‌گرفتند. این آسانسورها ایمنی کمی داشتند و استفاده از آن‌ها تلفات جانی زیادی را به دنبال داشت. به مرور زمان، پیشرفت تکنولوژی باعث افزایش ایمنی و کارکرد آسانسور شد. به گونه‌ای که امروزه کمتر آپارتمان یا ساختمان چند طبقه‌ای را می‌بینیم که دارای آسانسور نباشد.

ضرورت استفاده از آسانسور در جایی آشکار می‌شود که بسیاری از افراد به دلیل پا درد، کمر درد یا آرتروز نتوانند از پله‌های ساختمان بالا و پایین بروند. به همین دلیل، یکی از مسائل دارای اهمیت در هنگام احداث ساختمان، تهیه و پیاده سازی آسانسور مناسب برای آن است. قرارداد فروش آسانسور ، یک قرارداد مکتوب است که میان خریدار و فروشنده آسانسور تنظیم می‌شود. تنظیم این قرارداد باعث ثبت و ضبط جزئیات و موضوع مورد توافق خریدار و فروشنده می‌شود.

به همین دلیل، نوشتن مفاد این قرارداد و نحوه تنظیم آن بسیار حایز اهمیت است. در ادامه این مطلب با مفاد قراردادی که به منظور خرید و فروش آسانسور تنظیم شده است، بیشتر آشنا می‌شویم.

نکات حقوقی نحوه تحقق قرارداد فروش آسانسور

قرارداد فروش آسانسور یک ماهیت است که به واسطه توافق و اراده خریدار و فروشنده تحقق پیدا می‌کند و از آثار قانونی برخوردار می‌شود.

در اصطلاح قانون مدنی به قراردادی که به منظور خرید و فروش اموال منقول و غیر تنظیم شده باشد، قرارداد بیع گفته می‌شود. قانونگذار، شرایط و ضوابط تنظیم و اجرای عقد بیع را در قانون مدنی مشخص کرده است. برخی از شرایط و ضوابط عقد بیع، آمره هستند. اهمیت قواعد آمره عقد بیع باعث خواهد شد که رعایت نکردن این قواعد یا توافق برخلاف آن‌ها باعث بطلان عقد بیع شود. به همین دلیل قراردادی که برای فروش این وسیله تنظیم شده نیز در صورتی معتبر است که مفاد آن مطابق با شرایط و ضوابط آمره عقد بیع باشد.

از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشته باشیم که اصل آزادی قراردادها، یکی از اصول پذیرفته شده در قانون مدنی است. این اصل در ماده 10 قانون مدنی مورد پذیرش قانونگذار قرار می‌گیرد و مطابق با آن، اشخاص می‌توانند در خصوص هر مسئله قانونی و مشروعی که مغایر با نظم عمومی جامعه نیست با یکدیگر توافق کنند.

بنابراین، خریدار و فروشنده با استناد به اصل آزادی قراردادها می‌توانند شرایط اجرای قرارداد فروش آسانسور را با توافق یکدیگر تعیین کنند. مفاد این قرارداد و همچنین تمام شرایط و موضوعات قید شده در آن، لازم الاجرا هستند. در واقع، این عقد در گروه انواع قرارداد لازم قرار می‌گیرد.

مبلغ و شرایط پرداخت آن در قرارداد فروش آسانسور

مبلغ این قرارداد در واقع همان بهایی است که خریدار باید بابت آسانسور به فروشنده پرداخت کند. مبلغی که در این قرارداد به عنوان بهای آسانسور نوشته می‌شود باید به واسطه توافق میان خریدار و فروشنده مشخص شده باشد.

تعیین شرایط و تاریخ پرداخت بهای آسانسور نیز به توافق خریدار و فروشنده بستگی دارد. بنابراین طرفین در هنگام امضا و ایجاد این قرارداد، می‌توانند در خصوص پرداخت نقدی، نسیه یا اقساطی آسانسور با یکدیگر توافق کنند.

لازم به ذکر است که خریدار به واسطه امضای این قرارداد متعهد می‌شود که بهای آسانسور را مطابق با شرایط و ضوابط مقرر در آن پرداخت کند. در برخی مواقع، عدم پرداخت به موقع بهای آسانسور باعث ایجاد حق فسخ قرارداد برای فروشنده می‌شود.

تعهدات قرارداد اختیار فروش در قرارداد فروش آسانسور

تعهدات این قرارداد، موضوعاتی هستند که خریدار و فروشنده در خصوص آن‌ها با یکدیگر به توافق رسیده‌اند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که تمام موضوعات اصلی و فرعی مورد توافق خریدار و فروشنده، تعهدات قرارداد را تشکیل می‌دهد.

هر یک از طرفین قرارداد که به ایفای تعهد قراردادی پایبند نباشد، باید خساراتی که از این مساله به طرف دیگر وارد شده است را جبران کند. ضمانت حسن اجرای تعهدات قید شده در قرارداد، ممکن است که به صورت تضمین یا وجه التزام باشد.

منظور از تضمین، سفته یا چکی است که یکی از طرفین به منظور ضمانت از طرف دیگر می‌گیرد. وجه التزام نیز به مبلغ ثابتی گفته می‌شود که در قرارداد به عنوان جریمه تعیین می‌شود. در صورت تعیین وجه التزام، هر یک از خریدار یا فروشنده که به تعهدات خود عمل نکند، باید مبلغ وجه التزام را به عنوان جریمه پرداخت کند.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که تعیین ضمانت حسن اجرا، یکی از مسائل مهم در قراردادها است.

انحلال قرارداد فروش آسانسور

همانگونه که در مطالب قبلی نیز گفتیم، این قرارداد در صورتی تحقق پیدا می‌کند که توسط خریدار و فروشنده امضا شده باشد. امضای خریدار و فروشنده باعث لازم الاجرا شدن این قرارداد می‌شود. به عبارت دیگر، خریدار و فروشنده پس از امضای این قرارداد حق انحلال آن را ندارند. انحلال قراردادهای لازم الاجرا مانند قرارداد فروش آسانسور ، در صورتی امکان پذیر می‌شود که قانونگذار اجازه بدهد. قانونگذار نیز انحلال قراردادهای لازم را به واسطه فسخ یا اقاله قرارداد امکان پذیر دانسته است.

در اصطلاح قانون مدنی به انحلال قرارداد به واسطه یکی از طرفین آن، فسخ گفته می‌شود. قانونگذار، موارد و شرایط فسخ قراردادهای لازم را در قانون مدنی پیش بینی می‌کند. در این قانون، ده نوع خیار برای فسخ قراردادهای لازم تعیین می‌شوند. خیار به معنای اختیار فسخ قرارداد توسط یکی از طرفین آن است. بنابراین، خریدار و فروشنده با استناد به خیارات قانونی می‌توانند قرارداد فروش قطعات آسانسور را منحل کنند.

به این مثال‌ها توجه کنید!

برای مثال، خیار عیب یکی از خیاراتی است که خریدار با استناد به آن می‌تواند قرارداد فروش آسانسور را منحل کند. این خیار در صورتی تحقق پیدا می‌کند که آسانسور خریداری شده دارای عیب و نقص فنی و ظاهری باشد و فروشنده در هنگام امضای قرارداد از آن‌ (عیب و نقص) اطلاع پیدا نکند. خیار شرط و تخلف از وصف نیز از دیگر خیاراتی است که با استناد به آن می‌توان این قرارداد را فسخ کرد. این خیار در صورتی تحقق پیدا می‌کند که وصف کمی یا کیفی خاصی در آسانسور شرط شده باشد اما پس از امضای قرارداد معلوم شود که آسانسور فاقد آن شرط است.

برای مثال، در قرارداد قید می‌شود که آسانسور باید به خریدار تحویل داده شود که توانایی حمل 8 نفر را داشته باشد اما پس از امضای قرارداد و تحویل آسانسور معلوم می‌شود که صرفاً توانایی حمل 5 نفر را دارد. در این حالت، خریدار با استناد به خیار شرط می‌تواند قرارداد را فسخ کند. همچنین، قانونگذار به طرفین (خریدار و فروشنده) اجازه داده است که شرایط فسخ قرارداد را با توافق یکدیگر تعیین کنند.

اقاله قرارداد نیز به معنای انحلال قرارداد با تراضی و توافق میان طرفین آن است. بنابراین، خریدار و فروشنده با توافق یکدیگر می‌توانند قرارداد فروش قطعات آسانسور را به واسطه اقاله آن منحل کنند.

پیشنهاد ما

در اصطلاح حقوقی به قرارداد مکتوبی که برای خرید و فروش آسانسور تنظیم می‌شود، عقد بیع می‌گویند. عقد بیع در صورتی معتبر است که مطابق با شرایط و ضوابط قانونی تنظیم شده باشد. عدم رعایت برخی شرایط و ضوابط قانونی باعث بطلان مبایعه نامه می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که تنظیم مبایعه نامه مستلزم آشنایی با شرایط و ضوابط قانونی است. همچنین، مبایعه نامه باید با در نظر گرفتن تمام منافع قانونی و حقوق خریدار و فروشنده تنظیم شده باشد تا مانع از بروز اختلاف میان آن‌ها شود. مبایعه نامه‌ای معتبر است و مانع از بروز اختلاف میان طرفین می‌شود که با نظارت و مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم شده باشد.

تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی ، این فرصت را در اختیار خریداران و فروشندگان قرار داده است که مبایعه نامه مدنظر خودشان را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنند.

اختیار معامله با سررسید بلند مدت گره گشای وضعیت فعلی خواهد بود؟

با توجه به درخواست فعالان بازار سهام، قراردادهای اختیارمعامله با سررسیدهای یک‌ساله در جهت امکان استفاده از استراتژی‌های معاملاتی با افق‌های زمانی متنوع، در نمادهای بنیادی بازار سرمایه توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران ارائه می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری تتحلیلی رادار اقتصاد به نقل از بورس نیوز؛ در همین راستا حسن رضایی پور، کارشناس بازار سرمایه گفت: اختیار معامله به دو طرفه شدن بورس کمک می‌کند. هرچقدر سررسید این اختیارات طولانی تر باشد جذابیت و ریسک را برای مشتریان ریسک پذیر بیشتر می‌کند. در این بین تعدد دفعات معامله عمق بازار را بهبود می‌بخشد. از اختیار معامله با سررسید بلندمدت سرمایه‌گذاران در صعود و نزول سهام منتفع می‌شوند. در مجموع نمی‌توان گفت این ابزار برای کلیت بازار سهام خوب خواهد بود، اما لازم است.

وی با اشاره به اینکه این ابزار قرارداد اختیار فروش به جذابیت بیشتر بازار کمک می‌کند، ادامه داد: هنگامی که بازار سهام یک طرفه باشد فقط در روزهای سبز آن می‌توان گفت حجم معاملات زیاد است. در شرایط نزولی افراد تماشاچی در انتظار خروج هستند. با استفاده از این ابزار و با بیمه کردن دارایی‌های خود از بازار نزولی هم بهره کافی را می‌برند؛ البته ریسک آن بالاست و بی شک باید سرمایه‌گذاران این حوزه حرفه‌ای و آگاه باشند. باید گفت لازمه گسترش چنین ابزاری نرم‌افزار مدیریت ریسک است. با شرایط فعلی شاید نهادهای مالی به ویژه کارگزاری‌ها علاقه چندانی به استفاده از آن نشان ندهند. همچنین با ایجاد نرم افزارهای لازم برای این طرح رشد بورس سرعت می‌گیرد.

رضایی‌پور افزود: استفاده از این ابزار در تمام دنیا مرسوم است و فعالان از دو طرفه بودن بازار منتفع می‌شوند. همچنین در شرایط ابهام یا نوسان قیمت، این نوع ابزارها منجر به اطمینان بیشتر سرمایه‌گذاران خواهد شد تا بتوانند با بهرمندی از اختیارات معامله با سررسید بلند مدت درجه زیان خود را کنترل کنند. هنگامی که سرمایه‌گذاری قابلیت کنترل شوندگی داشته باشد می‌توان حد سود و ضرر تعریف کرد.

این فعال بازار سهام با تقسیم سرمایه‌گذاران به ریسک گریز و ریسک پذیر تشریح کرد: سرمایه‌گذاری که قدرت ریسک بالاتری دارد ممکن است حرفه‌ای نباشد، اما با استفاده از اهرم‌هایی همانند همین اختیار معامله در هر بازاری اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند. شاید در دیگر بازارها موضوع اختیار معامله رسمیت نداشته باشد، اما اگر این ابزار در بازاری معتبر همچون سهام رسمیت پیدا کند، می‌تواند نظر افرادی که در دیگر بازارها مانند دلار و سکه فعال هستند را جلب کند. چنین افرادی حرفه‌ای نیستند و سابقه حضور در بورس را ندارند، اما بازار را به خوبی می‌شناسند به همین دلیل تحمل ریسک بالایی خواهند داشت.

رضایی پور سخنان خود را چنین پایان داد: تا زمانی که میزان ریسک عوامل اجرایی مشخص نشده، نمی‌توان از بازار بورس انتظار رشد داشت. نرم‌افزارهای به روز و کاربردی باید در بازار سهام باشد تا ابزارهای مالی توسعه پیدا کند.