آشنایی با استخر نقدینگی

بیشتر بدانید: شما می توانید برای آشنایی با تامین کننده ی نقدینگی بر روی لینک کلیک کنید.

استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست و چگونه کار می کند؟

دنیای کریپتوکارنسی فقط به ارزهای دیجیتال محدود نمی‌شود. در حقیقت فناوری بلاکچین و رونق امور مالی غیرمتمرکز(DeFi) پنجره‌ای به دنیای نوآوری را به روی ما گشوده‌است. یکی از این نوآوری‌ها استخر نقدینگی(liquidity pool) است. اما استخر نقدینگی چیست و به چه کار ما می‌آید؟

در این مقاله از «اکس نوین» تصمیم داریم تا تمامی مفاهیم استخر نقدینگی را به ساده‌ترین شکل برای شما بازگو کنیم. با ما همراه باشید!

مطالبی که در این مقاله خواهید خواند:

مقدمه؛ آنچه پیش از شروع تعریف استخر نقدینگی باید بدانید

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) انقلابی در فعالیت‌های بلاکچینی بوجود آورده‌است به طوری که حجم معاملات صرافی‌های غیرمتمرکز گام به گام با صرافی‌های متمرکزی چون بایننس بالا می‌رود.

بر اساس داده‌های defipulse، در زمان نگارش این مقاله، بیش از 38 میلیارد دلار در پروتکل‌های دیفای قفل شده‌است و این اکوسیستم همچنان با انواع جدیدی از محصولات و خدمات به رشد خود ادامه می‌دهد.

اما پشت پرده این پیشرفت چیست؟ یکی از فناوری‌های اصلی پشت و پرده خدمات دیفای، استخر نقدینگی(liquidity pool) است.

استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست؟

استخر نقدینگی در اصل مجموعه وجوهی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌است. از استخرهای نقدینگی در خدمات متعددی از جمله تسهیل ترید غیرمتمرکز، وام‌دهی و بسیاری از فعالیت‌های دیگر استفاده می‌شود که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

استخرهای نقدینگی در اصل پایه و اساس بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ(Uniswap) هستند. کاربرانی که این نقدینگی را تهیه می‌کنند، مقدار مساوی از دو توکن را در یک جایی به نام استخر قرار می‌دهند و یک بازار بوجود می‌آورند.

اما هدف این کاربران از تهیه نقدینگی چیست؟

از قدیم گفته‌اند، هیچ گربه‌ای محض رضای خدا موش نمی‌گیرد! به ازای هر تراکنشی که در صرافی‌های غیرمتمرکز صورت می‌گیرد، به این کاربران متناسب با سهمشان از کل میزان نقدینگی، کارمزد تعلق می‌گیرند.

به عبارتی سود این کاربران در کارمزد تراکنش‌هایی است که با نقدینگی که آنها بوجود آورده‌اند انجام می‌شود.

یکی از اولین پروتکل‌هایی که از استخرهای نقدینگی استفاده کرد، پروتکل Bancor بود. اما استخر نقدینگی با Bancor آنچنان مورد توجه قرار نگرفت. در حقیقت، Uniswap، اولین صرافی غیرمتمرکزی بود که توانست استخر نقدینگی را آنطور که باید و شاید به توجه کاربران برساند.

از دیگر صرافی‌های غیرمتمرکزی که بر بستر بلاکچین اتریوم از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند می‌توان به سوشی سواپ (SushiSwap)، کرو (Curve) و بالانسر (Balancer) اشاره کرد.

اما آیا تمامی صرافی‌های غیر متمرکز از استخر نقدینگی استفاده می‌کنند؟ خیر!

در حال حاضر دو نوع صرافی غیرمتمرکز بر بلاکچین اتریوم وجود دارد. نوع آشنایی با استخر نقدینگی اول صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که از دفتر سفارش (OrderBook) استفاده می‌کنند. نوع دیگر همان صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که از استخر نقدینگی استفاده می‌کنند.

بیایید تفاوت‌های میان استخر نقدینگی و دفتر سفارشات را با هم بررسی کنیم.

استخر نقدینگی در برابر دفتر سفارشات

برای درک بهتر استخر نقدینگی، اجازه دهید در ابتدا بخش اساسی تجارت الکترونیک یعنی دفتر سفارشات را بررسی کنیم. به زبان ساده، دفتر سفارشات، مجموعه از سفارشات یک بازار معین است.

سیستمی که سفارشات را منطبق به یکدیگر وصل می‌کند، موتور انطباق (matching engine) نامیده می‌شود. در حقیقت دفتر سفارشات و موتور انطباق، بخش اصلی هر صرافی غیرمتمرکز را تشکیل می‌دهد. مدل دفتر سفارشات امکان ایجاد بازارهای پیچیده مالی را برای ما فراهم می‌کند.

صرافی‌هایی که از دفتر سفارش استفاده می‌کنند، برای انجام معاملات متکی به یک سیستم پیشنهاد و درخواست هستند. موتور انطباق صرافی‌ها خریدار و فروشنده را به متصل می‌کند و ترید انجام خواهد شد.

در جاهایی که نقدینگی بالاست، مدل دفتر سفارشات بسیار مناسب است. اما در صورتی که معامله‌ای نقدینگی پایینی داشته‌باشد، این نوع سیستم به مشکل بر خواهد خورد. در این صورت، این سفارشات، با نوسانات بزرگ و غیر عادی رو به رو می‌شوند که آنها را از پذیرش عموم باز می‌دارد.

استخر نقدینگی برای حل این مشکل به وجود آمده‌است. در حقیقت استخر نقدینگی اینجاست تا با استفاده از قراردادهای هوشمند، وابستگی توکن‌ها به حجم ترید را از بین ببرد و مشکل نقدینگی را برطرف کند.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می کنند؟

بازارسازهای خودکار (AMM) به نظر می‌رسد که قوانین بازی را تغییر داده‌اند. به وسیله این نوآوری چشم‌گیر، امکان انجام تراکنش‌های درون زنجیره‌ای بدون نیاز به دفتر سفارش فراهم شد.

یک صرافی همتا به همتا (peer-to-peer) با مدل دفتر سفارشات را در نظر بگیرید. در این صرافی، خریداران و فروشندگان توسط مکانیسم دفتر سفارشات به یکدیگر متصل می‌شوند.

در طرف دیگر اما، خرید و فروش با استفاده از بازارسازهای خودکار متفاوت و به صورت کاربر با قرارداد (peer-to-contract) انجام می‌شود.

همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، استخر نقدینگی مجموعه‌ای وجوه است که در یک قرارداد هوشمند توسط یک سری افراد به وجود می‌آید. هنگام کار با بازارسازهای خودکار، مانند خرید سنتی، نیازی به وجود طرف مقابل نیست.

در حقیقت شما ترید خود را در برابر نقدینگی موجود در استخر نقدینگی انجام می‌دهید. برای مثال، در صورتی که شخصی بخواهد توکنی خریداری کند، در آن لحظه نیازی به وجود فروشنده نیست. در عوض باید نقدینگی کافی وجود داشته‌باشد.

برای مثال، هنگام خرید یک کوین در یونی سواپ، فعالیت شما توسط الگوریتمی کنترل می‌شود که بر فعالیت‌های استخر استخراج حاکم است. علاوه بر این، قیمت‌گذاری نیز بر اساس این الگوریتم تعیین می‌شود.

استخرهای نقدینگی برای چه مواردی استفاده می شوند؟

عمده صحبت ما تاکنون در رابطه با بازارسازهای خودکار بوده‌است. بازار سازهای خودکار، محبوب‌ترین مدل استفاده از اسنخرهای نقدینگی است. با این حال، فراهم کردن نقدینگی یک مفهوم ساده است و می‌توان از آن در موارد متعددی استفاده کرد.

یکی از این موارد، ییلد فارمینگ یا استخراج نقدینگی است. استخرهای استخراج، اساس کار پلتفرم‌های کشت سود مانند یرن فایننس (Yearn.Finance) هستند. در این پلتفرم‌ها کاربران برای کسب سود بیشتر، وجوه خود را به استخرهای استخراج واریز می‌کنند.

توزیع توکن‌های جدید به دست افراد مناسب یکی از مشکلات بزرگ پروژه‌های کریپتو است. استخراج نقدینگی یکی از موفقیت‌آمیزترین رویکردها در برابر این مشکل بوده‌است.

در این روش توکن‌ها به صورت الگوریتمی بین کاربرانی که توکن‌های خود را در استخرهای نقدینگی گذاشته‌اند و متناسب با سهم آنها از نقدینگی توزیع می‌شود.

وقتی که شما برای پلتفرم‌هایی مانند یونی سواپ یا کامپاند (Compound) نقدینگی فراهم می‌کنید، به شما توکن داده می‌شود که نشان‌دهنده سهم شما در آن مجموعه است.

جالب اینجاست که شما می‌توانید این توکن‌ها را در سایر استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری کنید و سود کسب کنید.

یکی دیگر از موارد استفاده از استخرهای نقدینگی، بیمه‌ها در برابر ریسک قراردادهای هوشمند است. بسیاری از این پلتفرم‌های بیمه از طریق استخرهای نقدینگی اجرا می‌شوند.

کاربرد استخرهای استخراج کم نیستند و در این مقاله تنها به چند مورد از آنها اشاره کردیم.

مزایا و معایب استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی دارای مزایای زیادی هستند و می‌توانند یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه گذاری باشند اما این استخرها ریسک‌هایی نیز دارند.

اگر قصد تأمین نقدینگی یک بازارساز خودکار را دارید، باید با مفهوم ضرر ناپایدار (impermanent loss) آشنا شوید. در حقیقت، هنگامی که نقدینگی برای یک بازارساز خودکار فراهم می‌شود، امکان کم شدن ارزش دارایی شما وجود خواهد داشت.

این ضرر گاهی اوقات می‌تواند کوچک و بسیار ناچیز باشد و گاهی اوقات ممکن است بسیار زیاد باشد.

خطر دیگری که وجود دارد، مربوط به قراردادهای هوشمند است. شما وجوه خود را به قراردادهای هوشمند واریز می‌کنید. در صورت هرگونه سوء استفاده یا نادرست بودن قرارداد هوشمند، ممکن است سرمایه‌تان از بین برود.

علاوه بر این، اگر قصد واریز وجوه خود به استخرهای نقدینگی را دارید، در مورد پروژه‌هایی ک توسعه دهندگان اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند کاملآ مراقب باشید.

گاهی اوقات توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از برخی دسترسی‌های خاص که در کد قرارداد هوشمند وجود دارد، دست به فعالیت‌های مخرب بزنند.

در کل می‌توان گفت که دیفای و اموری مانند استخرهای نقدینگی، فناوری‌های نو ظهوری هستند که تا بلوغ نهایی هنوز فاصله زیادی دارند بنابراین در حال حاضر هر اتفاقی ممکن است برای آنها بیافتد.

جمع بندی استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی(liquidity pool)، یکی از اصلی‌ترین فناوری‌های اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای است. این استخرها پایه و اساس بسیاری از خدمات مانند ترید غیرمتمرکز، وام دهی، ییلد فارمینگ و … هستند.

صرافی‌های غیرمتمرکز با دو مکانیسم دفاتر سفارش و استخرهای نقدینگی کارها را انجام می‌دهند. زمانی که نقدینگی کافی وجود داشته‌باشد دفاتر سفارش می‌توانند بسیار خوب عمل کنند اما در صورت کاهش نقدینگی، این مکانیسم برای کاربران مشکل‌ساز خواهد شد.

استخرهای نقدینگی در حقیقت برای برطرف کردن مشکلات ناشی از دفاتر سفارش در هنگام نقدینگی پایین پدید آمده‌اند و با استفاده از قراردادهای هوشمند، وابستگی توکن‌ها به حجم ترید را از بین می‌برند و مشکل نقدینگی را برطرف می‌کنند.

در آخر باید گفت که استخرهای نقدینگی همانند سایر خدمات حوزه دیفای، هنوز در ابتدای راه قرار دارند و در ادامه احتمالاً از آنها بیشتر خواهیم شنید.

سؤالات متداول

استخر نقدینگی(liquidity pool) مجموعه وجوهی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌، هر کاربر می تواند سرمایه خود را به جای نگهداری در کیف پول، به استخرهای نقدینگی بریزد و سود دریافت کند!

بله! به ازای هر تراکنش، کاربران متناسب با سهمشان از کل میزان نقدینگی، کارمزد دریافت می‌کنند.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟ (شرح امور مالی غیرمتمرکز)

قبل از شروع مطلب، اگر تازه با دی‌فای آشنا شدید و چیز زیادی از آن نمی‌دانید، شاید نخست لازم باشد این مقاله‌ که مقدمه‌ای‌است بر امور مالی غیرمتمرکز، بخوانید.

استخرهای نقدینگی چیستند؟

استخرهای نقدینگی، ماهیتاً استخرهایی از توکن‌های قفل‌شده در قراردادی هوشمندند. از آنها برای تسهیل مبادلات – با فراهم کردن نقدینگی – استفاده شده و به‌طور وسیعی توسط برخی صرافی‌های غیرمتمرکز – موسوم به DEXes – به‌کار گرفته می‌شوند. یکی از اولین پروژه‌هایی که باب آشنایی با استخرهای نقدینگی را گشود، بَنکُر (Bancor) بود، و بعدها توسط یونی‌سوآپ به‌طور گسترده‌تری شناخته شد. پیش از توضیح اینکه استخرهای نقدینگی اصلاً آن زیر چه‌ می‌کنند و تعریف بازارگردانیِ خودکار، بیایید ببینیم که چرا در وهله‌ی اول ما نیازمند آنها‌ی‌ایم.

چرا ما به استخرهای نقدینگی نیاز داریم؟

اگر با صرافی‌های استاندارد کریپتویی چون کوین‌بِیس (Coinbase) یا بایننس (Binance) آشنایی دارید، شاید متوجه شده باشید که معاملات آنها مبتنی‌است بر مدلِ دفترچه‌ی ثبت سفارش. این همان شیوه‌ای‌است که بورس‌های اوراق بهادار سنتی‌ای چون NYSE یا Nasdaq از آن تبعیت می‌کنند.

در این مدل دفترچه‌ی ثبت سفارش، خریداران و فروشندگان دور هم جمع شده و سفارشات‌شان را ثبت می‌کنند. فروشندگان موسوم به “پیشنهاد دهندگان” (یا مناقصه کنندگان)، سعی‌شان بر این است که دارایی مشخصی را به کمترین قیمت ممکن بخرند و بعد همان دارایی را به قیمتی هر چه بیشتری بفروشند. برای جوش خوردن معاملات، هم خریداران و هم فروشندگان بایستی هم‌گراییِ قیمتی داشته باشند، که این امر می‌تواند با بالا بردن رقم مناقصه توسط خریدار، یا با پایین آوردن قیمت توسط فروشنده مُیسر شود.

اما اگر هیچ یک از طرفین نخواهند که آشنایی با استخر نقدینگی قیمت را به حد معقولی برسانند آن‌وقت تکلیف چیست؟ اگر کوین‌ کافی برای خرید شما موجود نباشد چه؟ این‌جا‌ست که بازارگردانان وارد بازی می‌شوند.

بازارگردانان ارگان‌هایی‌اند که با اظهار تمایل همیشگی‌شان به خرید یا فروش دارایی‌ای خاص، معامله‌کردن را تسهیل می‌کنند. از این طریق آنها باعث تأمین نقدینگی شده و نتیجتاً دیگر لازم نیست که کاربران معطل ظاهر شدن طرف دیگر معامله شده و قادرند هر وقت که بخواهند، معامله کنند. خب! با این توصیفات چرا ما نتوانیم همچین چیزی را در امور مالی غیرمتمرکز به‌وجود بیاوریم؟

البته که می‌توانیم! فقط مسئله این است که این فرآیند، فرآیندی‌است بسیار کند و پرهزینه، و در اغلب اوقات منجر به تجربه‌ی کاربریِ ناخوش‌ایندی خواهد شد.

دلیل اصلی نامناسب بودن این فرآیند، این مسئله‌است که مدل دفترچه-سفارش، عمیقاً متکی‌است بر یک یا چند بازارگردانی که همواره تمایل به “بازار-گرمی” برای دارایی‌ای مشخص را داشته باشند. بدون وجود بازارگردانان، صرافی بلافاصله غیرقابل تصفیه می‌شود و می‌توان گفت که برای کاربران عادی، غیرقابل استفاده خواهد شد. علاوه بر این، بازارگردانان به‌دنبال قیمت فعلی دارایی‌ای خاص از طریق تغییر مدام قیمت آن‌اند که این امر به ثبت و رد سفارشات متعددی که به صرافی ارسال می‌شوند منجر خواهد شد.

اتریوم با توان عملیاتیِ فعلیِ ۱۲ تا ۱۵ تراکنش بر ثانیه و مدت-بلاک بین ۱۰ تا ۱۹ ثانیه‌ای، گزینه‌ی محتملی برای صرافی‌ای دفترچه-سفارش-محور نخواهد بود. به‌علاوه، هر فعل و انفعالی با یک قرارداد هوشمند، هزینه گسی به دنبال دارد، از این رو همین که بازارگردانان بخواهند مدام پیشنهاد قیمتی دهند، ورشکسته خواهند شد.

راه حل لایه‌ی دوم چی؟ برخی پروژه‌های مقیاس‌گذاری لایه‌ی دوم مانند لوپرینگ (Loopring) به‌نظر امیداوار کننده می‌آیند، اما آنها هم کماکان نیازمند بازارگردانان خواهند بود و ممکن است که با مشکلات نقدینگی مواجه شوند. به‌علاوه، اگر کاربری بخواهد تنها یک تراکنش مفرد انجام دهد، ناچار خواهد بود تا سرمایه‌اش را یک‌بار وارد لایه‌ی دوم کرده و بعد مجدد از آن خارج کند، که همین کار دو مرحله به کل پروسه اضافه می‌کند.

این دقیقاً همان دلیلی‌است که نشان‌ می‌دهد نیازی مبرم به ابداعِ چیزی نوین که بتوانند کارایی درستی در جهان امور مالی غیرمتمرکز داشته باشد، وجود دارد و همان جایی‌است که پای استخرهای نقدینگی به قضیه باز می‌شود.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟

بسیار خب! فهمیدیم که چرا ما به استخرهای نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز نیازمند. حال بیایید ببینیم این استخرها دقیقاً چگونه کار می‌کنند.

هر استخر مفرد نقدینگی در شکل بنیادین خود، ۲ نوع توکن دارد و بازار جدیدی را برای آن جفت توکن ایجاد می‌کند. DAI/ETH می‌تواند مثال خوبی از یک استخر نقدینگی شناخته‌شده در یونی‌سوآپ باشد.

وقتی استخری جدید به‌وجود می‌آید، اولین تأمین کننده‌ی نقدینگی از آن دسته‌کسانی‌ خواهد بود که قیمت اولیه‌ی دارایی در استخر را تعیین می‌کنند. تأمین کننده تشویق می‌شود که قدر براری از هر دو توکن را به استخر تزریق کند. اگر قیمت اولیه‌ی توکن‌های درون استخر با قیمت فعلی بازار جهانی اختلاف داشته باشد، باعث حادث شدن فرصت آربیتراژی آنی می‌شود که ممکن است منجر به از کف رفتن سرمایه‌ی تأمین‌کنندگان نقدینگی شود. این مفهوم تزریق درست نسبت توکن‌ها به استخر، برای همه‌ی دیگر تأمین کنندگان نقدینگی که می‌خواهند در آینده نیز سرمایه‌ی بیشتری به استخر تزریق کنند، پابرجا خواهد بود.

وقتی نقدینگی به استخر تزریق می‌شود، تأمین کنندگان نقدینگی، به نسبت مقدار نقدینگی‌ای که به استخر تزریق کرده‌اند، توکن‌های ویژه‌ای به‌نام توکن‌های ال-پی (LP) دریافت می‌کنند. وقتی معامله‌ای به‌واسطه‌ی استخر تسهیل شود، ۳/۰٪ هزینه به‌تناسب میان تمام دارندگان توکن‌های ال-پی توزیع می‌شود. اگر تأمین‌کننده‌ای بخواهد نقدینگی‌ِ پایه‌ی خود را پس بگیرد، علاوه بر هزینه‌ی قید شده باید توکن‌های ال-پی خود را نیز بسوزاند.

هر مبادله‌ی توکنی که استخر تسهیل‌اش کرده باشد، به تعدیل قیمت‌گذاری‌ای منطبق بر “الگوریتم قیمت‌گذاری قطعی” منتج خواهد شد؛ مکانیزمی که به آن بازارگردانیِ خودکار (AMM) نیز گفته می‌شود. در بین پروتکل‌های مختلف، ممکن است استخرهای نقدینگی از الگوریتم‌هایی قدری متفاوت‌تر از یکدیگر استفاده کنند.

استخرهای نقدینگی‌ِ پایه‌ای مانند آنهایی که یونی‌سوآپ از آنها استفاده می‌کند، از الگوریتم بازارگردانی با حاصل‌ضرب ثابتی بهره‌ می‌برند که اطمینان می‌دهد که حاصل‌ضرب کمیت‌های دو توکن تزریق شده، همواره ثابت خواهد ماند. به‌علاوه، به علت وجود این الگوریتم، یک استخر می‌تواند همواره – بدون اینکه ابعاد معامله اهمیتی داشته باشد – نقدینگی فراهم کند. دلیل اصلی این امر، این است که الگوریتم، مجانب‌وارانه قیمت توکن را آن‌طور که کمیت مورد نظر بالا می‌رود، افزایش می‌دهد. قاعده ریاضی پشت بازارگردانی با حاصل‌ضرب ثابت، بسیار جذاب است، اما از آن‌جا که نمی‌خواهم این مقاله به‌داراز بی‌انجامد، توضیح‌اش بماند برای وقتی دیگر.

نکته کلیدی در اینجا این است که نسبت توکن‌های درون استخر است که قیمت را دیکته می‌کند، بنابراین اگر فرض کنیم که کسی توکن اتریوم ETH از استخر DAI/ETH بخرد، موجودیِ ETH کاسته شده و ذخیره‌ی DAI افزوده می‌شود، که این مسئله منجر به افزایش قیمت اتریوم و کاهش قیمت DAI می‌شود. بالا و پایین شدن قیمت، بستگی دارد به ابعاد معامله، در نسبتی با اندازه استخر. هر چه استخر به‌نسبِ معامله بزرگتر، کاهش قیمت یا افت عارضیِ بیشتر؛ نتیجتاً استخرهای بزرگتر می‌توانند معاملات بزرگتری را – بدون بالا و پایین شدن زیاد قیمتی – درون خود جای دهند.

از آنجا که استخرهای بزرگتر، افت قیمتیِ کمتری ایجاد می‌کنند و منتج به تجربه‌ی معاملاتیِ بهتری می‌شوند، برخی پروتکل‌ها چون بلنسر (Balancer)، با دادن توکن‌های اضافه برای تزریق نقدینگی به استخرهایی معیَن، دست به تشویق تأمین‌کنندگان نقدینگی زدند. به این فرآیند، ماین‌کردن نقدینگی گفته می‌شود که در مقاله‌ی یلد فارمینگ (Yield Farming) به آن پرداخته شده است.

مفاهیم پشت استخرهای نقدینگی و بازارگردانیِ خودکار بسیار ساده و در عین حال قویاً قدرتمندند؛ چون دیگر لزومی به داشتن دفترچه-سفارش متمرکز نیست و لازم نیست به بازارگردانی بیرونی برای سرپا نگه‌داشتن روند تأمین نقدینگی به یک صرافی تکیه کنیم.

انواع مختلف استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی‌ای که سخن‌شان رفت، در حال بهره‌برداری توسط یونی‌سوآپ‌اند و پایه‌ای‌ترین شکل‌های استخرهای نقدینگی‌اند. پروژه‌های دیگری دنباله‌ی این مفهوم را گرفته و ایده‌های جالبی ارائه کرده‌اند.

فی‌المثل کِرو (Curve)، دریافت که مکانیزم بازارگردانی خودکار پشت یونی‌سوآپ، برای دارایی‌هایی که باید قیمت‌هایی بسیار مشابه داشته باشند – مانند کوین‌های پایا یا مشتقات دیگری از کوینی ثابت مثل wETH و sETH – خیلی کارا نیست. استخرهای کرو، با عملیاتی کردن الگوریتمی کمی متفاوت‌تر، قادرند هزینه‌ و افت کمتری را موقع مبادله این توکن‌ها ارائه دهند.

ایده‌ی دیگر برای بلنسر بود که دریافت که ما ناچار نیستیم که خودمان را تنها محدود به دو دارایی در استخر کنیم. فی‌الواقع بلنسر این امکان را به ما می‌دهد که تا ۸ توکن را درون یک استخر نقدینگی مفرد قرار دهیم.

استخر نقدینگی چیست؟

اگر به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) علاقه دارید، احتمالاً با اصطلاحات استخر نقدینگی و فارمینگ غریبه نیستید. ممکن است افرادی را دیده باشید که بازدهی 1000 درصدی در استخرهای نقدینگی دارند و به همین دلیل تصمیم گرفته اید شما هم وارد این حوزه شوید. این قطعا می تواند یک سرمایه گذاری با ارزش باشد، اما تنها در صورتی که از قبل تحقیقات مناسبی انجام دهید. با تجربه برخی فراز و نشیب ها از فارمینگ در استخرهای نقدینگی، برخی از عوامل کلیدی وجود دارد که باید به آن ها توجه کنید. این مقاله یک چک لیست خوب برای اطمینان از اینکه سرمایه گذاری شما در مسیر درست پیش می رود، است. با رمزینو همراه باشید.

اهمیت و جایگاه استخرهای نقدینگی

ابتدا، قبل از در نظر گرفتن APY (بازده سالیانه) استخر نقدینگی یا قیمت توکن ها، باید ارزش پروژه آن را در اکوسیستم بلاک چین و ارزهای دیجیتال بررسی کنیم. این پروژه چه ارزشی برای اکوسیستم دارد؟ چقدر مورد قبول اعضای جامعه است؟ می‌توانید در مورد اهداف، چشم‌اندازها و برنامه‌های آینده آن در وایت‌پیپرها، وبلاگ‌ها یا هر سند مرتبط دیگری که ارائه می‌کنند، بخوانید.

پروژه DeFi Kingdoms

برای مثال، DeFi Kingdoms یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز و پروژه‌های بازی برای کسب درآمد در اکوسیستم هارمونی است. به جرات می توان گفت که جم های اصلی و استخرهای نقدینگی اصلی آن ها در دراز مدت امیدوارکننده به نظر می رسند. یکی دیگر از جنبه های پروژه که باید به آن نگاه کنیم، تیم آن، بودجه و حامیان آن (در صورت وجود) است. طبیعتاً پروژه‌هایی که تیم‌های قوی دارند، پتانسیل بهتری برای انجام کارهای بزرگ خواهند داشت. دریافت بودجه یا نوعی حمایت از سرمایه گذاران یا خود اکوسیستم اصلی نیز نشانه مثبتی است.

اهمیت جامعه اعضای پروژه

در نهایت، خوب است که به جامعه پروژه و تلاش های بازاریابی آن ها نگاه کنید. بهترین پروژه ها هم بدون پشتیبانی اعضا و جامعه هواداران نیز مجکوم به شکست هستند. از کانال‌های تلگرام و اکانت توییتر پروژه، می‌توانید متوجه شوید که اعضا چقدر حمایت می‌کنند. شما همچنین می توانید تشخیص دهید که آن ها برای مدت طولانی در آنجا هستند یا فقط برای یک تلنگر سریع با رویکرد کلاه برداری گردهم آمده اند. همچنین می‌توانید از موفقیت بازاریابی پروژه در توییتر یا سایر کانال‌های اجتماعی احساس خوبی داشته باشید. در صورتی که چهره های معتبر در این فضا آن ها را دنبال کرده و در موردشان توییت می کنند، می تواند نشانه ای مثبت در نظر گرفته شود.

جنبه های تکنیکال پروزه استخر نقدینگی

در اکثر استخرهای نقدینگی، شما پاداش هایی را در قالب توکن های پروژه بومی آن کسب می کنید. از این رو بسیار مهم است که بدانیم ارزش توکن بومی از کجا می آید. در حالت ایده‌آل، توکن بومی دارای موارد استفاده چندگانه در پروژه است (مانند حاکمیت، جفت شدن استخر نقدینگی جدید، سهام‌بندی پروژه جدید). به این ترتیب، انگیزه های بیشتری برای کاربران برای نگهداری توکن و حفظ قیمت آن وجود خواهد داشت. برعکس، اگر ارزش کمی داشته باشد، اکثر کاربران به سادگی توکن‌ها را جمع می‌کنند و آن‌ها را با سایر دارایی‌های ارزشمندتر معاوضه می‌کنند.

یک مقاله مفید دیگر بخوانید: بیت کوین به زبان ساده

بررسی تاریخچه قیمت توکن پروژه

یکی دیگر از جنبه های کلیدی که باید به آن توجه کرد، تاریخچه قیمت توکن بومی است. به‌طور کلی توصیه نمی‌شود که توکن بومی را در سقف قیمتی بخرید و با آن وارد استخر نقدینگی شوید. این کار ریسک افت دارایی شدیدی را به شما تحمیل می کند. در نهایت، برخی از معیارهای کلیدی که باید به آن ها توجه داشته باشید، عبارتند از TVL، APY و ضرر افت سرمایه موقت یا دائمی.

ارزش قفل شده TVL چیست؟

مجموع ارزش قفل شده یا TVL، به ارزش کل دارایی هایی اشاره دارد که در پروتکل خاص قرار می گیرند. به طور کلی، زمانی که TVL به طور مداوم بالا است، شما با یک پروتکل سالم که به خوبی در حال اعتماد بسیاری از کاربران است، مواجه هستید.

یک مقاله جدید و جذاب بخوانید: نقش ارزهای دیجیتال در جنگ روسیه و اوکراین

یافتن TVL استخرهای نقدینگی

شما می توانید TVL پروتکل های مختلف را در وب سایت هایی مانند Defilama پیدا کنید. البته، باید به APY (بازده درصدی سالانه) آن نیز نگاه کنید تا پاداش ریسک احتمالی پیوستن به استخر نقدینگی آن را ارزیابی کرده باشید. APY صرفاً نرخ بازده سالانه تأمین نقدینگی است.

شما می توانید تفاوت بین APY و APR را در این وب سایت مفید محاسبه کنید: www.aprtoapy.com

ضرر ناپایدار

در نهایت، اصطلاحی که بسیاری با آن آشنا هستند، اما ممکن است همچنان در فهم آن مشکل داشته باشند، ضرر ناپایدار (Impermanent loss) است. در اصل، ما می توانیم IL را به عنوان هزینه فرصت ببینیم. به بیان ساده، تفاوت بین نگهداری دو دارایی به طور جداگانه بدون افزودن آن ها به استخر نقدینگی، در مقابل کل ارزشی است که اگر آن ها را در استخر نقدینگی مشارکت می‌دادید (از جمله پاداش) دریافت می‌کردید. ضرر ناپایدار زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت فعلی توکن‌های شما در مقایسه با زمانی که آن ها را در استخر نقدینگی گذاشته‌اید، کمتر شده باشد. در این حالت، استفاده از استیبل کوین ها می تواند ریسک کاهش قیمت را به خوبی پوشش دهد.

محاسبه آنلاین ضرر ناپایدار استخر نقدینگی

اگر می خواهید IL بالقوه را از استخرهای نقدینگی برای خود محاسبه کنید، می توانید این ماشین حساب را امتحان کنید:

بهترین سناریو این است که قیمت هر دو توکن به طور یکسان در درصد افزایش می‌یابد. اما به طور کلی، این نوع زیان در استخرهای نقدینگی بسیار رایج است.

نکات کلیدی قبل از ورود به استخر نقدینگی

در اینجا خلاصه ای سریع از نکاتی است که باید قبل از شروع کار با استخرهای نقدینگی به آن ها توجه کنید:

• پروژه را خوب بررسی کنید: ارزش پیشنهادی، جایگاه در اکوسیستم، تیم و جامعه آن را بررسی کنید
• به نکات فنی آن بپردازید: موارد استفاده از توکن های بومی، تاریخچه قیمت، TVL و APY را دریابید
• ضرر دائمی: درک IL، سناریوهای مختلف ممکن و نسبت ریسک به پاداش بالقوه را بررسی کنید

خلاصه مقاله

استخرهای نقدینگی می تواند برای کاربرانی که تازه به دیفای دسترسی دارند نگران کننده باشد، اما در عین حل می تواند بسیار مفید نیز باشد.

استخر نقدینگی

Liquidity Pool یا استخر نقدینگی یکی از قسمت های اساسی اکو سیستم مالی غیر متمرکز یا همان DeFi هستند. استخر نقدینگی را می توان مانند یک توده ی دیجیتالی در نظر گرفت که مقادیر قابل توجهی وجه در آن قرار می گیرد که به بخش اساسی سازندگان بازار دیجیتال (AMM) ها، پروتکل های وام دهی، تولید محصول دارایی های دیجیتال، بیمه های زنجیره ای، بازه های بلاک چین و… تبدیل شده است.

استخر نقدینگی محیطی است که هر کسی می تواند بدون نیاز به مجوز، به آن نقدینگی اضافه کند. استخر نقدینگی پایه و اساس صرافی های غیر متمرکز از جمله یونی سواپ هستند. کاربرانی که استخر های نقدینگی را ایجاد می کنند مقدار مساوی از هر جفت ارز را در جایی به نام استخر قرار می دهند و یک بازار به وجود می آورند.

هر تراکنشی در هر صرافی غیر متمرکز انجام شود، کارمزدی به تهیه کنندگان نقدینگی استخر تعلق می گیرد. Bancor اولین پروتکلی بود که از استخر های نقدینگی استفاده کرد ولی در زمان استفاده ی این پروتکل، خیلی مورد توجه نبود و پس از بهره گیری سواپ از استخر نقدینگی، بسیار مورد توجه قرار گرفت. از دیگر صرافی های غیر متمرکزی که بر بستر بلاک چین اتریوم از استخر های نقدینگی استفاده می کنند، کرو، بالانسر و سوشی سواپ هستند.

دو نوع صرافی غیر متمرکز بر پایه ی بلاک چین اتریوم وجود دارد: یکی صرافی های غیر متمرکزی که از دفتر سفارشات (order book) بهره می گیرند و دیگری صرافی های غیر متمرکزی که از استخر های نقدینگی بهره می گیرند، پس بر این اساس می توان گفت که همه ی صرافی های غیر متمرکز آشنایی با استخر نقدینگی از استخر نقدینگی استفاده نمی کنند.

بیشتر بدانید: شما می توانید برای آشنایی با تامین کننده ی نقدینگی بر روی لینک کلیک کنید.

مقایسه ی استخر های نقدینگی با دفتر سفارشات

در تعریف دفتر سفارشات گفته شد که مجموعه ای از سفارشات بازار را در بر می گیرد. این سیستم سفارشات دریافتی از کاربران را با هم منطبق می کند که به آن matchig engine گفته می شود. پس دفتر سفارشات و موتور انطباق از بخش های اصلی هر صرافی غیر متمرکز است که امکان ایجاد بازار های پیچیده ی مالی را فراهم می کند. در صرافی هایی که از دفتر سفارشات بهره می گیرند، موتور انطباق مسئول وصل کردن خریدار و فروشنده به یکدیگر و انجام معامله می باشد.

استفاده از سیستم دفتر سفارشات در پروتکل هایی که نقدینگی بالایی دارند بسیار کاربردی است اما اگر بازاری نقدینگی پایینی داشته باشد، با مشکلاتی رو به رو خواهد شد که این امر سبب می شود از محبوبیت آن بین عموم کاسته شود. اما در چنین شرایطی استخر نقدینگی کار گشا است و با به کار گرفتن قرارداد های هوشمند، وابستگی توکن ها به حجم معاملات را از بین برده و مشکل نقدینگی را حل می کند.

نحوه ی کار استخر های نقدینگی

در صرافی های مبتنی بر سیستم همتا به همتا (pear-to-pear) خریداران و فروشندگان توسط مکانیزم دفتر سفارشات با هم تعامل دارند. اما در بازار ساز های خودکار معاملات بر پایه ی ارتباط کاربر با قرارداد (pear-to-contact) صورت می پذیرد. همان طور که گفته شد در استخر های نقدینگی که به صورت توده ای از وجوه هستند هنگام معامله ی شخصی در مقابل شما قرار ندارد و مانند خرید سنتی نیازی هم به وجه نقد نیست. در واقع معامله ای که صورت می گیرد با استفاده از نقدینگی موجود در استخر می باشد. برای مثال اگر کسی بخواهد توکنی بخرد به جای وجه نقد از نقدینگی موجود در استخر استفاده می کند. به همین ترتیب فعالیت و قیمت گذاری معامله ی شما توسط الگوریتمی کنترل می شود.

بیشترین کاربرد استخر های نقدینگی

استخر های نقدینگی بیشترین کاربرد را در بازار ساز های خودکار داشته و محبوبیت خاصی دارند. اما فراهم کردن نقدینگی و بهره گیری از استخر های نقدینگی به دلیل سادگی در زمینه های مختلفی قابلیت استفاده دارند، مثلاً یکی از آن ها استخراج نقدینگی یا ییلد فارمینگ است که پلتفرم های کشت سود مثل یرن فایننس (yearn.finence) بر پایه و اساس استخر های استخراج هستند.

کاربران برای کسب سود بیشتر، وجوه خود را به استخر های استخراج این پلتفرم ها وارد می کنند. استخراج نقدینگی یکی از تکنولوژی های مفید برای توزیع توکن های جدید به دست افراد مناسب و حل این مشکل می باشد. به این صورت که توکن ها به شیوه ی الگوریتمی بین کاربرانی که توکن های خود را در استخر های نقدینگی گذاشته اند و متناسب با سهم آن ها پخش می شود. مثلاً وقتی شما نقدینگی پلتفرم هایی مثل یونی سواپ و کامپاند را فراهم می کنید، در ازای آن به شما توکن داده می شود که این توکن سهم شما را در آن پلتفرم مشخص می کند. بنابراین شما می توانید با توکنی که در اختیار دارید در استخرهای نقدینگی تزریق و از این طریق سود کسب کنید.

مزایای استخر های نقدینگی

استخر نقدینگی به عنوان یک بازار ساز خودکار و از پیش تعیین شده، سفارش های خرید و فروش را با هم مچ می کند. به طوری که نیازی به ارتباط معامله گران با یکدیگر نباشد، در واقع با وارد کردن دارایی های تامین کنندگان نقدینگی به استخر نقدینگی، نقدینگی برای ترید فراهم می شود.

در صرافی های متکی بر دفتر سفارش، بازار ساز ها مدام سفارش های خرید و فروش را با توجه به نوسان قیمت تنظیم می کنند. برای چنین کاری نیز، نیاز به یک بازار ساز حرفه ای دارد که زمان و تخصص لازم را برای مدیریت استراتژی ها داشته باشد اما در استخر های نقدینگی این طور نیست و نیازی به جمع آوری اطلاعات در مورد قیمت های دارایی از صرافی های مختلف نیست، بلکه تامین کنندگان نقدینگی دارایی های خود را وارد استخر نقدینگی کرده و قرارداد ها به صورت هوشمند انجام می شود.

هر کسی بدون نیاز به احراز هویت می تواند وارد استخر نقدینگی شده و دارایی خود را درون آن قرار دهد و موانعی که برای فعالیت در صرافی های متمرکز وجود دارد، در این جا مطرح نیست. برای تامین نقدینگی استخر ها باید به صورت جفت ارز باشد یعنی آشنایی با استخر نقدینگی اگر بخواهد ۱۰۰ دلار به استخر ETH/DAI وارد کند باید ۱۰۰ دلار ETH و ۱۰۰ دلار DAI و در مجموع ۲۰۰ دلار واریز کند. سرمایه گذار بابت تامین نقدینگی استخر، توکن هایی را دریافت می کند و این توکن ها به منزله ی سود و سهم تامین کنندگان خواهد بود که در هر زمان قابل برداشت خواهد بود. یعنی هر زمان که معامله ای انجام می شود، کارمزد دریافت شده از آن معامله به عنوان سود به تامین کننده ی نقدینگی داده می شود. کاهش هزینه های گپ در قرارداد های هوشمند صرافی های غیر متمرکز مثل uniswap بسیار پایین است. همچنین در این تراکنش ها اصطکاک کمتری وجود دارد به این معنی که قیمت کار آمد و توزیع کارمزد محاسبه می شود. برای مثال قرارداد های هوشمند فقط قادرند وجوه معامله شده را به همان کیف پول برگردانند اما در uniswap این امکان برای معامله گر ها وجود دارد که دارایی ها را مبادله کرده و آن ها را به کیف پول دیگری ارسال کنند. استخر های نقدینگی به گونه ای طراحی شده اند که معامله ها را اجرا، قیمت را طبق فرمول یک محصول ثابت حفظ می کند و این تضمینی است که ارزش هر ذخیره ثابت بماند حتی زمانی که نسبت دارایی ها تغییر کند. تراکنش های خرید قیمت دارایی های خریداری شده را نسبت به دارایی های فروخته شده افزایش و تراکنش های فروش قیمت دارایی های خریده شده را کاهش می دهند.

معایب استخر های نقدینگی

با وجود این که استخر های نقدینگی مزایای زیادی دارند و به آن ها اشاره شد اما استخر های نقدینگی خالی از عیب نبوده و مشکلاتی را به همراه دارد. استخر های نقدینگی بیشترین کارایی را زمانی دارند که به قیمت بازار به تدریج تغییر کند وگرنه اگر قیمت ها ناگهانی تغییر کنند، استخر ها آسیب می بینند. اگر نقدینگی استخر ها بیش تر از حجم تراکنش ها باشد، کارمزد های دریافتی کاهش پیدا می کند. همان طور که بار های اشاره شد چون این استخر ها به صورت هوشمند کنترل می شوند بنابراین در معرض خطر باگ ها و آسیب پذیری های این قرارداد، قرار می گیرند. حوزه ی دیفای و نقدینگی استخر ها به دلیل این که تکنولوژی نو پایی هستند بنابراین هر گونه خطری می تواند آن ها را تهدید کند از جمله ای این خطرات وجود هکر ها و سوء استفاده ی آن ها از کوچک ترین حفره های امنیتی است.

آربیتراژ و استخر نقدینگی

در این مطلب می خواهیم به نقش آربیتراژ در استخر های نقدینگی برای اجرا شدن به آربیتراژ های اصلی نیاز دارند که بیش ترین آن ها ربات هستند. هدف اصلی از این کار بهره گیری از اختلاف قیمت ها و متعادل کردن بازار است. مثلا اگر قیمت بازار ETH در Coinbase، ۱۰۰ دلار باشد اما ETH در استخر ۱۱۱ دلار باشد، آربیتراژ ها ETH را به این مجموعه فروخته و ۱ دلار سود می کنند. این چرخه زمانی به حالت قبل بر می گردد که کسی ۱ETH به این مجموعه بفروشد.

نکته: اختلاف بین استخر و بازار به عنوان لغزش شناخته می شود. میزان لغزش به میزان تجارت کاربر نسبت به اندازه یا عمق استخر بستگی دارد. عمق استخر با پارامتر k ثابت اندازه گیری می شود، پس هرچه k بزرگ تر باشد، استخر عمیق تر می شود و احتمال وقوع لغزش نیز کم تر می شود.

استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) در ارزهای دیجیتال چیست؟

مفاهیم متعارف در مورد فناوری و امور مالی به‌طور منظم با پیشرفت‌های جدید در این حوزه به چالش کشیده می‌شوند. در چندوقت اخیر شاهد پیشرفت‌های قابل توجه زیادی در زمینه ‌ ی بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال بوده‌ایم؛ به‌ویژه با افزایش قیمت‌های فوق‌العاده بالای ارزهای دیجیتال محبوبی مانند بیت‌کوین. یکی از روندهای قابل‌توجهی که در چندوقت اخیر به موضوع موردتوجه همه تبدیل شده است، امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi است. DeFi می‌تواند فرصت‌های جدیدی را از طریق روش‌هایی مانند استخراج نقدینگی، برای کسب درآمد غیرفعال ارائه دهد. اما Liquidity Mining چیست؟

به ‌ طور خلاصه، لیکوئیدیتی ماینینگ (Liquidity Mining) یکی از برنامه‌های امیدوارکننده در فضای DeFi است که می‌تواند به کاربران کمک کند بهترین سود را از دارایی‌های رمزنگاری خود استخراج کنند. DeFi یک پلتفرم جامع مالی مبتنی بر بلاک‌چین تکامل یافته است که واسطه‌های مالی متمرکز را از خدمات مالی مستثنی می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از مزایای تمرکززدایی با DeFi در کنار دسترسی به روش‌های نوآورانه برای کسب درآمد غیرفعال استفاده کنند. در ادامه‌ی این مطلب به بررسی مفهوم Liquidity Mining و اینکه چگونه می‌تواند برای فعالان و علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال مفید باشد، اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

تاریخچه ‌ ی استخراج نقدینگی

درک دقیق استخراج نقدینگی بیت کوین و سایر دارایی‌های رمزنگاری تا حد زیادی به میزان شناخت شما از این فرایند بستگی دارد. DeFi در سال 2020 به شدت محبوب گشت؛ زیرا رویکردی جدید برای کسب درآمد غیرفعال یا پسیو (passive income) معرفی کرد. این رویکرد جدید به‌عنوان نسخه‌ای اصلاح شده از مفاهیم مرسوم مربوط به استخراج بود. در رویکرد جدید ماینینگ، کاربران می‌توانند از ارزهای دیجیتال خود برای ارائه‌ی نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده کنند.

قدمت لیکوئیدیتی ماینینگ مربوط به قبل از معرفی مفهوم دیفای است. به‌عنوان مثال، قبل از ورود DeFi ، IDEX یکی از بزرگ‌ترین DEX ها بود که تسهیلات Liquidity Mining را در اکتبر 2017 ارائه کرده بود. متعاقباً، جهان شاهد ورود پروتکل نقدینگی مشتقات، معروف به Synthetix بود که از یک ارائه‌دهنده‌ی اوراکل غیرمتمرکز، Chainlink ، برای استخراج نقدینگی استفاده می‌کرد.

Liquidity Mining چیست؟

لیکوئیدیتی ماینینگ یک مکانیسم مالی غیرمتمرکز است که شرکت‌کنندگان برخی از دارایی‌های رمزنگاری خود را در استخرهای نقدینگی مختلف قرار می‌دهند و از انجام این کار از طریق توکن‌ها پاداش می‌گیرند. براساس مطالعات انجام شده، لیکوئیدیتی ماینینگ در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت بالایی دارد؛ زیرا شرایط کسب درآمد غیرفعال را برای افراد فراهم می‌کند. به این معنی که می‌توانید از Liquidity Mining در ارزهای دیجیتال بدون نیاز به تصمیم ‌ گیری درخصوص سرمایه‌ گذاری یا عدم سرمایه‌ گذاری، سود و پاداش کسب کنید. به‌طبع، مجموع پاداش دریافتی شما به سهم‌تان در استخر نقدینگی بستگی دارد.

اگرچه استخراج نقدینگی کریپتو در ژوئن 2020 به‌طور قابل توجهی محبوب شد اما این استراتژی سه‌سال قبل از این اتفاق مطرح شده بود. همان‌طورکه در بخش قبل گفته شد، این مفهوم در ابتدا در سال 2017 توسط IDEX که یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز بود، تعریف شد. سه‌سال بعد، این مفهوم توسط Synthetix و Compound توسعه‌ی بیش‌تری یافت. استخراج نقدینگی DeFi برای اولین بار توسط IDEX در قالب یک برنامه‌ی پاداش مطرح شد که مزایای خاصی برای شرکت‌کنندگان در صرافی فراهم می‌کند. به جای استیک‌کردن سرمایه در یک استخر جداگانه، پس از تصمیم‌گیری برای تأمین نقدینگی، توکن‌های IDEX به شرکت‌کنندگان داده شد. درواقع، تنها کاری که باید برای دریافت توکن‌های IDEX انجام داد، ثبت یک سفارش لیمیت اوردر در صرافی است.

وقتی Compound در سال 2020 مفهوم ماینینگ نقدینگی DeFi را معرفی کرد، با سرعت زیادی استفاده گردید. از آن زمان، کل ارزش قفل شده ( TVL ) در مورد لیکوئیدیتی ماینینگ کم‌تر از 97 میلیارد دلار است. یکی از دلایل اصلی محبوبیت آن در بین شرکت‌کنندگان، این است که هر کسی می‌تواند از این استراتژی استفاده کند. درواقع، با استفاده از این استراتژی شما می‌توانید از دارایی‌های موجود خود، درآمد غیرفعال داشته باشید.

اصطلاحات و مفاهیم کلیدی استخراج نقدینگی

قبل از آنکه بیش‌تر به Liquidity Mining بپردازیم، بهتر است کمی بیش‌تر درخصوص اصطلاحات و مفاهیم این حوزه یاد بگیرید.

صرافی های غیرمتمرکز

صرافی‌های غیرمتمرکز، صرافی‌های ارزهای دیجیتال هستند که امکان تراکنش‌های همتا به همتا را فراهم می‌کنند؛ به این معنی که حضور واسطه‌ای مانند بانک غیرضروری است. این نوع معامله و ترید کاملاً مستقل است و توسط الگوریتم‌ها و همچنین قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود.

استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی این امکان را برای شما فراهم می‌کنند تا هنگام Liquidity Mining با یک صرافی غیرمتمرکز ( DEX )، دارایی‌های خود را به شکل توکن استیک کنید. سپس، این دارایی‌ها می‌توانند توسط افراد در پلتفرم معامله شوند؛ بدون اینکه واسطه‌ای وجود داشته باشد. پس از ارائه‌ی نقدینگی به یک استخر نقدینگی، می‌توانید توکن‌های بومی دریافت کنید.

مزایای استخراج نقدینگی چیست؟

پس از آشنایی با مفهوم لیکوئیدیتی ماینینگ، زمان آن فرا رسیده که با مزایای استفاده از این استراتژی سرمایه ‌ گذاری آشنا شوید. هنگامی که دارایی‌ها را در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، تقریباً می‌توانید از بازدهی سرمایه‌گذاری خود مطمئن باشید. برخی از اصلی‌ترین مزایای Liquidity Mining در دیفای عبارتنداز:

بازدهی بالا

میزان بازدهی این مدل سرمایه‌گذاری، به میزان سرمایه‌گذاری ‌ افراد در استخرها بستگی دارد. صرافی‌های غیرمتمرکز قابل اجرا و کنترل نخواهند بود مگر اینکه مقدار خاصی از نقدینگی برای معامله‌گرانی که می‌خواهند توکن‌هایی از ارزهای دیجیتال مختلف مبادله کنند، وجود داشته باشد. وقتی نقدینگی را به این روش تأمین می‌کنید، صرافی‌ها برای ایجاد انگیزه، طرح پاداش را برای مشارکت بیش‌تر مطرح می‌کنند. ازآن‌جایی‌که سرمایه‌گذاری شما اساساً برای تسهیل تراکنش‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شود، پاداش‌های شما معمولاً به شکل کارمزد معاملاتی است که هر زمان معاملات در صرافی موردنظر انجام می‌شود، تعلق می‌گیرد. ازآن‌جایی ‌ که سهم شما از استخر نقدینگی بازدهی شما را تعیین می‌کند، می‌توانید قبل از سرمایه‌گذاری پاداش خود را تخمین بزنید.

تغییر مدل حکمرانی و توکن‌های بومی

یکی از مزایای اصلی استخراج نقدینگی DeFi این است که امکان توزیع نسبتاً عادلانه‌ی حکمرانی از طریق توکن‌های بومی را فراهم می‌کند. قبل از اینکه Liquidity Mining کریپتو وجود داشته باشد، توزیع توکن تا حد زیادی ناعادلانه و نامتعادل بوده است. در بسیاری از موارد، توسعه‌دهندگان پروتکل DeFi ، سرمایه‌گذاران اصلی را به‌دلیل مقدار سرمایه‌ای که در اختیار دارند، بر سرمایه‌گذاران کم‌سرمایه ترجیح می‌دهند. Liquidity Mining DeFi ، فرصت‌های برابری را برای سرمایه‌گذاران کم‌سرمایه و نهادی فراهم می‌کند تا توکن به دست آورند. این توکن‌ها مقدار مشخصی از قدرت رأی‌دادن را در DEX هایی که روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اید، به شما می‌دهند. برخی از مزایایی که توکن‌های بومی برای شما فراهم می‌کنند، عبارتند از:

• بازنگری در صندوق توسعه؛
• رأی به تغییر کارمزدها؛
• اعمال تغییرات در رابط کاربری؛
• تغییر در نحوه‌‌ی توزیع پاداش کارمزدها.

اگرچه توکن‌ها عمدتاً برای حکمرانی استفاده می‌شوند اما بسیار متنوع هستند و می‌توان از آن‌ها برای استیک‌کردن، کسب درآمد از طریق ییلد فارمینگ یا گرفتن وام استفاده کرد.

سرمایه‌ گذاری آسان و بدون مانع

در کنار توزیع عادلانه‌ی پاداش بین سرمایه‌گذاران، ورود به استخراج نقدینگی DeFi مانع نسبتاً کمی دارد و هر کسی می‌تواند از این استراتژی سرمایه‌گذاری استفاده کند. اگر قبلاً می‌خواستید در یک اکوسیستم غیرمتمرکز مشارکت داشته باشید اما دارایی لازم برای انجام این کار را نداشتید، Liquidity Mining ارز دیجیتال این امکان را برای شما به ارمغان می‌آورد که به ازای فراهم کردن هر مقدار نقدینگی، کسب سود و درآمد داشته باشید.

پرورش جامعه‌ ای قابل اعتماد و وفادار

یکی از مزایای Liquidity Mining که اغلب نادیده گرفته می‌شود، جامعه‌ای قابل اعتماد و وفادار است؛ زیرا بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها با صرافی‌های جدید انجام می‌شود. هنگامی که یک برنامه‌ی Liquidity Mining اجرا می‌شود، معمولاً سرمایه‌گذارانی که نقدینگی را تأمین می‌کنند حضور فعال‌تری در جامعه خواهند داشت که به نوبه ‌ی خود موجب رشد صرافی‌ها نیز می‌شوند. افرادی که نقدینگی را تأمین می‌کنند نیز تمایل دارند از خدمات صرافی‌ها ‌استفاده کنند و پس از سرمایه‌گذاری دارایی‌های ارز دیجیتال خود، از توکن‌ها به خوبی نگهداری کنند.

ریسک‌های استفاده از استراتژی سرمایه‌گذاری استخراج نقدینگی چیست؟

علی‌رغم مزایای فراوان Liquidity Mining، ریسک‌هایی نیز وجود دارد که قبل از استفاده باید از آن‌ها آگاه باشید.

از دست‌دادن سرمایه

قبل از اینکه سرمایه‌گذاری دارایی‌های رمزنگاری خود را در استخرهای نقدینگی آغاز کنید، باید بدانید ضرر دائمی چیست و چگونه می‌تواند بر شما تأثیر بگذارد

ضرر دائمی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت توکن‌هایی که در استخرهای نقدینگی قرار داده‌اید، در مقایسه با زمانی که برای اولین بار سرمایه‌گذاری کرده‌اید، تغییر کند. تفاوت قیمت قابل توجه آن‌ها، احتمال ضرر دائمی شما را افزایش می‌دهد. اگر هنگام تصمیم به برداشت، توکن‌ها قیمت کم‌تری نسبت به زمانی که اولین بار آن‌ها را در استخرهای نقدینگی قرار دادید داشته باشند، پول خود را از دست خواهید داد. البته، شما می‌توانید این ریسک خاص را با سودی که از کارمزد معاملات به دست می‌آورید، جبران کنید. با این حال، نوسانات بازار ارزهای دیجیتال به این معنی است که هنگام واریز پول خود به DEX باید محتاط باشید.

ریسک پروژه

برخی از مشکلات فنی و زیرساختی نیز می‌تواند استراتژی سرمایه‌گذاری در استخراج نقدینگی را با خطر رو‌به‌رو کند. این آشنایی با استخر نقدینگی مشکلات اجتناب‌ناپذیر هستند و در هر پروژه‌ای احتمال رخدادشان وجود دارد. هرچه یک پروتکل پیشرفته‌تر باشد، کد منبعی که پروتکل روی آن اجرا می‌شود نیز پیچیده‌تر خواهد بود. بنابراین، اگر کد منبع به درستی مورد بررسی قرار نگیرد، این امکان برای مجرمان سایبری وجود دارد که از پروتکل و دارایی‌های درون آن سوء استفاده کنند. از میان چندین ریسک استخراج نقدینگی که در این مقاله به آن‌ها پرداخته می‌شود، ریسک مشکلات فنی پروژه از ریسک‌های بالقوه است. با وجود اینکه همه‌ی پروژه‌ها قابل بهره‌برداری هستند، هنوز هم به شدت توصیه می‌شود که قبل از تصمیم به قراردادن دارایی‌های خود در استخر نقدینگی، تحقیقات گسترده‌ای روی پروژه و پلتفرم آن انجام دهید.

کلاهبرداری راگ پول ( Rug Pulls )

علی‌رغم مزایای بسیاری که سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز دارد، ماهیت سیستم دارای چند خطر داخلی است که ممکن است امنیت دارایی شما را به خطر بیندازد. یکی از این موارد، پتانسیل کلاهبرداری «راگ پول» است. راگ پول نوعی تقلب است که توسعه‌دهندگان استخر نقدینگی و توسعه‌دهندگان پروتکل تصمیم می‌گیرند پروژه را تعطیل کنند و تمام پول سرمایه‌گذاری شده را در پروژه از بین ببرند. ازآن‌جایی‌که همه‌ی پروتکل‌های غیرمتمرکز ناشناس هستند، این مدل پروژه‌ها را می‌توان بدون هیچ‌گونه تأیید یا احراز هویتی اجرا کرد. Compounder Finance (که نام مشابهی با نام Compound Finance ندارد) نمونه‌ای از همین مدل کلاهبرداری است. توسعه‌دهندگان پروژه را در سال 2020 بستند و با 10.8میلیون دلار دارایی سرمایه‌گذار فرار کردند. اگر نمی‌خواهید قربانی تقلب در استخراج نقدینگی شوید، ضروری است که قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌ای، بررسی دقیق انجام دهید تا موارد لازم پروژه را بدانید.

استخراج نقدینگی یک مفهوم ضروری از اکوسیستم DeFi و برای اطمینان از رشد آن است. ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌توانند از طریق استخرهای نقدینگی در مبادلات غیرمتمرکز با ییلد فارمینگ درآمد غیرفعال داشته باشند. به اندازه‌ی سهمی که در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، توکن بومی دریافت خواهید کرد. استفاده از این توکن‌ها برای کشاورزی نقدینگی ضروری و لازم است. با توجه به اینکه چیزی از ظهور این مفهوم نگذشته است، بهتر است برای از دست‌ندادن سرمایه‌ی خود، در کنار مزایای آن نگاهی هم به ریسک‌های احتمالی داشته باشید و با چشمان باز تصمیم بگیرید.

سؤالات متداول

۱- استخراج نقدینگی چیست؟

استخراج نقدینگی یک استراتژی سرمایه‌ گذاری است که به موجب آن، سرمایه‌گذاران کریپتو برای مشارکت در نقدینگی یک دارایی در بازار غیرمتمرکز پاداش دریافت می‌کنند.

۲- استخراج نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

تأمین‌کنندگان نقدینگی ( LPs )، دارایی‌های خود را در یک استخر نقدینگی استیک می‌کنند و درنتیجه‌ی آن تریدرها به توکن‌های مطلوبی دسترسی پیدا می‌کنند. آن‌ها برای مبادله‌ی دارایی‌های خود در یک پلتفرم غیرمتمرکز، کارمزد تراکنش را پرداخت می‌کنند.

۳- کدام پلتفرم ها از استخراج نقدینگی پشتیبانی می‌کنند؟

چندین صرافی غیرمتمرکز وجود دارد که ارائه‌دهندگان نقدینگی را تشویق می‌کنتد تا در پلتفرم‌هایشان مشارکت داشته باشند. محبوب‌ترین آن‌ها UniSwap و Balancer است که از توکن‌های اتریوم و اتر مربوط به استاندارد ERC-20 پشتیبانی می‌کنند.

۴- آیا ایده‌ی استفاده از استراتژی لیکوئیدیتی ماینینگ خوب است؟

Liquidity Mining روشی عالی برای کسب درآمد پسیو در صنعت ارزهای دیجیتال است. یک سرمایه‌گذار ارز دیجیتال با مشارکت به‌عنوان ارائه‌دهنده‌ی نقدینگی، به رشد بازار مالی غیرمتمرکز نوپا کمک می‌کند و در عین حال مقداری سود نیز به دست می‌آورد.