تاریخچه قرارداد آتی

قرارداد آتی بیت کوین ممکن است در عین حال که سودمند باشد، در عین حال در صورت عدم دقت در اجرا، ضرر فراوانی هم برای تریدر به همراه خواهد داشت.

قراردادهای آتی چیست و چه مشخصات و ویژگی‌هایی دارد؟

قرارداد یعنی بستن یک پیمان بین دو فرد یا دو سازمان، که بر اساس آن متعهد می‌شوند کارهایی را انجام بدهند (یا ندهند). در هر قراردادی، راه‌هایی تعبیه شده برای این که زمان اجرای کار، شیوه اجرا و همچنین راه‌های برون‌رفت از پیمان ممکن باشند. در نوع خاصی از قرارداد یعنی قرارداد اتی، که بیشتر در حوزه مالی و اقتصادی بسته می‌شود، معامله نوشته شده و در آینده اجرا می‌شود، نه بلافاصله بعد از اجرایی شدن متن خود قرارداد. در این مطلب این نوع قرارداد را با هم بررسی می ‎ کنیم. قراردادی که نسبت به دیگر مدل‌ها، سن کمتری دارد و حدود پنجاه سال است که وارد بازارهای مالی شده، اما همه قابلیت ‎ های مختلف مثل خرید و فروش یا مبادله را در اختیار طرفین می‌گذارد. اگر در بازارهای مالی فعال هستید، ارز دیجیتال می‌خرید و می ‎ فروشید و یا علاقه دارید وارد بورس شوید، دانستن درمورد این شکل قرارداد برایتان خیلی مفید خواهد بود.

می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره سرمایه گذاری در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.

تعریف و انواع قرارداد آتی

همان‌طور که گفتیم، در معاملات اتی ( future contract ) خود مال رد و بدل نمی‌‍شود (حداقل بلافاصله) بلکه «اسناد» آن هستند که رد و بدل می‌شوند. این نوع قرارداد، نوعی از ابزارهای مشتقه نیز محسوب می ‎ شود. ابزار مشتقه یعنی فرایند یا وسیله ‎ ای که به خودی خود ارزش ندارد و به وسیله یک کالا یا فرایند دیگر ارزشمند می‌شود. مثلا اوراق بهاداری که در بورس‌ها (در همه کشورها) معامله می ‎ شوند، به تنهایی هیچ ارزشی ندارند و وقتی برای خرید و فروش سهام یک شرکت استفاده شوند ارزش پیدا می ‎ کنند. در متن هر قرارداد اتی هم، خود دارایی ‎ ها (از هر جنسی که باشند) بین افراد یا سازمان‌ها معامله نمی ‎ شوند، بلکه اسنادی بالقوه بی‌ارزش تبادل می ‎ شوند که در آینده (آتی) ارزشمند خواهند بود. اسناد مورد نظر در قرارداد اتی قیمت، ارزش و میزان معامله را در زمان حال مشخص می‌کنند. مثلا شما به عنوان یک فروشنده سهام، تصمیم‌ می‌گیرید سهام خودتان را از یک شرکت نفت و گاز به دیگران بفروشید اما نه امروز. بنابراین در قراردادتان میزان ارزش سهام را مشخص و تعیین می‌کنید که همین ارزش را در شش ماه آینده از خریدار دریافت کنید. اما چند نوع قرارداد اتی داریم؟

1. قرارداد در مورد کالاهای فیزیکی: در این نوع قرارداد، کالاهای مورد مبادله فیزیکی هستند. مثلا طلا، فلزات ارزشمند، زعفران و حتی نفت. در کشور ما، قرارداد کالاهای فیزیکی از نوع اتی با معامله سکه تمام بهار ِ آزادی شروع شده و امروزه برای کالاهایی مثل زیره، پسته و زعفران هم انجام می‌شود.
2. قرارداد سهام و شاخص: برخلاف قرارداد کالاهای فیزیکی، موارد مورد معامله در این نوع ماهیت قابل لمس ندارند. سهام، ارز (دیجیتال و غیردیجیتال)، اوراق قرضه و. از جمله این موارد هستند که این روزها قرارداد اتی بیت‌کوین و اتریوم را زیاد می‌بینیم و می‌شنویم. در قرارداد سهام و شاخص بازیگران بزرگی مثل بورس رسمی کشورها، شرکت‌های نفت و گاز، خودروسازان و حتی سیاستمداران دخیل هستند و شاخص‌های بازار را جابجا می ‎ کنند.

بیشتر بخوانیم: آشنایی با سرمایه گذاری در بازار بورس جهانی

فواید و ویژگی‌های قرارداد آتی

حال که معنای قرارداد اتی و شیوه بستن آن را متوجه شدید، احتمالا این سوال برای شما پیش آمده که اصلا چرا باید فرد یا شرکتی قرارداد خودش را به شکل اتی ببندد؟ مگر نقد و آنی گرفتن پول چه مشکلی دارد؟ آیا بهتر نیست بدون تغییر قیمت دارایی‌ها، قیمتشان را فورا دریافت کنیم؟ در این بخش می ‎ خواهیم بعضی از ویژگی‌ها و فواید این شکل قرارداد را با هم بشناسیم:

• صراحت و استاندارد بودن مفاد: هر قراردادی که از نوع اتی نوشته شود، دارای استانداردها و چهارچوب‌هایی است که در متن به صورت دقیق نوشته می‌شوند و بعدا قابل تغییر نیستند. بر اساس این چهارچوب‌ها، هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند مبلغ ارزش قرارداد را کمتر یا بیشتر کنند. شاید این موضوع باعث شود که سودِ قرارداد در یک محدوده مشخص باقی بماند، اما نوعی از اطمینان را هم به دو طرف می‌دهد که بر اساس آن، ارزش معامله پایین نخواهد آمد.
• قیمت دقیق و شفاف: در زیرساخت‌های بورس و ارز دیجیتال، قیمت همیشه مشخص است و نمی‌توان یک سهام یا ارز را به قیمت متفاوتی معامله کرد. سامانه‌های الکترونیکی بورس داخلی و خارجی و صرافی‌های آنلاین، هم به فروشنده و هم به خریدار یک قیمت مشخص و ثابت می ‎ دهند و همین موضوع رانت و دستکاری در مبادلات را کاهش می‌دهد.
• نقدشوندگی نسبتا بالا: در قراردادهای اتی، خود قرارداد می‌تواند نقد شود (بدون وجود اصل کالا یا سهام). این یعنی به عنوان دارنده قراداد، می‌توانید آن را بفروشید یا بخرید.
• کاهش ریسک: در قراردادهای اتی ارزش دارایی شما پایین نمی‌آید و راهکارهایی برای حفظ ارزش دیده شده است.
• هزینه پایین: در بازار اتی، شما به نسبت قرارداد نقدی هزینه کمتری خواهید پرداخت.

مشخصات اصلی قرارداد های آتی

در قراردادهای اتی مورد معامله با عنوان «دارایی پایه» شناخته می‌شوند و البته می ‎ تواند چیزهای مختلفی باشد: نفت، گندم و جو، گاز، مواد غذایی، سهام و ارز و. اما در چنین قراردادهایی باید موارد خاصی رعایت شوند تا تمام سودمندی‌هایی که در بالا گفتیم را بتوان به صورت کامل تضمین کرد. ویژگی‌های قراردادهایی از این نوع را بخوانید:

• اندازه قرارداد: این اندازه، یعنی حداقل میزانی که در آن می‌توان مورد معامله قرار داد. افراد یا سازمان ‎ هایی که بازار اتی را کنترل می‏ ‎ کنند، در تعیین این اندازه هم سهیم هستند و هر مورد معامله ‎ ای، باید مضرب صحیحی از اندازه حداقل قرارداد باشد. مثلا اگر اندازه قرارداد یک سکه طلا باشد، قراردادهای آتی با حجم 5 یا 10 سکه رد و بدل می‌شوند، یا اگر اندازه قرارداد یک صدم بیت‌کوین باشد، شما می‌توانید 10 قرارداد آتی به ارزش یک دهم بیت‌کوین تهیه کنید.
• تاریخ سررسید: در بورس، قرارداد اتی تعیین ‎ کننده دوره معاملاتی، ساعت و تاریخ سررسید نیز هست. مثلا در کالاهای خوراکی باارزش مثل زعفران و پسته، تاریخ سررسید از قبل مشخص می ‎ شود و باید طبق همان معامله شود. اما ارزهای دیجیتال می‌توانند به درخواست طرفین قرارداد در تاریخ‌های متفاوتی معامله شوند (که این تاریخ در قرارداد ثبت خواهد شد).
• وجه تضمین: اگر قصد ورود به بازار اتی را دارید، باید یک مبلغ را به عنوان حداقل تضمین بپردازید. این قراردادها ماهیتی تعهدی دارند و طرفین در واقع باید عهد ببندند که در موقع لازم، تعهد خودشان را اجرا خواهند کرد. وجه تضمین اولیه، به نوعی ضمانت اجرای تعهد شما در قرارداد خواهد بود.
• نوسان قیمت روزانه: در بازارهایی مثل بازار بورس ، یک حداقل و حداکثر برای قیمت سفارش مشخص می ‎ شود. اغلب جداقل این میزان صفر و حداکثر آن 50% است. اما ارزهای دیجیتال هنوز نوسان قیمت روزانه ندارند (حداقل به صورت دقیق و ثبت‌شده ندارند).
• حداکثر حجم سفارش : در هر قرارداد، حداکثر حجم سفارش مشخص می ‎ شود تا طرفین نتوانند بیشتر از آن به معامله ارزش وارد کنند.
• مهلت گواهی آمادگی تحویل : در هر قرارداد اتی، زمان و شرایط تحویل مال یا کالا باید مشخص شود و بدون این مورد، قرارداد ارزش ندارد. در قرارداد از نوع کالای فیزیکی این مهلت خیلی مهم است چون پای یک کالای خاص در میان است که درست در روز سررسید باید به دست گیرنده برسد.
• کارمزد و جریمه: کارمزدها تضمین‌کننده ایمنی یک معامله هستند و در هر قرارداد، مقداری به عنوان جریمه عدم اجرای تعهد طرفین مشخص می‏شود تا در صورت اجرا نشدن، پرداخت شود.

بیشتر بدانیم: نکات طلایی سرمایه گذاری در بورس

قرارداد آتی در مورد کالاهای فیزیکی

همان‌طور که گفتیم، کالاهای فیزیکی یکی از مواردی هستند که با قراردادهای اتی به صورت توافقی رد و بدل می ‎ شوند. زمان سررسید تحویل کالا، مکانیزم وجه تضمین و تعهدات دیگر از جمله مواردی هستند که در قرارداد کالای فیزیکی نوشته می ‎ شوند. در ایران بسیاری از کالاهای خوراکی ارزش بالایی دارند، و در تجارت و صادرات نقش بازی می‌کنند، کالاهایی مانند زعفران و پسته. هنگام مبادله کالای فیزیکی، استانداردهایی برای آن تعیین می ‎ شود (مثلا درمورد پسته حداکثر میزان پوکی، وزن و مغز از این استانداردها هستند) تا سرمایه‌گذاران مختلفی بتوانند وارد بازار خرید و فروش شوند. ویژگی ‎ های مثبت قراردادهای اتی کالای فیزیکی عبارت‌اند از:

• ایجاد زمینه برای عقد قرارداد مدت‌دار و در پی آن تجارت فعال با مشتریان خارجی
• ارزآوری به کشور در قالب خرید و فروش کالاهای ارزشمند ایرانی
• ایجاد قیمت منصفانه در قالب قرارداد، و ارتقا جایگاه کشورمان در بازار جهانی به عنوان یک بازیگر قیمت‌گذار
• از بین رفتن تدریجی نابرابری اطلاعاتی
• تقویت جایگاه تولیدکنندگان و کشاورزان در بازار
• معافیت مالیاتی و هزینه پایین معاملات

همچنین بخوانیم: همه چیز درباره افزایش سرمایه وحق تقدم سهام

قرارداد آتی سهام و شاخص

در بعضی از مدل‌های قرارداد، کالایی برای رد و بدل شدن در میان نیست. سهم، اوراق بهادار، ارز و ارز دیجیتال از جمله مهم‏ ‎ ترین و تاثیرگذارترین وجوه مورد مبادله در این نوع قرارداد هستند. بورس رسمی کشورها، صعنت فلزات و طلا، صنعت استخراج، نفت و سوخت‌های مختلف و خودرو از جمله بازیگران بسیار تاثیرگذار در این حوزه هستند. البته که گاهی کارمزدهای این نوع قرارداد، بعضی از افراد را از شرکت در آن‌ها پشیمان می ‎ کند. بهتر است پیش از وارد شدن به سهام و بازار ارز دیجیتال، خیلی خوب درموردشان تحقیق کنید و ریسک ‎ های این بازارها را بشناسید. مزایای قرارداد اتی سهام و شاخص عبارت‌اند از:

• مدیریت ریسک در پورتفورهای متنوع و تک ‎ سهم
• شناسایی سود از طریق پیش‏بینی نوسانات شاخص‏ ‎ ها
• امکان تحلیل رویکرد بازیگران و سرمایه‌گذاران نسبت به شاخص‌ها
• افزایش جریان اطلاعات مالی
• رونق بازار سرمایه در کشور
• کاهش ضرر به شکل خرید در زمان ضرر و فروش در هنگام سود

سخن پایانی

در این مطلب به قرارداد آتی و انواع آن اشاره کرده و ویژگی‌ها و مزایای آن را بیان کردیم. حال اگر در حوزه بورس و سرمایه گذاری به ابهام و یا سوالی برخوردید، بهتر است که با متخصصان و مشاوران آن در اپلیکیش و یا وب‌سایت کارمنتو در ارتباط باشید.

قرارداد آتی چیست؟ نحوه معامله و اصطلاحاتی که باید بدانید

قراردادهای آتی یکی از روش‌های پر‌طرفدار معامله در بستر بازار بورس در تمام جهان هستند که از طریق آن‏ها می‎شود سود و منفعت زیادی کسب کرد. اما چقدر درمورد نحوه انجام معاملات آتی اطلاعات و از قوانین آن‎ها آگاه هستید؟ ما در این مقاله از فینتو تلاش کرده‎ایم هر آنچه که لازم دارید در مورد قراردادهای آتی بدانید را به زبان ساده و روان برایتان آماده کنیم.

قرارداد آتی چیست؟

قراردادهای آتی انواعی از معامله در بازار بورس هستند که در آن فروشنده کالا متعهد می‎شود که میزان مشخصی از یک کالا را با قیمت از پیش تعیین شده و کیفیت مشخصی، در آینده به خریدار تحویل دهد و خریدار نیز مبلغ قرارداد را در آینده و هنگام تحویل پرداخت می‎‎کند. قراردادهای آتی ریسک افزایش قیمت در آینده را برای خریداران آن کالا کاهش می‎دهند. به طور مثال اگر یک تولیدی یا کارخانه به میزان مشخصی پسته یا نفت خام احتیاج داشته باشد و حدس می‎زند که این کالا در سه ماه آینده دچار افزایش قیمت خواهد شد، می‎تواند آن را در معاملات آتی با قیمت فعلی روز و با پرداخت پیش پرداخت خرید کند و سه ماه آینده ( یا هر مدت زمان دیگری که در قرارداد توافق شده) با پرداخت همان قیمتی که از پیش تعیین شده، تحویل بگیرد. بسیاری دیگر نیز بدون اینکه در حقیقت به یک کالا نیاز داشته باشند در معامله‎های آتی شرکت می‎کنند و پس از رسیدن به سود مد نظرشان کالا یا اوراق را واگذار می‎کنند. بورس شیکاگو و بورس تجاری شیکاگو از بزرگ ترین بازارهای بورس جهان هستند که قرارداد آتی در آن‎ها انجام می‎شود. همچنین بزرگ‎ترین بازار بورس‎های اروپا نیز بورس اوراق اختیار و قراردادهای آتی بین المللی لندن(LIFFOE) و بورس یورکس(Eurex) هستند.

چه کالاهایی در بازار بورس ایران جزو قرارداد آتی هستند؟

در ایران معامله قراردادهای آتی در آذر ماه سال 87 و با پیش فروش سکه آغاز شد و اکنون شامل موارد گسترده‎تری است. قراردادهای آتی به دو دسته زیر تقسیم می‎شوند:

قراردادهای آتی برای سهام و شاخص

این نوع از قراردادها برای اوراق بهادار، سهام و ارز انجام می‎شوند و در سالهای اخیر ارز دیجیتال هم به آن‎ها اضافه شده که حسابی پر طرفدار است. این نوع قراردادهای آتی با نام قرارداد آتی مالی هم شناخته می‎شوند.

قراردادهای آتی برای کالاهای فیزیکی

در این نوع از قرارداد، همانگونه که از نامش هم پیداست کالاهای فیزیکی مثل طلا، شمش، سکه، نفت خام، زعفران، پسته، زیره و انواع فلزات گران‎بها معامله می‎شود.

ویژگی‎های قرارداد آتی چیست؟

مشخصاتی که در یک قرارداد آتی وجود دارند شامل موارد زیر هستند:

• دارایی پایه و مشخصات کالا: در قراردادهای آتی به کالای که قرار است مورد معامله قرار بگیرد، دارایی پایه می‎گویند.
• اندازه قرارداد آتی: این مورد مشخص کننده حجم یا مقداری از کالا است که قرار است مورد معامله قرار بگیرد. اندازه قرارداد همیشه توسط سازمان بورس تعیین می‎شود و خریداران می‎توانند مضرب‎های صحیحی از همین مقدار را انتخاب و خریداری کنند.
• تاریخ سررسید: تاریخ سررسید بیانگر زمان دقیق انجام و تحویل معامله است که توسط سازمان بورس تعیین می‎شود.
• وجه تضمین: مبلغی که هر دو طرف قرارداد موظف هستند آن را به عنوان پیش پرداخت در یک حساب عملیاتی واریز کنند و امکان برداشت از آن فقط در اختیار سازمان بورس است که در ادامه به طور مفصل به آن پرداخته‎ایم.
• و موارد دیگری مثل: حداکثر سهم هر سفارش، جرایم و کارمزد، حداکثر حجم هر سفارش، سقف مجاز موقعیت‎های باز، تحویل و مهلت گواهی آمادگی تحویل

چگونه در قراردادهای آتی شرکت کنیم؟

برای اینکار ابتدا لازم است که به کارگزاری مراجعه کرده و کد معاملات مشتقه را دریافت کنید. توجه کنید که کد معاملات مشتقه با کد سهام (کد معاملات بورسی) متقاوت است و اگر کد سهام دارید نمی‎توانید با آن وارد بازار قراردادهای آتی شوید.

پس از طی کردن مراحل احراز هویت و دریافت کد معاملات مشتقه لازم است که یک حساب بانکی در یکی از بانک‎هایی که طرف قرارداد سازمان بورس است افتتاح کنید که به آن حساب عملیاتی یا حساب در اختیار می‎گویند. زیرا امکان برداشت از این حساب فقط در اختیار سازمان بورس است و درصورتیکه در شرایط مختلف شخص مایل به برداشت از این حساب باشد، لازم است توسط کارگزاری درخواستش را به سازمان بورس ارائه دهد و در صورت تایید انتقال وجه انجام خواهد شد.

پس از افتتاح حساب می‎توانید در معامله‎های قرارداد آتی شرکت کنید. همانطور که پیش از این اشاره کردیم وقتی کالا یا سهامی در بازار آتی معامله می‎شود هر دو طرف معامله موظف هستند که درصد مشخصی را که توسط سازمان بورس تعیین شده به همان حساب عملیاتی که افتتاح کرده‎اند به عنوان وجه تضمین واریز کنند. هنگام سررسید قرارداد فروشنده و خریدار هر دو باید فرم آمادگی تحویل را پر کند سپس خریدار مبلغ قرارداد را به همان حساب در اختیار بورس واریز می‎کند و فروشنده نیز کالا را تحویل می‎دهد( به صورت گواهی سپرده بورسی یا به صورت فیزیکی).

لیست کالاهای قرارداد آتی و قیمت و حجم معامله آن‎ها را می‎توانید از طریق لینک زیر که متعلق به سازمان بورس است را بررسی نمایید:

وجه تضمین طی نوسانات روز بازار می‎تواند تغییر کند!

با یک مثال ساده این موضوع را برایتان توضیح می‎دهیم. تصور کنید که شما 100 کیلو زیره را به قیمت کیلویی 100 هزار تومان معامله کرده‎اید، سازمان بورس هم از شما به عنوان خریدار و هم از فروشنده 20% از مبلغ کل معامله یعنی 2 میلیون تومان وجه تضمین دریافت کرده است. در سازمان بورس در پایان هر روز معاملاتی میانگین قیمت هر کالا محاسبه می‎شود، در صورتی که به طور مثال میانگین قیمت زیره امروز 103 هزار تومان برآورد شده باشد یعنی شما به عنوان خریدار 3هزار تومان در هر کیلو سود کرده‎اید و فروشنده ضرر کرده است. در این حالت مبلغ 300هزار تومان از وجه تضمین فروشنده به حساب شما واریز خواهد شد. امکان وقوع عکس این اتفاق نیز وجود دارد. در صورتی که به طور مثال میانگین قیمت معامله روز زیره از 100 تومان به 98 تومان کاهش پیدا کند، در این صورت فروشنده 2هزار تومان در هر کیلو سود کرده و مبلغ 200 هزارتومان از وجه تضمین شما به حساب او واریز خواهد شد. این روند تا موعد سررسید قرارداد و تحویل کالا ادامه خواهد داشت. اما در صورتی که وجه تضمین هر کدام از طرفین قرارداد به کمتر از 70% کاهش پیدا کند از طرف سازمان بورس اخطاریه‎ای به او ابلاغ خواهد شد تا مبلغ کسری را واریز نماید و مبلغ مجددا به همان میزان وجه تضمین اولیه برسد.

اصطلاحات خرید و فروش در قرارداد آتی

نکول : در صورتی که هر یک از طرف‎های قرارداد به تعهدهایی که در قرارداد آتی ذکر شده عمل نکند، نکول صورت گرفته است. در این حالت شخص موظف است که هم کارمزد تسویه و تحویل از جانب خودش و طرف دیگر قرار داد را بپردازد و هم یک درصد از ارزش کل قرارداد را به عنوان جریمه به طرف دیگر قرارداد پرداخت کند.

در صورتی که خریدار در روز سررسید و تا مدت زمان 15 دقیقه بعد از پایان جلسه معاملاتی، مبلغ قرارداد را به حساب واریز نکند یا فرم آمادگی تحویل را ثبت نکند، نکول کرده و فروشنده نیز مجاز است گواهی سپرده خود را روز بعد در بازار عرضه کند. اینکه فروشنده از این نکول سود می‎کند یا ضرر بستگی به قیمت فروش کالا در روز بعدی دارد.

آربیتراژ: آربیتراژ یک کلمه با ریشه فرانسوی است و در دنیای اقتصاد به معنی سود کردن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار است. در قراردادهای آتی بسیاری از اوقات افراد از این روش سود می‎کنند. به این ترتیب که به طور مثال ممکن است قیمت بازار زیره کیلویی 104 هزار تومان با احتساب هزینه‎های جانبی مثل نگهداری یا انبارداری باشد اما قیمت معامله آن در بازار آتی 107 هزار تومان باشد. در این حالت شخص با خرید زیره از بازار آزاد و فروش آن در بازار آتی 3هزارتومان در هر کیلو سود می‎کند.

نوسان گیری(speculator) یا سفته باز: این اصطلاح به افرادی اطلاق می‎شود که به طور کلی به دنبال خرید یا فروش کالا نیستند بلکه تنها از نوسان قیمت سود می‎کنند. به طور مثال زیره کیلویی 104 هزار تومان در بازار آتی معامله می‎شود و این افراد پیش بینی می‎کنند که قیمت آن افزایش پیدا خواهد کرد. در این حالت زیره را خریداری کرده و پس از گران شدن آن را عرضه می‎کنند. به طور برعکس اگر احتمال کاهش قیمت در آینده را بدهند، پیش از شروع کاهش قیمت کالا را می‎فروشند.

ویژگی قرارداد آتی چیست؟

شفافیت قیمت

انجام معاملات آتی برای تمام شرکت کنندگان به صورت مساوی و عادلانه قابل انجام است و کارگزاری‎ها سفارش‎های ثبت شده‎ی مشتریان را در سامانه معاملاتی ثبت می‎کنند. معاملات ثبت شده بر اساس اولویت‎های قیمتی انجام می‎شوند و در صورتی که قیمت‎ها برابر باشند بر اساس اولویت زمانی انجام می‎شوند.

از آنجایی که هدف اصلی معاملات آتی ایجاد یک بازار عادلانه و منسجم و با قیمت مشخص است، به منظور جلوگیری از سوءاستفاده‎های احتمالی، بورس‎ها و تاریخچه قرارداد آتی کارگزاری ها خود حق انجام معامله ندارند و در واقع مسئولیت آن‎ها ثبت سفارش مشتری‎ها به منظور کمک به تحقق اهداف بازار آتی است.

اهرمی بودن قراردادهای آتی

اهرم مالی پرریسک ترین ویژگی قراردادهای آتی است. این ویژگی به معامله‎گران این فرصت را می‎دهد که با یک مبلغ اولیه کم وارد بازار شوند و معامله ای را انجام دهند و در پایان قرارداد به اندازه کل مبلغ قرارداد سود یا ضرر کنند. درست مثل یک اهرم که با کمک آن می‎شود با نیرویی کم، یک ابزار سنگین را جا به جا کرد.

ریسک کمتر نسبت به معاملات نقدی

نقد شوندگی بالا

معامله ‎های قراردادهای آتی به صورت پیش‎فروش هستند و فروشنده هنگام موعد سررسید در صورتی که نیاز به تحویل کالا باشد می‎تواند کالا را به صورت فیزیکی از بازار تهیه کند. این ویژگی میزان نقد شوندگی معامله را تا حد زیادی افزایش می‎دهد.

در این مقاله از تاریخچه قرارداد آتی فینتو سعی کردیم تا مفاهیم و توضیحاتی که نیاز هست تا درباره قراردادهای آتی بدانید را توضیح دهیم. اما فراموش نکنید با وجود اینکه معاملات قراردادهای آتی از پر سودترین و پر رونق ترین معاملات بورسی در تمام جهان هستند احتیاج به شناخت کافی از بازار و نوسانات احتمالی قیمت کالای مورد معامله دارند. پیشنهاد میکنیم اگر تجربه کافی درباره کالایی که علاقه مند به معامله آن هستید ندارید با مشاوران قابل اعتماد کارگزاری‎ها یا افرادی که در زمینه انجام قراردادهای آتی باتجربه هستند مشورت کنید.

در این مقاله تلاش کردیم تا در خصوص ویژگی مهم نرم‌‌افزار حسابداری ابری فینتو، یعنی دسترسی به کسب و کارها در یک پنل را در اختیارتان قرار دهیم. همانطور که میدانید استفاده از این قابلیت نیاز شما به چندین نرم افزار حسابداری را برطرف و کار شما را تا تحت بسیار زیادی راحت می‌کند. نرم افزار حسابداری ابری فینتو همراه قابل اعتماد برای کسب و کار‌های شماست.

قرارداد آتی بیت کوین چیست و چطور از طریق آن می‌توان سرمایه‌گذاری کرد؟

یک قرارداد آتی بیت کوین یک نوع توافق است که تریدر را به خرید یا فروش یک دارایی، در زمان، مقدار و قیمت خاص متعهد می‌کند. قرارداد آتی بیت کوین باعث ایجاد نقدینگی در بازار می‌شود و در عین حال موقعیت‌های بیشتری را به منظور خرید و فروش برای تریدرها فراهم می‌کند.

قطعا می‌دانید که تا این لحظه، بیت کوین بزرگ‌ترین ارز رمزنگاری شده دنیا از لحاظ ارزش بازار است. همچنین می‌دانیم که بیت کوین، یک ارز به شدت پر نوسان محسوب می‌شود. برای مثال، در ماه مارس ۲۰۲۰، تنها در چند روز به دلیل ترس از وضعیت پاندامی ویروس کرونا، قیمت بیت کوین فرو ریخت. در ماه سپتامبر، قیمت آن افزایش پیدا کرد و به ۱۲ هزار دلار رسید. اما باز هم ناگهان ارزش بیت کوین کاهش یافت و دوباره به کانال ۱۰ هزار دلار بازگشت.

قرارداد آتی بیت کوین چیست؟

در بازار نقدی، جایی که بیت کوین خرید و فروش می‌شود، تریدرها مجبور هستند تا ارزهای رمزنگاری شده خود را با قیمت روز بفروشند. اما چه می‌شد اگر راهی وجود داشت تا روی قیمت ۸ هزار دلار به توافق می‌رسیدیم، این قیمت را ثبت می‌کردیم و چندین ماه بعد با همین قیمت، بیت کوین را دریافت می‌کردیم؟ بنابراین اگر حتی چند ماه دیگر قیمت بیت کوین ۱۲ هزار دلار بود، با توجه به این توافق، بیت کوین را با قیمت ۸ هزار دلار می‌خریدیم.

به این شیوه، قرارداد آتی (Futures Contract) گفته می‌شود. یک قرارداد آتی یا قرارداد آینده، یک توافق میان دو تریدر است تا یک تریدر در زمان خاص، قیمت تعیین شده و میزان مشخص، به خرید یا فروش یک دارایی متعهد شود.

این مطلب راهم مطالعه کنید: قرارداد آتی چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد؟

برای مثال، شما در شهریور ماه وارد قراردادی می‌شوید تا ۱ بیت کوین را در ماه آذر با قیمت ۱۰ هزار دلار خریداری کنید. همچنین می‌توانید سمت دیگر توافق قرار بگیرید و شخص فروشنده شما باشید. در این توافق، اگر شما خریدار باشید، قطعا دوست دارید تا ماه آذر، قیمت بیت کوین بسیار بالاتر برود، چرا که شما با قیمت پایین‌ترین به توافق رسیده‌اید. اگر فروشنده باشید، قطعا دوست دارید قیمت بیت کوین تا آن زمان کاهش پیدا کند، چرا که با قیمت بالاتر حالا می‌توانید بیت کوین بیشتری خریداری کنید.

افزایش محبوبیت قرارداد آتی بیت کوین

قراردادهای آتی به طور رسمی از سال ۱۹۷۲ وارد بازارهای بین‌المللی شد. اما زمان زیادی از ورود این شیوه در دنیای بیت کوین و دیگر ارزهای رمزنگاری شده نمی‌گذرد. در اصل، هنگامی که گروه‌هایی نظیر CME Group و TD Ameritrade وارد میدان شدند، بسیاری از مردم به قراردادهای آتی بیت کوین هجوم آوردند. در سال ۲۰۱۷، زمانی که قراردادهای آتی بیت کوین برای اولین بار در بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE – بزرگ‌ترین بورس معاملات اختیار معامله در آمریکا) وارد شد، وب سایت CBOE از شدت ورود مردم دچار آشفتگی و هیجان شده بود. همچنین در پلتفرم Bakkt، که یک پلتفرم معاملات آتی بیت کوین محسوب می‌شود، روزانه بیش از ۱۱ هزار قرارداد بیت کوین در حال انجام است.

قرارداد آتی بیت کوین با وجود تازه کار بودن، به شدت محبوب کاربران ارزهای دیجیتال واقع شده است.

تا زمان نگارش این مطلب، تا تاریخ ۱۰ سپتامبر، ارزش قراردادهای آتی بیت کوین روی صرافی بایننس به ۲٫۰۳ میلیارد دلار رسیده است. این رقم در پلتفرم Houbi معادل با ۲٫۰۱ میلیارد دلار، در صرافی OKEx به ۱٫۸۵ میلیارد دلار و در صرافی BitMEX به ۱٫۰۵ میلیارد دلار رسیده است.

قراردادهای آتی، یک روش عالی برای اضافه کردن نقدینگی به بازار است که در عین حال موقعیت‌های خرید و فروش بالایی را هم فراهم می‌کند. در حقیقت، وجود قراردادهای آتی بخش مهمی از تحول یک دارایی است.

دلیل استفاده از قرارداد آتی بیت کوین چیست؟

این که چرا ما بیت کوین را در همان زمان با قیمت مثلا ۸ هزار دلار خریداری نمی‌کنیم، این است که خودمان بیت کوین‌ها را نگهداری نکنیم.

بگذارید ابتدا نگاهی به تاریخ قراردادهای آتی بندازیم. قراردادهای آتی ابتدا در قرن ۱۷ توسط یک سامورایی ژاپنی مورد استفاده قرار گرفت. شخصی که پول برنج خود را پرداخت می‌کرد. این سامورای‌ها قصد داشتند تا مطمئن شود ارزش پول برنجی که می‌دهند کاهش پیدا نکند و با همان قیمت قبلی آن را خریداری کنند.

در زمینه بیت کوین، همین مسئله در جریان است. تریدرها با استفاده از قرارداد هوشمند، مطمئن می‌شوند که برای خود با قیمت حال حاضر، بیت کوین خریده‌اند، اما تا زمان سر رسید قرارداد، بیت کوین را در کیف پول خود ذخیره نمی‌کنند.

در ابتدا قراردادهای آتی با کالای فیزیکی مانند طلا و نفت انجام می‌شد. این ابزارها به تولیدکنندگان (بیشتر از هر شخصی کشاورزان یا معدنچیان) اجازه می‌داد تا با تعیین کردن قیمت دارایی از قبل، ریسک مالی خود را مدیریت کنند و کاهش دهند. حتی یک شرکت هواپیمایی هم می‌تواند هزینه سوخت خود را از قبل تعیین کنید، تاریخچه قرارداد آتی تاریخچه قرارداد آتی به این ترتیب در یک قرارداد آتی هر دو طرف قرارداد سود می‌برند.

خریدار که همچنین به آن پوزیشن بلند مدت هم گفته می‌شود امیدوار است که ارزش دارایی پایه افزایش یابد. بر خلاف او، فروشنده قرارداد آتی یا پوزیشن کوتاه مدت امیدوار است که ارزش آن کاهش یابد تا سود بیشتری کسب کند.

یکی از ویزگی‌های جذاب قرارداد آتی این است که به فرد اجازه می‌دهد که ریسک خود را بدون نگه داشتن استیبل کوین یا ارز فیات در صرافی کاهش دهد. خریدار می‌تواند سود خود را هنگام تعطیلات بانکی یا دوره بازپرداخت پول افزایش دهد. استخراج کنندگان بیت کوین هم از طریق این ابزار برای حفظ درآمد آینده و کاهش عدم اطمینان ناشی از جریان پول استفاده می‌کنند.

علت تفاوت قیمت در معاملات آتی و نقطه‌ای

همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، هنگام معامله از طریق بازار نقدی یا نقطه‌ای، سفارش بلافاصله تسویه می‌شود. اما در معاملات آتی، فروشنده این تسویه حساب را به تعویق می‌اندازد و بسته به شرایط بازار ممکن است پول بیشتر یا کمتری را تقاضا کند.

اما یک نکته وجود دارد. برای جلوگیری از دستکاری بازار محاسبه حاشیه در قیمت معامله یک قرارداد در نظر گرفته نمی‌شود. صرافی‌های مشتقات ارز دیجیتال معمولا شاخص‌هایی را به نام «قیمت منصفانه» در نظر می‌گیرند که از طریق میانگین قیمت معاملات نقطه‌ای به دست می‌آید.

با انجام این تاریخچه قرارداد آتی کار صرافی‌های ارائه دهنده قراردادهای آتی انگیزه دستکاری در قیمت را کاهش می‌دهند. قیمت منصفانه دارایی، برای تعیین اینکه آیا یک پوزیشن از حاشیه زیادی استفاده می‌کند و باید بسته شود هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شناخت مفاهیم اساسی یک قرارداد آتی

امکان فروش در یک قرارداد آتی و خرید همان مقدار در آینده به منظور محافظت از دارایی وجود دارد. مسئله مورد نظر در این استراتژی، حاشیه سپرده‌گذاری شده توسط هر دو طرف معامله برای تحقق این معامله است.

وقتی بازار به سمت بالا حرکت می‌کند، حاشیه از فروشنده به خریدار انتقال می‌یابد. از آن‌جایی که بر اساس قیمت منصفانه انجام می‌شود، این اتفاق به صورت خودکار و در هر ثانیه رخ می‌دهد.

برای مثال، فرض کنید که فردی ۱۰۰ تتر در قرارداد آتی بایننس سرمایه‌گذاری می‌کند. این سرمایه‌گذار ممکن است تمایل به خرید قرارداد آتی بیت کوین به ارزش ۱۰۰۰ تتر با اهرم ۱۰ برابری باشد.

این خریدار نمی‌تواند قرادادهای آتی خود را برداشت کند یا به صرافی عادی بایننس منتقل کند. چرا که یک قرارداد آتی بیت کوین مانند یک بیت کوین واقعی نیست.

همانطور که در مثال بالا دیده می‌شود، یک سفارش ۰/۱۱۴ بیت کوینی به ارزش ۱۰۰۰ تتر برای این سرمایه‌گذار تنها ۴۹/۸۷ دلار هزینه دارد. این هزینه در واقع حاشیه اولیه لازم برای قرارگرفتن در این پوزیشن است. اگر قیمت بیت کوین (قیمت منصفانه) شروع به کاهش کند، وثیقه بزرگتری مورد نیاز است.

هر دو سوی معامله باید مبلغی را به عنوان حاشیه سپرده‌گذاری کنند، البته این حاشیه بسته به شرایط بازار متفاوت است.

همچنین یک هزینه پنهان هم برای این قراردادهای آتی وجود دارد. معمولا قراردادهای آتی ارز دیجیتال هیچگاه منقضی نمی‌شوند.

چطور می‌توان از قرارداد آتی خارج شد؟

همانطور که گفتیم، قراردادهای آینده یکی از بهترین روش‌ها برای اضافه کردن نقدینگی به بازار است و می‌توانند موقعیت‌های خرید و فروش فراوانی را فراهم کنند. دلیل اصلی این امر، این است که قراردادهای آتی عموما تا هنگام تاریخ انقضا تحت کنترل یک شخص باقی نمی‌مانند، بلکه این قراردادها مانند هر دارایی دیگری خرید و فروش می‌شوند. همانطور که قیمت و ارزش بیت کوین بسیار پر نوسان است، قیمت و ارزش قراردادهای آتی هم نوسان بالایی دارد.

قرارداد آتی بیت کوین ممکن است در عین حال که سودمند باشد، در عین حال در صورت عدم دقت در اجرا، ضرر فراوانی هم برای تریدر به همراه خواهد داشت.

هنگامی که وارد یک قرارداد آینده می‌شویم، ۳ راه وجود دارد تا یک تریدر از این قرارداد خارج شود. این ۳ راه عبارت‌اند از: متعادل‌ سازی (Offstting)، تجدید قرارداد (Rollovers) و انقضا (Expiry).

رایج‌ترین روش، متعادل‌ سازی است. جایی که در آن یک تریدر قراردادی دیگر را با همان اندازه و ارزش ایجاد می‌کند و باعث می‌شود موقعیت بین دو قرارداد یکسان شود. تجدید قرارداد، با متعادل‌سازی یک موقعیت انجام می‌شود، اما این متعادل‌سازی دارای یک تاریخ اتقضا است. در نهایت در شیوه انقضا، همانطور که از نام آن پیدا است، زمانی رخ می‌دهد که قرارداد به پایان تاریخ خود برسد و دو طرف، قرارداد را با قیمتی توافق شده خرید و فروش کنند.

مزیت قراردادهای آتی نسبت به معاملات نقطه‌ای و نقدی

فرض کنیم اگر یک شخص خریدار ۱۰۰۰ دلار سرمایه داشته باشد، می‌تواند دارایی خود را برای معاملات کوتاه مدت استفاده کند. برای مثال می‌تواند ۲۰۰ دلار را به عنوان حاشیه برای خرید ۰/۱۱۴ بیت کوین در نظر بگیرد، در حالی که ۸۰۰ دلار دیگر برای خرید پوزیشن اهرمی روی آلت کوین‌ها هزینه کند.

برخی از تریدرها ممکن است با داشتن مبالغ زیاد در صرافی‌ها راحت نباشند. معاملات اهرمی با امکان فروش در اندازه‌های کوچک‌تر میزان قرار گرفتن در بازار را کاهش می‌دهند.

معامله‌گران حرفه‌ای اما راه دیگری را پیش می‌گیرد. این افراد با ساختن سپرده‌های کوچک به صورت روزانه یا هفتگی، سود ببرند و به اهداف خود می‌رسند. البته باید در نظر داشت این نوع رویه در عین حال که می‌تواند سود مناسبی را به ارمغان بیاورد، در صورت ضرر، می‌تواند خسارت زیادی را هم به همراه داشته باشد.

قراردادهای آتی و پوشش ریسک

یکی دیگر از روش‌هایی که در قراردادها صورت می‌گیرد، حصار یا پوشش ریسک است. پوشش ریسک (Hedging) روشی به منظور کاهش ریسک است تا از تریدرها در برابر نوسانات ارزهای رمزنگاری شده محافظت کند.

یک تریدر را در نظر بگیرید که ۳ بیت کوین را در قیمت ۱۰ هزار دلار با در نظر گرفتن مسائل زیر خریداری کرده است:

• او اعتقاد دارد که قیمت بیت کوین در پایان ماه افزایش پیدا خواهد کرد، اما می‌خواهد از موقعیت خود در صورت کاهش قیمت‌ها محافظت کند.
• به منظور محافظت از موقعیت خود، او می‌تواند وارد یک قرارداد آتی شود تا یکی از بیت کوین‌های خود را تا پایان ماه به قیمت ۱۰ هزار دلار بفروشد.
• در انتهای ماه، اگر قیمت بیت کوین افزایش پیدا کرد، او می‌تواند با فروش دو بیت کوین باقی مانده، سود کند.
• اگر قیمت‌ها کاهش پیدا کرد، او پول از دست می‌دهد، اما به لطف این قرارداد، او یک بیت کوین دارد که می‌تواند به قیمت ۱۰ هزار دلار بفروشد.

ایجاد حصار یا وجود ریسک، روشی به منظور کاهش ریسک کلی معاملات است، اما با این حال می‌تواند برخی از سودهای احتمالی را هم برای تریدر محدود کند.

سخن پایانی

دنیای قرارداد آتی بیت کوین یک بازی و شوخی نیست. ایجاد یک قرارداد آینده به معنی یک تعهد جدی است و در پایان تاریخ قرارداد، شخص معامله کننده وظیفه قانونی دارد تا آن را تکمیل کند.

قراردادهای آتی در صورتی که بدون برنامه و پیشبینی انجام شوند، می‌توانند باعث از دست رفتن پول شوند. مخصوصا در دنیای ارزهای دیجیتال که در حال حاضر به شدت پر نوسان هستند.

نظر شما در خصوص قراردادهای آتی چیست؟‌ آیا تا به حال از یک قرارداد آتی بیت کوین استفاده کرده‌اید؟ دیدگاه خود را با کوین نیک به اشتراک بگذارید.

قرارداد آتی یا فیوچر (Future) در معاملات

پ

قرارداد آتی یا (Future) چیست؟

قراردادهای آتی یا فیوچر، قراردادهای مالی مشتقه ای هستند که طرفین را ملزم به معامله یک دارایی در تاریخ و قیمت آتی از پیش تعیین شده می کند. خریدار باید بدون توجه به قیمت فعلی بازار، در تاریخ انقضا، دارایی پایه را به قیمت تعیین شده خریداری کند یا فروشنده باید دارایی پایه را بفروشد.

دارایی های اساسی شامل کالاهای فیزیکی یا سایر ابزارهای مالی مانند ارزهای دیجیتال است. قراردادهای آتی مقدار دارایی پایه را به تفصیل شرح می دهند و برای تسهیل تجارت در بورس آتی شکل گرفته اند. از معاملات آتی می توان برای پوشش ریسک یا سفته بازی استفاده کرد.

درک بهتر قرادادهای آتی

قراردادهای آتی یا فیوچرز به معامله گران اجازه می دهد قیمت دارایی یا کالای اساسی را قفل کند. این قراردادها تاریخ انقضا دارند و قیمت هایی را تعیین می کنند که از قبل مشخص است. قراردادهای آتی با ماه منقضی می شوند. به عنوان مثال قرارداد آتی طلای دسامبر، در ماه دسامبر منقضی می شود.

معامله گران و سرمایه گذاران از اصطلاح “آتی” با اشاره به طبقه کلی دارایی استفاده می کنند. با این حال، انواع مختلفی از قراردادهای آتی برای معاملات در دسترس می باشد از جمله:

• قراردادهای آتی کالا مانند نفت خام، گاز طبیعی، ذرت و گندم
• معاملات آتی شاخص سهام مانند S&P 500 Index
• معاملات آتی ارز شامل یورو و پوند انگلیس
• معاملات آتی فلزات گرانبها برای طلا و نقره
• قراردادهای آتی خزانه داری ایالات متحده برای اوراق قرضه و سایر محصولات
• معاملات آتی ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسی

توجه به تمایز بین قراردادهای آپشن و قراردادهای آتی مهم است. قراردادهای آپشن معامله به سبک آمریکایی به دارنده این حق را (و نه تعهد) برای خرید یا فروش دارایی پایه در هر زمانی قبل از تاریخ انقضای قرارداد می دهد اما با قراردادهای آپشن اروپایی شما فقط می توانید در زمان انقضا اقدام کنید، اما مجبور نیستید از این حق استفاده کنید.

از سوی دیگر، خریدار یک قرارداد آتی، موظف است کالای پایه (یا معادل نقدی) را در زمان انقضا و نه قبل از آن، در اختیار بگیرد. خریدار قرارداد آتی می تواند در هر زمانی قبل از انقضا موقعیت خود را بفروشد و از تعهد خود عدول کند. به این ترتیب، خریداران قراردادهای آپشن معامله و آتی از بسته شدن موقعیت دارنده اهرم قبل از تاریخ انقضا سود می برند.

استفاده از معاملات فیوچر

در بازارهای آتی معمولاً از اهرم بالایی استفاده می کنند. اهرم به این معنی است که معامله گر نیازی به قرار دادن ۱۰۰٪ مبلغ قرارداد در هنگام ورود به معامله ندارد. در عوض، کارگزار به یک مقدار حاشیه اولیه نیاز دارد که شامل کسری از ارزش کل قرارداد است.

صرافی که در آن قرارداد آتی معامله می شود تعیین می کند که آیا قرارداد برای تحویل فیزیکی است یا می توان آن را به صورت نقدی تسویه کرد. یک شرکت ممکن است برای قفل کردن قیمت کالایی که برای تولید به آن نیاز دارد، قرارداد تحویل فیزیکی منعقد کند. با این حال، بیشتر قراردادهای آتی مربوط به معامله گرانی است که در مورد معامله سفته بازی می کنند.

قرارداد آتی یا (future) برای سفته بازی یا (Speculation)

یک قرارداد آتی به معامله گر اجازه می دهد تا در مورد جهت حرکت قیمت یک کالا حدس بزند. اگر معامله‌گری یک قرارداد آتی بخرد و قیمت کالا افزایش یابد و در انقضا بالاتر از قیمت قرارداد اصلی معامله شود، آن‌وقت سود خواهد داشت. قبل از انقضا، معامله خرید – موقعیت خرید – با معامله فروش به همان مقدار در قیمت فعلی جبران یا بازگشایی می شود و عملاً موقعیت خرید بسته می شود.

مابه التفاوت قیمت های دو قرارداد به صورت نقدی در حساب کارگزاری سرمایه‌گذار تسویه می شود و هیچ کالای فیزیکی تغییر نمی کند. با این حال، اگر قیمت کالا کمتر از قیمت خرید مشخص شده در قرارداد آتی باشد، معامله گر می تواند ضرر کند.

در صورت پیش‌بینی کاهش قیمت دارایی پایه، سفته‌بازان می‌توانند یک موقعیت سفته‌بازی Short یا فروش داشته باشند. اگر قیمت کاهش یابد، معامله‌گر برای بستن قرارداد موضع جبرانی را اتخاذ می‌کند. باز هم، مابه التفاوت خالص در انقضای قرارداد تسویه خواهد شد. اگر قیمت دارایی پایه کمتر از قیمت قرارداد باشد، سرمایه‌گذار متوجه سود خواهد شد و اگر قیمت فعلی بالاتر از قیمت قرارداد باشد، ضرر خواهد کرد.

معامله‌گری را تصور کنید که موجودی حساب کارگزاری ۵۰۰۰ دلاری دارد و در حال معامله برای موقعیت ۵۰۰۰۰ دلاری بیت کوین است. اگر قیمت بیت کوین برخلاف مبادلات خود حرکت کند، ممکن است زیان هایی را متحمل شود که بسیار بیشتر از مبلغ حاشیه اولیه ۵۰۰۰ دلاری حساب است. در این حالت، کارگزار یک مارجین فراخوانی را انجام می‌دهد که نیاز به واریز وجوه اضافی برای پوشش زیان‌های بازار دارد.

معاملات آتی برای پوشش ریسک یا (Hedging)

می توان از معاملات آتی برای محافظت از حرکت قیمت دارایی پایه استفاده کرد. در اینجا هدف به جای حدس و گمان، جلوگیری از زیان ناشی از تغییرات بالقوه نامطلوب قیمت است. بسیاری از شرکت‌هایی که وارد پوشش‌ ریسک می‌شوند، از دارایی اساسی استفاده می‌کنند یا در بسیاری موارد تولید می‌کنند.

به عنوان مثال، کشاورزان گندم می توانند از قراردادهای آتی برای قفل کردن قیمت خاصی برای فروش محصول گندم خود استفاده کنند. با این کار ریسک خود را کاهش می دهند و تضمین می کنند که قیمت ثابت را دریافت خواهند کرد. اگر قیمت گندم کاهش یابد، کشاورز برای جبران ضررهای ناشی از فروش گندم در بازار، سودی در آن خواهد داشت. با چنین سود و زیان هایی که یکدیگر را خنثی می کنند، پوشش ریسک به طور مؤثر اتفاق می افتد.

نمونه قراردادهای آتی در دنیای واقعی

فرض کنید یک معامله گر می خواهد با عقد قرارداد آتی در ماه خرداد با این توقع که قیمت آن تا پایان سال قرار است بیشتر شود، روی قیمت نفت گمانه زنی کند. قرارداد آتی نفت در بهمن ماه با قیمت ۵۰ دلار معامله می شود تاریخچه قرارداد آتی تاریخچه قرارداد آتی و معامله گر قرارداد را قفل می کند.

از آنجایی که نفت با افزایش ۱۰۰۰ بشکه ای معامله می شود، سرمایه‌گذار اکنون موقعیتی به ارزش ۵۰۰۰۰ دلار نفت خام دارد (۱۰۰۰ x 50 دلار = ۵۰۰۰۰ دلار). حاشیه ای که نزد کارگزار سپرده گذاری می کنند.

از ماه خرداد تا بهمن، قیمت نفت مانند ارزش قراردادهای آتی در نوسان است. اگر قیمت نفت بیش از حد نوسان داشته باشد، کارگزار ممکن است درخواست کند وجوه اضافی به حساب مارجین واریز شود.

در دیماه به تاریخ پایان قرارداد نزدیک می شود که در سومین جمعه ماه است. قیمت نفت خام به ۶۵ دلار افزایش یافته است و معامله گر برای خروج از موقعیت، قرارداد اصلی را می فروشد. تفاوت خالص به صورت نقدی تسویه می شود و آنها ۱۵۰۰۰ دلار، کمتر از هر گونه کارمزد و کمیسیون از کارگزار (۶۵ – ۵۰ دلار = ۱۵ دلار x 1000 = 15،۰۰۰ دلار) به دست می آورند.

با این حال، اگر قیمت نفت به جای آن به ۴۰ دلار کاهش می یافت، سرمایه‌گذار ۱۰۰۰۰ دلار ضرر می کرد (۴۰ – ۵۰ دلار = منفی ۱۰ دلار در ۱۰۰۰ دلار = منفی ۱۰،۰۰۰ دلار).

قراردادهای آتی چیست؟

قراردادهای آتی ابزار سرمایه گذاری است که به خریدار اجازه می دهد روی قیمت آتی یک کالا یا اوراق بهادار دیگر شرط بندی کند. انواع مختلفی از قراردادهای آتی وجود دارد، در مورد دارایی هایی مانند نفت، شاخص های بورس، ارزها و محصولات کشاورزی

برخلاف قراردادهای آتی که بین طرفین معامله سفارش گذاری می شود، قراردادهای آتی در مبادلات سازمان یافته مانند مواردی که توسط CME Group Inc (CME) اداره می شود، معامله می شود. قراردادهای آتی در میان معامله گرانی که هدفشان سود در نوسانات قیمت است و همچنین مشتریان تجاری که مایل به محافظت از ریسک های خود هستند، محبوبیت دارد.

اگر قرارداد آتی را تا انقضا آن نگه داریم چه اتفاقی می افتد؟

اغلب، معامله گرانی که قراردادهای آتی را تا انقضا نگه می دارند، موقعیت خود را به صورت نقدی تسویه می کنند. به عبارت دیگر، معامله‌گر بسته به افزایش یا کاهش دارایی پایه در طول دوره نگهداری سرمایه‌گذاری، به سادگی تسویه نقدی را پرداخت یا دریافت می‌کند.

با این حال، در برخی موارد قراردادهای آتی به تحویل فیزیکی نیاز دارند. در این سناریو، سرمایه‌گذار دارای قرارداد پس از انقضا، مسئول نگهداری کالا خواهد بود و باید هزینه‌های جابجایی مواد، ذخیره‌سازی فیزیکی و بیمه را پوشش دهد.

قرارداد آتی چیست؟

در بازار بورس کالای ایران انواع قرارداد‌های معاملاتی رایج است؛ قرارداد نقدی که در آن مبلغ و کالا در زمان حال تحویل داده می‌شود، قرارداد سلف که مبلغ قرارداد نقدا در زمان حال پرداخت می‌شود اما تحویل کالا در زمان آینده صورت می‌پذیرد. قرارداد نسیه که عکس حالت سلف است یعنی کالا در زمان حال تحویل داده می‌شود اما مبلغ قرارداد در زمان آینده پرداخت می‌شود، قرارداد آتی که عکس حالت قرارداد نقد است و کالا و مبلغ هردو در زمان آینده مبادله می‌شود، یعنی در زمان حال تنها قرارداد امضا می‌شود و شرایط معامله مشخص می‌شود.

قرارداد آتی از جمله ابزارهای استاندارد و قابل اطمینان موجود در بازارسرمایه به‌شمار می‌رود. این قرارداد طبق عقد صلح است و به این صورت است که فروشنده قرارداد توافق می‌کند در سررسید معین مقدار معینی از کالای مشخصی را در ازای قیمتی که در زمان حال تعیین می‌شود به خریدار تحویل دهد. تفاوت این نوع قرارداد با قراردادهای اختیار معامله اجبار در عمل کردن به قرارداد است.

برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام معامله در تاریخ سررسید، طرفین باید مبلغی را تحت عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای و تسویه وجوه بورس قرار دهند همچنین متعهد می‌شوند که متناسب با تغییرات قیمت آتی وجه تضمینی را تعدیل کنند. در صورت امتناع و توافق طرفین باید وجهی تحت عنوان جریمه پرداخت کنند که با توجه به شرایط متفاوت خواهد بود. یکی از راه‌های امتناع از انجام قرارداد آن است که با انعقاد قراردادی دیگر شخص ثالث را جایگزین خود قرار دهیم. به عبارت دیگر تسویه قرارداد در معاملات آتی یعنی اتخاذ یک موقعیت معاملاتی مخالف یا معادل معامله آتی توسط معامله‌گر. نکته حائز اهمیت در بحث آتی آن است که تنها متغیر در این قرارداد قیمت است، یعنی قبل از عقد قرارداد، طرفین درباره کلیه شرایط به توافق رسیده‌اند. یکی از موضوعات مهم و قابل بررسی قبل از امضای قرارداد،

علاوه بر کمیت کالا توافق برکیفیت آن است. توجه داشته باشید که میزان سود و زیان در این نوع قراردادها نامحدود است و تنها افراد حرفه‌ای قادر به سود کردن در این نوع معاملات هستند. برای آنکه توضیحات بالا چهره قابل درک‌تری به‌خود بگیرد در ادامه یک مثال می‌زنیم: فرض کنید شما وارد یک قرارداد آتی سکه شده‌اید و متعهد می‌شوید در تاریخ 94/7/30، 10عدد سکه به مبلغ هرکدام 926هزار‌تومان خریداری کنید. پیش روی شما دو راه است: اول آنکه تا تاریخ مذکور صبر کنید به قرارداد عمل کنید و با پرداخت وجه قرارداد سکه‌ها را تحویل بگیرید. راه دوم آن است که یک موقعیت فروش اتخاذ کنید. در هر دو حالت شما باید وجه تضمین را نزد اتاق پایاپای قرار دهید.

در حالت دوم فرض کنید در 94/6/20 خریداری حاضر است هر سکه را به مبلغ 930هزارتومان از ما خریداری کند و ما در مقابل قرارداد خرید سکه به روی 926هزارتومان قرارداد فروش سکه به روی 930هزارتومان را اتخاذ می‌کنیم. در این قرارداد به ازای هر سکه 40هزارتومان به صورت ناخالص و بدون هزینه‌های کارمزد سود کرده‌ایم، علاوه بر آنکه وجه تضمین آزاد می‌شود.

هرچه زودتر به سود برسیم بازده ما افزایش می‌یابد. در صورت بستن موقعیت دیگر تعهدی نخواهیم داشت. قراردادهای آتی در بازار کالای ایران رایج است و فواید بسیار دارد. با استفاده از تحلیل شرایط جهانی کالا و اقتصاد کشور می‌توان یک کالا را از منظر بنیادی انتخاب و با استفاده از تحلیل تکنیکال و نمودار‌ها موقعیت مناسب ورود و خروج به بازار و اتخاذ موقعیت را اختیار کرد.