مزیت تجارت مجازی نفت خام

سرپرست اداره کل نظارت بر صادرات نفت:سوآپ یک فرصت است/جایگزینی نفت خام ایران بلندمدت نیست

سرپرست اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی گفت: جایگزینی نفت خام ایران در طولانی مدت با ظرفیت مازاد سایر کشورهای تولید کننده تداوم نمی یابد.

محسن پاک نژاد تصریح کرد:به نظر نمی رسد که تداوم جایگزینی نفت خام ایران در طولانی مدت با ظرفیت مازاد سایر کشورهای تولید کننده قابل انجام باشد و برای تطبیق تغییرات مشخصه های کیفی نفت خام تحویلی به واحدهای فرآورش پالایشگاهی، مصرف کنندگان باید سرمایه گذاری و هزینه زیادی صرف کنند.

وی تصریح کرد: عوامل متعددی بر بازارهای جهانی نفت و عرضه این ماده تاثیرگذار است که شناخت دقیق تحولات بازارهای جهانی نفت، تحلیل دلایل تغییرات در عرضه و تقاضای نفت خام و نوسانات قیمت های جهانی آن مستلزم آگاهی از مجموعه این عوامل است.

پاک نژاد با اشاره به تاکید وزیر نفت مبنی بر افزایش ظرفیت تولید نفت به عنوان یکی از مهمترین اهداف و برنامه های صنعت نفت گفت: افزایش توان تولید نفت خام به عنوان یکی از مولفه های اصلی قدرت ایران در دیپلماسی انرژی در عرصه بین المللی و سازمان‌هایی مانند اوپک است و با توجه به سیاست های وزیر نفت، در آینده بسیار نزدیک ظرفیت تولید نفت خام کشور افزایش می یابد.

سرپرست اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی در باره وضعیت سوآپ گفت: سوآپ یک مزیت سرزمینی برای کشور ما محسوب می شود و ایران برای انجام سوآپ ظرفیت قابل احیای قابل توجهی دارد، با توجه به قابلیت های موجود می تواند سالانه از این محل با حفظ منافع ملی درآمد خوبی برای کشور کسب کند.

نظارت دقیق بر سنجش های کمی و کیفی مواد هیدروکربوری

سرپرست اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی با تاکید بر نظارت دقیق بر سنجش های کمی و کیفی و روش های اندازه گیری نفت خام در مبادی تحویل مواد هیدروکربوری گفت: سنجش ها بر اساس استانداردهای روز دنیا انجام می شود و در تمام پایانه ها و نقاط مبادلاتی مواد نفتی، کارکنان این اداره کل در محل حضور مستمر دارند؛ ضمن آنکه نظارت دقیق با هدف تطابق این سیستم ها با استانداردهای اندازه گیری معتبر انجام می شود.

پاک نژاد، پیگیری به روز رسانی سامانه های اندازه گیری دقیق خودکار در همه مبادی تحویل و تحول صنعت نفت و ایجاد تمهیدات مانیتورینگ نقل و انتقال مواد نفتی، تدوین و ابلاغ دستورعمل های یکپارچه در زمینه تجهیزات و سامانه های اندازه گیری و بهبود روش های کنترل کمی و کیفی را از طرح ها و برنامه های در دست اقدام اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی اعلام کرد.

بر پایه این گزارش، اعمال نظارت های حاکمیتی لازم بر سنجش های کمی و کیفی مواد هیدروکربوری در مبادی تحویل و تحول شرکت های تابعه وزارت نفت، نظارت بر طرح های تجهیز و ارتقای سامانه های اندازه گیری دقیق در شرکت های تابعه وزارت نفت، هدایت و برنامه ریزی برای به کارگیری فن آوری های جدید اندازه گیری و کنترل کیفی مواد هیدروکربوری و. از دیگر وظایف اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی است که با توجه به وظایف نظارت حاکمیتی به نمایندگی از طرف وزارت نفت و دولت جمهوری اسلامی ایران بر عهده این اداره کل قرار گرفته است.

اداره کل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی بر نصب و بکارگیری تجهیزات و سامانه های اندازه گیری کمی و کیفی در شرکت های تابعه وزارت نفت، بر اساس استانداردهای بین المللی و روز دنیا نظارت می کند.

جزییات مقررات صادراتی در 1401 + متن نامه

اکوایران: جزییات مرتبط با صادرات در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ به کلیه واحدهای ستادی و گمرکات اجرایی کشور ابلاغ شد.

به گزارش اکوایران؛ علی اکبر شامانی مدیرکل دفتر صادرات گمرک در نامه ای به گمرکات اجرایی کشور اقدام به ابلاغ متن «قانون بودجه سال 1401 کل کشور» با توجه به درج موارد مرتبط با مزیت تجارت مجازی نفت خام حوزه صادرات کالا کرد. در نامه ابلاغی به گمرکات کشور آمده؛ به منظور تحقق جهش تولید دانش بنیان وتوسعه زنجیره ارزش تولید و عبور از خام فروشی درآمد حاصل از صادرات مواد و محصولات معدنی و صنایع معدنی فلزی و محصولات نفنی، گازی و پتروشیمی به صورت خام و نیمه خام مشمول مالیات و عوارض صادراتی می شود. در این خصوص نیز از وزارت صمت استعلامات لازم صورت گرفته و به محض وصول نتیجه، مراتب مجدداً ابلاغ خواهد شد.

از سوی دیگر در این نامه آمده؛ به منظور جبران صادرات آب مجازی از کشور که از طریق صادرات محصولات کشاورزی وغذایی صورت می گیرد مقرر شد تا نیم درصد ارزش به عنوان عوارض صادرات آب مجازی بر محصولات کشاورزی و غذایی نسبت به اخذ عوارض صادراتی به میزان نیم درصد ارزش پایه صادراتی برای محصولات کشاورزی و مواد غذایی اقدام شود و نیم درصد از ارزش محصولات صادراتی این موضوع اخذ و نزد خزانه کل کشور واریز می شود. لذا نسبت به اخذ عوارض صادراتی یادشده به میزان نیم درصد ارزش پایه صادراتی برای محصولات کشاورزی و مواد غذایی اقدام کنند. در این خصوص نیز به منظور احصای دقیق کدتعرفه های مربوطه، در این خصوص نیز استعلام لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت به عمل آمده و به محض وصول نتیجه، مراتب مجددا ابلاغ خواهد شد. همچنین لازم است نسبت به صدور مطالبه نامه کسر دریافتی برای اظهارنامه های صادراتی محصولات مذکور که از ابتدای سال جاری از کشور صادرشده است نیز اقدام شود.

در مورد دام سبک نیز به «دولت اجازه داده شده تا به ازای صادرات هر راس دام سبک مبلغ 537 هزار ریال و به ازای صادرات هرکیلوگرم وزن زنده دام سنگین مبلغ 167 هزار ریال ازصادرکنندگان دام دریافت و به خزانه داری کل کشور واریز کند و صادرات هرگونه دام سبک وسنگین مولد ممنوع است»، با توجه به اینکه شرایط صادرات دام سبک وسنگین باید از سوی وزارت جهاد کشاورزی تبیین و توسط مراجع ذیصلاح ابلاغ شود، اجرای مفاد این بند منوط به تعیین تکلیف شرایط صادرات ازسوی مراجع ذیربط خواهد بود که پس از وصول نتیجه استعلام متعاقبا اعلام خواهد شد.

نفت ارزان صدمات جبران ناپذیری بر اقتصادهای وابسته خواهد داشت

به عقیده کارشناسان، قیمت‌های کنونی نفت خام اقتصاد کشورهایی که وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارند را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.

کاهش بی سابقه قیمت جهانی نفت خام طی ماه های اخیر به ویژه چند روز گذشته، طبیعتا اقتصاد کشورهایی که وابستگی زیادی به این ماده دارند را به شدت تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد. با این حال، به دلیل اینکه صادرات نفت ایران پس از تحریم های سنگین آمریکا شاهد کاهش شدیدی بوده و در برخی ماه‌ها به صفر نزدیک شده است، اقتصاد در تنگنای ایران شاهد تاثیرپذیری نسبتا کمتری در مقایسه با دیگر کشورهای عمده صادر کننده خواهد بود.

دکتر فرشاد میرزازاده، کارشناس بازارهای مالی و مدیر ریسک صندوقهای سرمایه‌گذاری، در گفتگو با خبرگزاری «آناتولی» با بیان اینکه همه‌گیری ویروس کووید19 و از سوی دیگر آغاز "رقابت نفتی" میان روسیه و عربستان سعودی از اصلی ترین عوامل سقوط قیمت نفت خام بوده اند، در این باره گفت:

"ظهور ویروس جدید کرونا و اقدامات دولت چین برای مقابله با شیوع این بیماری از جمله تعطیلی خطوط تولید، متوقف شدن خطوط هوایی و کاهش معنادار عبور و مرور شهری منجر به کاهش تقاضای حاملهای انرژی از جمله نفت شد. شیوع جهانی این بیماری و افت تقاضای عمومی نفت، اعضای اوپک و روسیه را در اجلاس فوق العاده 5 مارس گرد هم آورد. در پایان اعضا بر کاهش تولید روزانه یک و نیم میلیون بشکه نفت توافق کردند. اعلام عدم پایبندی به این توافق از طرف روسیه منجر به کاهش 10 درصدی بهای نفت خام شد. به دنبال این کارشکنی، با عرضه نفت به زیر قیمت بازار و اعلام برنامه توسعه و افزایش تولید از طرف مقامات سعودی، عملا ماشه جنگ نفتی عربستان و روسیه کشیده شد.

در اوایل آوریل با شیوع پرشتاب کوید 19 قرنطینه در سطح جهانی و نگرانی از سقوط مجدد قیمت نفت، اوپک و کشورهای غیر عضو (موسوم به اوپک پلاس) به توافق تاریخی کاهش 10 میلیونی تولید نفت رسیدند. در حالی که انتظار می‌رفت این توافق شوک منفی کرونا بر قیمت نفت را جبران کند، دیری نپایید که شانه خالی کردن متعهدان اوپک پلاس فعالان بازار را از کاهش تولید ناامید کرد. برای مثال مکزیک از تعهد 400 هزار بشکه ای خود برای کاهش تولید تنها به کاهش 100 هزار بشکه ای عمل کرد. حتی کشورهای جی-20 در پایان کنفرانس مجازی اشاره ای به کاهش تولید نقت نکردند. از طرفی هزینه بالای توقف و راه اندازی مجدد در برخی میادین نفتی عملا امکان کاهش عرضه را از تولیدکننده گرفته است.

به علاوه، با توجه به این که بازار نفت خام نزدیک به شرایط رقابت کامل است، توقف تولید هرچند موقت یک شرکت می‌تواند منجر به حذف دائمی آن شرکت از بازار شود. باید توجه داشت که حدود 70 درصد از تقاضای نفت، سهم حمل و نقل زمینی و هوایی بوده و افزایش دوران قرنطینه و عدم اطمینان از زمان برگشت به وضعیت عادی و از سرگیری سفرهای هوایی و زمینی، گمانه زنی در مورد افزایش تقاضا را دشوار کرده است."

میرزازاده همچنین با اشاره به تفاوت های ساختاری تولید، عرضه و قیمت گذاری نفت خام «برنت دریای شمال» و «وست تگزاس اینترمدیت» آمریکا افزود:

"به نظر می‌رسد نفت برنت آسیب کمتری از شوک کرونا دیده باشد. برای توجیه این فرض باید نگاه دقیقتری به ساختار هزینه‌های تولید این دو محصول داشت. علاوه بر هزینه بالای استخراج نفت شیل آمریکا، هزینه حمل و انبارداری این دو نفت تفاوت معناداری دارند. دسترسی آسان به حمل و نقل کم هزینه دریایی از جمله مزایای نفت برنت محسوب می‌شود. بخش قابل توجهی از نفت تگزاس استخراج شده در بزرگترین انبار نفتی جهان واقع در کوشینگ ایالت اوکلاهاما ذخیره و تحویل داده می‌شود. عدم دسترسی به آبهای آزاد و هزینه بالای حمل و نقل زمینی نیز از عمده دلایل اختلاف قیمت تاریخی نفت دریای شمال و تگزاس اینترمدیت است.

با سر رسید قرارداد آتی ماه می در 20 آوریل؛ معامله گرانی (سفته بازان) که این قرارداد را خریده بودند 2 راه پیش رو داشتند: حفظ قرارداد و تحویل گرفتن فیزیکی نفت و تقبل هزینه حمل و نگهداری یا فروش قرارداد. به دلیل پر بودن انبارهای کوشینک و هزینه بالای نگهداری، معامله گران ترجیح دادند با ترغیب خریداران با قیمت نازل و منفی هزینه حمل و نگهداری را به خریدار تحمیل کنند. اما نفت برنت با داشتن مزیت دسترسی آسانتر به تانکرهای نفتکش و سایر روش‌های کم هزینه تر نگهداری در مقابل کاهش تقاضا مقاوت بهتری از خود نشان داد."

وی در ادامه با تاکید بر اینکه سیستم قیمت‌گذاری نفت استخراجی از منطقه خلیج شباهت بیشتری با نفت برنت دارد، درباره تاثیر افت شدید قیمت نفت بر اقتصاد ایران نیز تصریح کرد:

«به طور کلی ساختار هزینه‌ای نفت کشورهای خلیج فارس شباهت بیشتری به نفت برنت دریای شمال داشته و تحت تاثیر بازار شرق آسیا است. سقوط قیمت نفت خلیج فارس به حدود 20 دلار توجیه اقتصادی استخراج نفت را تهدید می‌کند. از طرفی نفت ارزان می‌تواند در بلند مدت صدمه جبران ناپذیری به این اقتصادها که وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارند، وارد کند. اما در مورد ایران باید گفت که در سالهای اخیر با وجود تحریم‌های اقتصادی و محدودیت های صادرات نفت، ایران کمابیش توانسته با کاهش سهم درآمدهای نفتی در تولید ناخالص داخلی کنار بیاید. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی کاهش قیمت نفت تاثیر نسبتا کمتری بر اقتصاد ایران نسبت به دیگر کشورهای عمده صادر کننده نفت منطقه خواهد داشت.»

به عبارت دیگر فشار تحریم‌های مزیت تجارت مجازی نفت خام ایالات متحده آمریکا سقف صادرات نفت ایران را از روزی 3 میلیون به 300 هزار بشکه کاهش داده یعنی 90 درصد کاهش صادرات. همین افت صادرات نفتی، ایران را از تعهد کاهش تولید نفتی در مذاکرات اوپک معاف کرد. از طرفی بخش عمده ای از میزان یاد شده (300 هزار بشکه) در قبال دریافت کالا و خدمات به چین صادر می‌شود. با توجه به محدودیت‌های بانکی، ایران بخشی از تراز تجاری خود را با چین توسط صادرات نفتی تسویه می‌کند."

این کارشناس بازارهای مالی همچنین در مورد تاثیر کاهش شدید قیمت نفت بر اقتصاد کشورهای وارد کننده این ماده افزود:

"طرف دیگر معادله کشورهای وارد کننده نفت هستند. کاهش قیمت نفت اتفاق مثبتی برای این اقتصادها از جمله ترکیه است. با سقوط قیمت نفت خام، ترکیه می‌تواند در حدود 12 میلیارد دلار در واردات صرفه جویی کرده و کسری تراز تجاری خود را کم کند. البته ترکیه نیز مانند دیگر کشورهای جهان به دلیل تعطیلی خطوط هوایی، تعلیق سفرهای هوایی و صنعت توریسم از همه‌‌گیری کرونا تحت تاثیر قرار گرفته است و کاهش قیمت نفت وارداتی به نوبه خود می‌تواند بخشی مزیت تجارت مجازی نفت خام از این آسیب ها را جبران کند.

بحران کرونا با وارد کردن شوک به هر دو طرف عرضه و تقاضا در سطح کلان موجب نوسانات شدید در بورس‌های جهانی، سقوط قیمت نفت و تعلیق صنعت توریسم شده و در سطح خرد عادت‌های جدیدی از جمله فاصله گذاری اجتماعی را به وجود آورده است. با توجه به ادامه همه‌گیری این بیماری و نبود راهکار پزشکی شناخته شده موثر برای آن، به نظر می‌رسد کوه یخ بحران کرونا برای اقتصاد جهانی در هاله ای از ابهام قرار دارد."

پالایش بیشتر نفت کشور مقصد در مقابل فروش نفت خام؛ رابطه برد-برد با پالایشگاه‌داری فراسرزمینی

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: باید اجتناب از خام فروشی و افزایش سطح تولید فرآورده‌های نفتی را در دستور کار قرار دهیم. به این منظور می‌توانیم در زمینه پالایشگاه‌های فراسرزمینی با دیگر کشور‌ها همکاری داشته باشیم.

گروه اقتصادوکارآفرینی خبرگزاری آنا؛ به عقیده‌ی کارشناسان یکی از مهمترین و آشکارترین راه‌های بی اثر کردن تحریم‌های نفتی کشور این است که از خام فروشی فاصله بگیریم و بیش از پیش به تولید فرآورده‌های نفتی روی بیاوریم.

نفت قابلیت تحریم پذیری بالایی دارد، مزیت تجارت مجازی نفت خام زیرا تعداد محدودی از کشور‌های جهان می‌توانند نفت ایران را خریداری و آن را پالایش کنند، بنابراین به راحتی می‌توان آن‌ها را رصد و تحریم کرد. اما تقریباً تمام کشور‌های جهان می‌توانند مشتری فرآورده‌های نفتی ما باشند و بنابراین امکان تحریم این فرآورده‌ها وجود ندارد.

به منظور افزایش ظرفیت پالایش نفت و تولید فرآورده‌های نفتی دو راه پیش روی ماست. اول اینکه به تأسیس پالایشگاه‌های جدید بپردازیم و دومین راه این است که از فرصت‌های موجود در کشور‌های دیگر استفاده کنیم. ایجاد پالایشگاه‌های جدید امری زمان بر و هزینه بردار است و در شرایط فعلی کشور به صرفه نیست.

دومین روش که وزارت نفت آن را در دستور کار خود قرار داده است، مزایای بیشتری دارد. زیرا ضمن عدم نیاز به سرمایه مزیت تجارت مجازی نفت خام گذاری‌های کلان مالی در کوتاه مدت به پالایش نفت خود و فروش تضمینی آن مبادرت می‌کنیم. در این روش ایران به ارائه‌ی خدمات فنی و مهندسی به پالایشگاه‌های دیگر کشور‌ها می‌پردازد و با پالایش نفت خود در این پالایشگاه‌ها از مزایای آن بهره مند می‌شود.

شهباز حسن پوردر گفت‌وگو با آنا، با اشاره به مزایای بی شمار صدور خدمات فنی و مهندسی کشور تصریح کرد: با توجه به ظرفیت‌های بالای نیروی انسانی متخصص، مومن و انقلابی در کشورمان و ارتباطی که با کشور‌های همسایه برقرار کرده ایم، می‌توانیم از این فرصت به نفع خودمان بهره برداری کنیم. امروز باید بحث صادرات خدمات فنی و مهندسی به عنوان یکی از اصولی‌ترین سیاست‌ها در دستور کار تمامی کارگزاران نظام مخصوصاً متولیان امر در دولت سیزدهم قرار بگیرد. ما توانمندی‌های خوبی در حوزه‌های مختلف در بخش فنی و مهندسی کسب کرده ایم و صدور این دستاورد‌ها می‌تواند منافع زیادی برای کشورمان داشته باشد. اولین کار این است که شرکت‌های بزرگ ما به ایجاد دفاتری در اقصا نقاط جهان از کشور‌های منطقه گرفته تا دوردست‌ترین کشور‌ها اقدام کنند.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: ما باید تلاش کنیم با ارتقای سطح همکاری‌های خود در زمینه‌های مختلف از جمله انرژی با کشور‌های منطقه از فرصت‌های موجود بهره ببریم. ما امروز قادر هستیم بخشی از نیاز برق کشور‌های منطقه را تأمین کنیم. وابستگی کشور‌های همسایه به ما در حوزه‌های مختلف منافعی برایمان خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: باید اجتناب از خام فروشی و افزایش سطح تولید فرآورده‌های نفتی را در دستور کار قرار دهیم. به این منظور می‌توانیم در زمینه پالایشگاه‌های فراسرزمینی با دیگر کشور‌ها همکاری داشته باشیم. در بحث پالایشگاه سازی و تولید فرآورده‌های نفتی می‌بینیم که تأسیس آن‌ها هزینه بر است، می‌توانیم از پالایشگاه‌های دیگر کشور‌ها استفاده کنیم و با ارائه نفت خام خود به عنوان خوراک و خدمات فنی و مهندسی به آن‌ها یک رابطه‌ی برد برد با آن‌ها برقرار کنیم.

حسن پور در ادامه گفت: سوآپ نفت و انرژی به دیگر کشور‌ها نیز می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد. ما کشوری پهناور با سرمایه‌های ارزشمند مادی و معنوی هستیم که باید از تک تک آن‌ها بهره ببریم. باید بررسی‌های دقیقی صورت بگیرد تا ببینیم چطور می‌توانیم حداکثر استفاده را از شرایط فعلی داشته باشیم. صدور مزیت تجارت مجازی نفت خام خدمات فنی و مهندسی کشور در بحث انرژی و کشور‌های منطقه مطرح نیست. بلکه ما در همه‌ی حوزه‌ها ظرفیت‌های بی بدیلی داریم و به اقصا نقاط جهان می‌توانیم فناوری‌های خود را صادر کنیم.

وی در ادامه گفت: در حال حاضر کشور‌های متعددی در جهان خواستار دریافت خدمات فنی و مهندسی ما هستند و می‌دانند که ایران طرف قراردادی مطمئن برای آن‌ها است. باید از این ظرفیت به نحو احسنت به نفع خودمان استفاده کنیم. با توجه به بدعهدی‌هایی که کشور‌های غربی در ارتباطاتشان با کشور‌های خواستار خدمات فنی و مهندسی داشته مزیت تجارت مجازی نفت خام اند، می‌توانیم به عنوان یک شریک مطمئن با این کشور‌ها وارد رابطه شویم.

رشد ١٣٠ درصدی واردات نفت کره جنوبی از ایران در ماه مه

واردات نفت خام کره جنوبی از مزیت تجارت مجازی نفت خام ایران در پنجمین ماه سال جاری میلادی نسبت به سال گذشته بیش از دو برابر شد.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا؛ به نقل از خبرگزاری رویترز از سئول، واردات نفت خام کره جنوبی از ایران در ماه مه سال ٢٠١٦ میلادی ١٣٠ درصد نسبت به مدت مشابه در سال ٢٠١٥ میلادی افزایش یافت.

اطلاعات گمرکی کره جنوبی نشان داد این کشور در پنجمین ماه سال جاری میلادی، در مجموع یک میلیون و ٢٥٨ هزار و ٧١٤ تن (معادل ٢٩٧ هزار و ٦٢٥ بشکه در روز) نفت از ایران خرید در حالی که در ماه مه سال ٢٠١٥ این رقم به ٥٤١ هزار و ٥١٠ تن می رسید.

مجموع واردات نفت خام کره جنوبی از ایران در پنج ماه نخست سال جاری میلادی، پنج میلیون و ٧٨ هزار و ٧٦٨ تن بود در حالی که در دوره مشابه در سال گذشته، این رقم دو میلیون و ٤٥٩ هزار و ٥٦٦ تن بود.

طبق اطلاعات گمرکی، کره جنوبی در مجموع در ماه گذشته میلادی ١٢ میلیون و ٤٣٠ هزار تن نفت خام وارد کرد که چهار درصد نسبت به سال گذشته کمتر بود.