سامانه جامع تجارت چیست

سامانه جامع تجارت

سامانه جامع تجارت از دو بخش تجارت فرامرزی و تجارت داخلی تشکيل شده است و بخش تجارت فرامرزی شامل عمليات واردات، صادرات و ترانزیت می باشد.

سامانه جامع تجارت، عمليات تجارت فرامرزی و تجارت داخلی را در بر مي گيرد؛ در حوزه تجارت فرامرزی، راه اندازی سامانه در حوزه صادرات، واردات و ترانزیت برنامه ریزی شده است و در فاز اول تنها فرآیند واردات مورد هدف قرار گرفته است. سازمان توسعه تجارت در بخشنامه‌ای جدید فرآیند ساماندهی ثبت سفارش را ابلاغ کرد. بر این اساس، تمامی ردیف‌های تعرفه باقی‌مانده در سامانه ثبت سفارش به سامانه جامع تجارت منتقل شده و مجوز ثبت سفارش، اعم از افتتاح یا تمدید صرفاً باید از این سامانه انجام شود. سازمان توسعه تجارت اعلام کرده است که این امر در راستای تسهیل امور متقاضیان و در اجرای تصویب‌نامه هیات وزیران در جهت ساماندهی و یکپارچه‌سازی فرآیند ثبت سفارش انجام شده است. در ادامه مطلب آسمونی با سامانه جامع تجارت ایران آشنا می شویم.

سامانه جامع تجارت

در راستای قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار (ماده 8) و قانون مبازره با قاچاق کالا و ارز (مواد 6 و 13) تهيه، اجرا و بهره برداری از سامانه های زیر با شرح وظایف مقرر در آیين نامه های مرتبط، بر عهده مرکز توسعه تجارت الکترونيکی به عنوان یکی از سازمانهای تابعه، وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته است:

• سامانه جامع تجارت (سامانه یکپارچه سازی و نظارت بر فرآیند تجارت) با هدف ایجاد یک سامانه واحد برای بازرگانان در حوزه تجارت خارجی و فعالان اقتصادی در حوزه تجارت داخلی طراحی شده است با استفاده از این سامانه، انجام مبادلات تجاری به سمت مبادی قانونی هدایت خواهد شد و پدیده قاچاق کاهش خواهد یافت این سامانه برای انجام اهداف خود از دو زیرسامانه و سه سامانه جانبی بهره مند خواهد شد از جمله:

1. سامانه حوزه تجارت داخلی: مدیریت کليه امور مرتبط با انتقال مالکيت، مکان و نگهداری در حوزه کاالی هدف
2. سامانه حوزه تجارت فرامرزی: مشاهده و پيگيری و جلوگيری از ورود تکراری اطلاعات کليه فعاليت های مرتبط با امور بانکي و بيمه ای، حمل و نقل، اخذ مجوزها و امور گمرکی
3. سامانه رهگيری: مدیریت شناسه های رهگيری و پاسخ به استعلام های مرتبط
4. سامانه شناسه کالا: ثبت اطلاعات شناسه کالا و شناسنامه مرتبط
5. سامانه جامع انبارها: مدیریت ورود و خروج کالا از مراکز نگهداری در حوزه کالای هدف
6. سامانه نیما
7. سامانه ضوابط تجاری
8. گواهی امضای الکترونیکی
9. سامانه مجوزها
10. سامانه همتا
11. گذرگاه سرویس های سامانه جامع تجارت
12. سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری
13. سامانه تخصیص تایر: این سامانه صرفا به منظور ثبت درخواست رزرو تایر دارندگان ناوگان سنگین و نیمه سنگین درنظر گرفته شده است.

در نامه‌ای که از سوی مجتبی خسروتاج، رئیس سازمان توسعه تجارت، خطاب به علی علی‌آبادی، مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات نوشته شده، علاوه بر شرح مصوبه هیات وزیران در سه بند در مورد انتقال سامانه ثبت سفارش به سامانه جامع تجارت، فرآیند ویرایش در ثبت سفارشات بانکی و غیربانکی توضیحاتی برابر زیر داده شده است:

سامانه جامع تجارت + لینک ورود به وب سایت + آموزش

سامانه جامع تجارت یکی از نرم افزار های کاربردی در تجارت بین الملل است و به منظور آسانتر شدن پیگیری امور تشریفات گمرکی , کال ها و همچنین سرعت بخشیدن به آنها مورد استفاده قرار گرفته است .

سامانه جامع تجارت چیست؟

سامانه جامع تجارت همان سامانه ثبت سفارش برای کالها می باشد که در سالهای اخیر به منظور تسهیل امور ترخیص کال و سرعت بخشیدن به آنها مورداستفاده گمرک ایران قرار گرفته است سرعت در کناردقت لازم برای انجام امور یکی از مواردی بود که نیاز به این نرم افزار را بیشتر نمایان می کرد.با توسعه تجارت و در عرصه بین الملل، سامانه جامع تجارت یکی از کاربردی ترین نرم افزار ها در عرصه جهانی شده است و به آسان سازی روابط در این عرصه کمک شایان توجهی کرده است .

سلطان یاقوت

شرکت سلطان یاقوت با تجربه بیست ساله آماده ارائه خدمات ترخیص کالا و تجارت و بازرگانی می باشد. ترخیص کاران زبده این شرکت امور حمل و نقل و ترخیص کالای شما از گمرک را در سریعترین زمان ممکن با حداقل قیمت انجام می دهند. از سری خدمات این شرکت تجاری و بازرگانی: ثبت سفارش، خرید کالا، حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ کالا، اخذ مجوزات لازم، دریافت پته گمرکی ، دریافت برگ سبز و ….. می باشد. شما عزیزان برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به صورت رایگان با کارشناسان این شرکت تجاری و بازرگانی تماس بگیرید.

علت استفاده از سامانه جامع تجارت چیست؟

سرعت ودقت در انجام تشریفات گمرکی , ترخیص کال و همچنین ارائه اسناد در این خصوص نقش مهمی در تسهیل روند تجارت بین الملل و توسعه آن داشته است .توسعه روابط بین الملل , توسعه اقتصادی وسیاسی کشور را به همراه دارد.در کشور ما نیز با توجه به مراحل قانونی بسیاری که برای تجارت وبازرگانی کالی طی می شود این امور پیچیدگی های خاص خود را دارد بدین صورت که لازم است اطلاعات و اسناد را در بین نهاد ها و اداره های مختلف جا به جا نمایید و به اخذ مجوزات بپردازید. این دوندگی های بین ادارات مختلف در اکثر مواقع باعث مفقود شدن و یا جا به جا شدن مدارک می شود درحالی که بااستفاده از سامانه جامع تجارت دیگر نیازی به این همه دوندگی و به اصطلاح کاغذ بازی نخواهد بود .

بیشتر بخوانید : ترخیص کالا و هرآنچه راجب به آن باید بدانید.

مکانیسم سامانه جامع تجارت چگونه است؟

این سامانه یک مکانیسم سهل کننده برای به انجام رساندن امور تشریفات گمرکی و بازرگانی می باشد .در برخی از مواقع قوانین و مقررات به پیچیدگی مسئله تجارت بین الملل کمک می کند . شما تجار وبازرگانان عزیز با استفاده از این نرم افزار می توانید با آرامش خیال بیشتری که حاصل از تسهیل روند تجارت و بازرگانی می باشد , برای امور تجاری و بازرگانی اقدام نمایید. این سامانه از برنامه های دولت ایران برای جلوگیری و کاهش فساد در اقتصاد و تجارت می باشد و یکی از مهمترین نرم افزار ها در راستای اجرای دولت الکترونیک است که کاربرد های آن را نمی توان نادیده گرفت .

کاربردهای سامانه جامع تجارت :

سامانه جامع تجارت نوعی سامانه برای یکپارچه سازی و نظارت بر عملکرد دستگاه های مرتبط بر تجارت بین الملل می باشد. در واقع این سامانه راه ارتباطی بین تجار و بازرگان با اداره ها و سازمان های ذی ربط در این خصوص می باشد با استفاده از این سامانه شما می توانید به صورت آنلاین به ثبت سفارش کالای مورد نظر خود بپردازید و یا حتی کارت بازرگانی خود را استعلام نمایید.در برخی از موارد امکان اخذ مجوز های واردات و صادارت کالا ها از طریق این سامانه امکان پذیر است برای دریافت کد نقش سامانه جامع تجارت باید به اپلیکیشن آن مراجعه کرده و با وارد کردن کد ملی و تعیین وضعیت حقیقی و یاحقوقی خود , کد نقش سامانه جامع تجارت را دریافت نمایید .

سامانه جامع تجارت بین الملل از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته است؟

همانطور که گفته شد اجرای این سامانه یکی از اهداف دولت الکترونیک می باشد که در راستای یکپارچه سازی و همچنین زیر نظر گرفتن امور تجارت وبازرگانی سامانه جامع تجارت چیست و همچنین دریافت اطلاعات در خصوص انبار ها با سامانه جامع تجارت انبار ها برای جلوگیری از قاچاق و یا فساد اداری می باشد این سامانه کاربردیکه درتابستان سال 95 مورد بهره برداری قرار گرفته یکی از مهمترین اهداف اجرای دولت الکترونیک در ایران می باشد مشابه این سامانه در 73 کشور دیگرنیز موجود می باشد که البته نحوه استفاده آن با آنچه که در ایران وجود دارد متفاوت است .

مزایای استفاده از سامانه جامع تجارت چیست؟

با توجه به اطلاعاتی که در پارگراف های قبلی برای شما تجار و بازرگانان عزیز بازگو کردیم می توان گفت: از مهمترین مزایای استفاده از این سامانه می توان به عدم حضور فیزیکی و طاقت فرسا در اداره جات و همچنین تکرار ارائه اطلاعات در دفاتر مختلف، عدم انجام فرآیند های بیهوده برای رسیدن به اهداف موردنظر، دسترسی به سامانه ای بین المللی و ….اشاره کرد برای دانلود اپلیکیشن سامانه جامع تجارت به سایت گمرک ایران و بازار و گوگل پلی مراجعه نمایید.آموزش ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت شما تجار و بازرگانان عزیز برای دریافت اطلعات و یا حتی آموزش در خصوص چگونگی انجام ثبت سفارش و یاپیگیری سفارشات خود در اپلیکیشن سامانه جامع تجارت می توانید با متخصصان این شرکت تجاری و بازرگانی تماس حاصل فرمایید .

سامانه جامع تجارت روی هوا؛ قاچاقچیان مشغول کارند!

فساد ۱۱۰۰ میلیاردتومان در سازمان تعاون روستایی طی هفته‌های اخیر حسابی سروصدا کرد. موضوع از این قرار بوده که اوایل سال جاری سازمان تعاون روستایی بدون اخذ ضمانتنامه معتبر، با یک شرکت خصوصی تفاهمنامه کارگزاری برای تامین ۱۳میلیون ‌و ۷۰۰ هزار تن نهاده دامی ازجمله گندم، جو و روغن امضا کرده است. این شرکت بدون واردات حتی یک کیلوگرم نهاده دامی، با ساخت کوتاژ صوری درحالی‌که هنوز محموله نهاده‌های دامی وارد بندر نشده بود و سپس ثبت کوتاژ در سامانه بازارگاه، در سه ماه گذشته ۱۱۰۰ میلیاردتومان از شرکت‌های بزرگ دامداری کلاهبرداری کرده است. آن‌طور که رئیس سازمان بازرسی می‌گوید: «برخی مسئولان جهاد کشاورزی طی نامه‌ای به بانک مرکزی خواستار آن شده بودند که ۷۳۵ میلیون دلار در اختیار شرکت مورد اشاره قرار بگیرد و در این نامه قید کرده بودند که نهاده‌های دامی وارد کشور شده، درحالی‌که اصلا نهاده‌ای به کشور وارد نشده بود.»

به‌طور خلاصه می‌توان گفت در شکل‌گیری این فساد، دو گلوگاه فساد وجود دارد: اولی، مراجعه حضوری و رودرروی تجار با اپراتورهای گمرک، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان تعاون روستایی است که امکان زدوبند در یک فضای غیرشفاف را بین کارمندان مدیران دستگاه‌های دولتی با برخی تجار و فعالان اقتصادی فراهم ساخته است. دومی، عدم اتصال سامانه‌های مختلف اعم از سامانه‌های گمرکی، سامانه بازارگاه وزارت جهاد کشاورزی، سامانه ثبت‌سفارش و سامانه‌های بانک مرکزی است که موجب شده اولا واردات نهاده‌های دامی نه از طریق اعتبارسنجی واردکننده و رقابت بین واردکنندگان مختلف، بلکه از طریق زدوبند و لابی در یک فضای انحصاری شکل بگیرد که در نتیجه آن، یک شرکتی که تخصص انجام تعهدات را ندارد، بتواند به‌راحتی با دستگاه‌های دولتی قرارداد ببندد. ثانیا عدم ارتباط سیستمی بین دستگاه‌های متولی باعث شده امکان رصد انجام تعهدات واردکننده برای دستگاه‌های مختلف فراهم نباشد. سیاستگذار با درک وجود این گلوگاه فساد، از سال‌های قبل وعده تکمیل سامانه جامع تجارت را داد.

سامانه‌ای که اگر به‌طورکامل راه‌اندازی شود، بسیاری از این‌گونه فسادها به پایان خواهند رسید. براساس اظهارنظرهای مسئولان دولت قبل، قرار بود این سامانه تا ۱۱ بهمن سال ۱۳۹۹ تکمیل شود. در آذرماه سال ۱۳۹۹ مسئولان وزارت صمت می‌گفتند ۷۰درصد سامانه تکمیل شده اما با گذشت نزدیک به دو سال، هنوز هم آن ۳۰درصد به اتمام نرسیده است.

۲ سال تاخیر برای تکمیل ۳۰ درصد

سامانه جامع تجارت ایران موضوع بند الف ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوبه سال ۱۳۹۲ است که کار خود را پس از تصویب آیین‌نامه ماده‌های ۵ و ۶ قانون در سال ۱۳۹۵ آغاز کرد. بخش تجارت خارجی سامانه از مرداد ۱۳۹۵ با فرآیند ثبت سفارش چند گروه کالایی آغاز به کار کرد و در پایان سال ۱۳۹۶ همه تعرفه‌های ثبت‌سفارش و درگاه ثبت‌سفارش‌ها به سامانه جامع تجارت انتقال یافت.

به گفته متولیان سامانه جامع تجارت، این سامانه ابرپروژه‌ای است که هم گام‌های تجارت رسمی را ساماندهی می‌کند و هم امکان قاچاق از ورودی‌های رسمی را می‌بندد و هدف از اجرای آن ایجاد دولت الکترونیک، کاهش فساد اقتصادی در کسب‌وکارها، یکپارچه‌سازی فرآیند تجارت در کشور، شفافیت‌سازی تجاری، نظارت بر زنجیره صادرات و واردات کشور، جلوگیری از قاچاق کالا و جلوگیری از احتکار کالا عنوان شده است و وزارت امور اقتصادی‌ودارایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت راه‌وشهرسازی اجزای موثر در سامانه جامع تجارت محسوب می‌شوند. آذر سال ۱۳۹۹ از مرحله اول این سامانه رونمایی شد و علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صمت وقت اعلام کرد که ۷۰ درصد از سامانه جامع تجارت تکمیل و فعال شده است و وعده داد تا ۱۱ بهمن سال ۱۳۹۹ باقی ۳۰ درصد هم تکمیل شود. اما این وعده تا امروز عملی نشده است. مسئولان وزارت صمت بارها وعده داده‌اند با عملیاتی شدن این سامانه و تکمیل اطلاعات لازم، بسیاری از زمینه‌های فساد و تبعیض‌های اقتصادی رفع خواهد شد و تولیدکنندگان و تجار دیگر مجبور نمی‌شوند برای دریافت امضاهای طلایی هزینه بپردازند.

بازهم وعده وزیر صمت محقق نشد

سوم شهریور ۱۴۰۰ فاطمی‌امین وزیر صمت وعده داد تا پایان سال این سامانه عملیاتی شود تا در کنترل بازار، جلوگیری از قاچاق و پیشگیری از مفاسد موثر عمل کند. او همچنین وعده داده با اجرایی کردن سامانه جامع تجارت و با تمرکز بر تولید و تعادل‌بخشی بازار ارز، به‌زودی با کنترل بازار، قیمت سیمان را به قبل زمان قطعی‌های برق بازگرداند. فاطمی‌امین این موضوع را بارها و از تریبون‌های مختلف اعلام کرد؛ به‌عنوان نمونه وی در تاریخ ۲۵ مهر سال گذشته اعلام کرده بود تا پایان سال سامانه جامع تجارت نهایی خواهد شد. وزیر صمت چهارم آذر پارسال نیز ضمن اشاره به اینکه سامانه جامع تجارت تحول گسترده‌ای را در بهبود محیط کسب‌وکار، شفافیت، ارائه خدمات به فعالان اقتصادی و اعمال حاکمیت ایجاد می‌کند، تاکید کرده بود که سامانه جامع تجارت ۸۰ درصد پیشرفت دارد و تا پایان سال تکمیل می‌شود. اما همه این وعده‌ها درحالی است که پنجم اسفند ۱۴۰۰ علی رهبری رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صمت اعلام کرد که برآورد ما نهایی و اجرایی شدن ۸۰ درصد سامانه جامع تجارت تا پایان سال است.

سامانه گروگان گمرک است

با تاخیر دوساله که درخصوص تکمیل سامانه جامع تجارت رخ داده، چند ماهی است کمیسیون اصل ۹۰ مجلس به‌طور جدی این موضوع را در دستورکار خود قرار داده است. شجاعی رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس خرداد سال جاری در این خصوص می‌گوید: «طبق آنچه مسئولان دولت سیزدهم وعده داده بودند، قرار بود سامانه جامع تجارت تا پایان مردادماه امسال طی دو فاز تکمیل شود که متاسفانه گزارش‌های دریافتی نشان می‌دهد این مهم بازهم در زمان وعده داده شده به سرانجام نخواهد رسید.» شجاعی ادامه داد: «درحالی‌که رئیس‌جمهور از وزیر صمت خواسته بود تا پایان سال ۱۴۰۰ سامانه جامع تجارت را تکمیل و راه‌اندازی کند و با وجود آنکه معاون اول رئیس‌جمهور نیز جلسات متعددی را تاکنون در این زمینه برگزار کرده است، اما هنوز اتفاق مثبتی را در راستای تکمیل سامانه جامع تجارت شاهد نبوده‌ایم.» وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد سامانه جامع تجارت به‌نوعی به گروگان گرفته شده است، می‌گوید: «امروز مبارزه با قاچاق، وابستگی شدیدی به تکمیل و راه‌اندازی سامانه جامع تجارت دارد و چنانچه این سامانه تکمیل نشود، مبارزه با قاچاق مبارزه موثری نخواهد بود.» سیدمحمود نبویان عضو هیات‌رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نیز می‌گوید: «دبیر شورای عالی امنیت ملی در جریان نامه‌نگاری‌ها به کمیسیون اصل ۹۰ بیان داشت برخی دستگاه‌های اجرایی به دلایلی ازجمله عدم توانایی فنی کافی، کمبود منابع اعتباری، تغییرات پیاپی مدیریتی و نبود عزم کافی، اجرای تکالیف قانونی خود را به تعویق انداخته‌اند و در این میان گمرک با وجود دریافت اعتبارات مکفی و نیروی انسانی ماهر و ایجاد سامانه‌های داخلی جمع‌آوری اطلاعات مورد‌نیاز، به‌طور قابل‌تاملی از اجرای قانون و ارائه اطلاعات موثر به سایر دستگاه‌ها و مراجع ذی‌صلاح خودداری کرده است.»

اعتراض ستاد مبارزه با قاچاق کالا به گمرک

این اعتراض‌ها به گمرک حالا ابعاد دیگری نیز پیدا کرده است. روز گذشته سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: «براساس استعلام انجام شده، گمرک هیچ‌کدام از تکالیف خود را برای تکمیل داده‌های سامانه جامع تجارت انجام نداده است.» حمیدرضا دهقانی‌نیا در گفت‌وگو با فارس درباره آخرین وضعیت سامانه جامع تجارت گفت: «سامانه جامع تجارت یکی از مهم‌ترین سامانه‌های حوزه قاچاق کالا و ارز است که در دولت قبل دو مرتبه تکمیل آن پیگیری شد و در دولت فعلی نیز با دستور رئیس‌جمهور فرصتی ۱۰۰ روزه برای تکمیل و تبادل اطلاعات آن داده شد.» سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: «۹۰ درصد موارد ذکر شده در سند ابلاغی همان مواردی بود که ستاد پیش از این ابلاغ و پیگیری کرده بود، اما در مورد تکالیف گمرک به نتیجه مطلوبی نرسید.»

سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار داشت: «براساس سند توافقنامه مقرر شد در دو گام و دو مرحله موضوع تبادل اطلاعات و انجام تکالیف گمرک برای تکمیل سامانه جامع تجارت انجام شود و لذا تکالیف گمرک به این منظور به صورت کاملا ریز احصا شد و مجددا دستیابی به اهداف زمان‌بندی شد و برای هر تکلیف نیز مسئولی مشخص شد.» وی افزود: «براساس توافقنامه مورد اشاره باید تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ تکالیف انجام شود اما طبق استعلامی که ما به عنوان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از وزارتخانه اخذ کرده‌ایم و پاسخ مکتوبی که در تاریخ ۱۱ خرداد ۱۴۰۱ معاون وزیر صمت به ما داده است هیچ‌کدام از تکالیف مانند ایجاد دسترسی به پایگاه داده گمرک، ارسال اطلاعات اظهارنامه پته مطابق نیازمندی وزارت صمت، پایداری در ارسال اطلاعات و داده‌ها، حذف کنترل سامانه مدیریت خدمات پس از ترخیص، دریافت سیستمی مجوزهای ترخیص از سامانه جامع تجارت، اتصال سیستمی پته و اسناد حمل و . توسط گمرک انجام نشده است، بنابراین ستاد نیز موضوع را به معاون اول رئیس‌جمهور و اسماعیلی، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور اعلام کرد.» وی در پاسخ به این سوال که آیا برای تکمیل اطلاعات در سامانه جامع تجارت مشکل فقط از سوی گمرک سامانه جامع تجارت چیست است، گفت: «مشکل فقط گمرک نیست، اما تا زمانی که گلوگاهی مانند گمرک که دارای داده‌های بسیار مهم برای رصد زنجیره تجارت است برطرف نشود، دیگر نیازمندی‌ها هم مشروط به این موضوع باقی می‌ماند.»

۹۰ درصد قاچاق از مبادی رسمی است

مبارزه با قاچاق در کشورمان با زیرساخت‌هایی که وجود دارد، امری بسیار دشوار و پرهزینه است؛ چراکه براساس گزارش رسمی مجلس از تحقیق و تفحص در حوزه قاچاق که طی اواخر اردیبهشت سال ۱۳۹۹ منتشر شد، در حوزه قاچاق کالا ۲۳۳ تکلیف قانونی برای ۲۶ دستگاه و نهاد مرتبط وجود دارد که این دستگاه‌ها تاکنون موفق نشده‌اند با ارتباطات تیمی و هم‌افزایی و اشتراک اطلاعات، پایگاه واحدی را برای مبارزه با قاچاق کالا فراهم سازند. یکی از نمونه‌های جالب‌توجه این ناهماهنگی‌ها، فقدان آمارهای به‌روز و مستند از حجم قاچاق کالا و ارز است، به‌طوری‌که طی ۳ سال اخیر تقریبا هیچ آمار مستندی از حجم قاچاق کالا منتشر نشده است. اما موضوع دیگر در این خصوص، عدم تطابق آمارهای قاچاق کالا با واقعیت‌های اقتصاد و تجارت خارجی کشورمان است. در این‌خصوص طبق آمارهای ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میزان قاچاق کالا در ایران از ۱۹.۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۸۷ به ۱۹.۸ میلیارد دلار تا سال ۱۳۹۳، به ۱۵.۵ میلیارد دلار تا سال ۱۳۹۴، به ۱۲.۶ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۵ و به ۱۲.۹ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ رسیده است. این اعداد و ارقام درحالی است که براساس گزارش تحقیق‌وتفحص مجلس از قاچاق کالا، رقم قاچاق کالا درحالی طی سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به‌ترتیب حدود ۱۲.۶ میلیارد دلار و ۱۲.۹ میلیارد دلار ذکر شده که برآوردهای مجلس نشان می‌دهد این مقادیر بین ۲۱.۵ تا ۲۵.۵ میلیارد دلار بوده است.»

براساس گزارش تحقیق‌وتفحص مجلس، در حوزه قاچاق طبق اظهارات برخی مسئولان ازجمله مسئولان گمرک، بیش از ۹۵ درصد از قاچاق کالا به کشور از مبادی رسمی صورت می‌پذیرد. بنا به فرضیه‌ای یکی از مهم‌ترین راه‌های ورود قاچاق کالا که با تبانی سازمان‌یافته از مبادی رسمی انجام می‌شود، مربوط به سامانه جامع گمرکی است که بیش از ۷۰ درصد کالاهای وارده به کشور ازطریق این سامانه از کانال‌های سبز و زرد گمرکی بدون هیچ‌گونه کنترل و نظارت فیزیکی عبور کرده و وارد کشور می‌شوند که بدین طریق قاچاقچی یا تاجر متخلف با اظهار خلاف‌واقع و جعل اسناد یا تبانی کالایی را که دارای ارزش و کیفیت بسیار بالایی است و مأخذ گمرکی آن بالا است و باید ازطریق کانال قرمز و با کنترل و نظارت دقیق‌تری وارد شود، کالای بی‌ارزشی اظهار می‌کند با مأخذ گمرکی پایین که در کانال سبز یا زرد قرار گیرد و بدون هیچ‌گونه کنترل و نظارتی ترخیص می‌شود.

در همین خصوص، براساس گزارشی که فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس از قاچاق کالا از مبادی رسمی و تخلفات گمرک در ۱۹ تیرماه ۱۳۹۸ منتشر کرده؛ مثلا کالایی که ۷۶ درصد یا بالاتر ارزش تعرفه گمرکی آن است با اظهار خلاف یا با جعل اسناد کالایی که ارزش و مأخذ گمرکی آن صفر یا تا ۱۰درصد است، آن را در مسیر سبز یا زرد قرار می‌دهد و آن کالا به‌جای عبور از کانال قرمز با تبانی و بدون پرداخت عوارض گمرکی و بدون هیچ‌گونه نظارت و کنترلی از این کانال‌ها ترخیص می‌شود که همین امر موجب شده از این راه هزاران کانتینر کالای قاچاق که صدها هزار میلیارد تومان ارزش و تعرفه گمرکی دارند، بدون پرداخت هیچ‌گونه عوارضی با تضییع حقوق بیت‌المال به کشور وارد شود.

۳۱ ترفند قاچاق کالا در ایران

براساس گزارش تحقیق‌وتفحص مجلس شورای اسلامی از قاچاق کالا که اردیبهشت سال ۱۳۹۹ منتشر شد، ۳۱ شگرد و شیوه در حوزه قاچاق کالا و ارز ایران وجود دارد. در گزارش مجلس تاکید شده، عموم این شگردها دارای مصداق عینی بوده و صرفا احتمال و فرض نبوده و موارد قابل‌توجهی در رابطه با این شگردها کشف شده و تشکیل پرونده نیز صورت پذیرفته است. همچنین عمده شگردهای قاچاق کالا در ایران مربوط به رویه‌های تجاری قانونی و از مبادی رسمی شناسایی شده است. در گزارش تحقیقی دیگری هم که فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی و اداری مجلس شورای اسلامی طی تیرماه سال ۱۳۹۸ درخصوص قاچاق کالا از مبادی رسمی و تخلفات گمرک تهیه کرده بود، برخی از این ترفندهای بسیار معمول در مبادی رسمی کشور عبارتند از:

۱- قاچاق از طریق اظهار خلاف واقع در سامانه جامع گمرکی و جعل اسناد: در این روش که عمومیت بیشتری هم دارد، کالای وارداتی با عنوان دیگری و به نام کالایی اظهار می‌شود که تعرفه پایین داشته یا فاقد تعرفه و حقوق گمرکی باشد.

۲- قاچاق به‌صورت صادرات صوری: در این روش صاحب کالا با تبانی کاملا سازمان‌یافته در گمرک، کالا را در ردیف مرزی خروجی تسویه و به ظاهر صادر می‌کند ولی کالایی در کار نبوده و صادرات کاملا به‌صورت صوری و کاغذی است و صاحب کالا، کالا را در داخل مصرف می‌کند که در این خصوص به‌صورت نمونه به سه پرونده اشاره می‌شود.

۳- قاچاق به صورت ترانزیت: این قاچاق یکی از موارد فساد سازمان‌یافته است که طی آن کالا به وسیله تبانی صاحبان کالا با بعضی از کارمندان و مسئولان ذی‌ربط گمرک، به داخل کشور ترانزیت می‌شود. در این شیوه، به قصد خروج از کشور مثلا در یکی از گمرکات داخل و از گمرکی دیگر به کشور همسایه خارج می‌شود که در این میان با تبانی، کالا را چیز دیگری اظهار و در داخل پلمب باز می‌شود و با جابه‌جایی کالای گران‌قیمت کالای بی‌ارزشی که اظهار شده است بارگیری و خارج می‌شود.

۴- قاچاق با جعل اسناد: در این روش صاحب کالا با جعل بعضی از اسناد اظهارنامه گمرکی و با تبانی سازمان‌یافته موفق به ترخیص کالای خود از گمرک می‌شود که صاحب کالا با جعل مجوزهای لازم که برای کالاهای ممنوعه بوده و به داخل کشور مجوز صادر نمی‌شده است موفق به واردات کالا به کشور می‌شود. ترخیص با جعل مجوز استاندارد، ترخیص، با جعل مجوز بهداشت و ترخیص با جعل اسناد بانکی نمونه‌هایی است که تاکنون بیشترین گزارش را داشته‌اند.

۵- قاچاق با سوءاستفاده از قانون کالاهای مرجوعی: در این روش صاحبان کالاها با تبانی با بعضی از کارمندان و مسئولان ذی‌ربط همچنین لنج‌داران، کالاهای غیرمجاز را در گمرک اظهار و وارد می‌کنند و به هر دلیل، با غیرقابل ترخیص بودن این کالاها برای آنها پروانه‌های مرجوعی صادر تا به کشور مبدأ مرجوع شود که صاحبان کالا به‌صورت صوری و کاغذی با تبانی برای کالا پروانه مرجوعی صادر می‌کنند و فقط اسناد را با جعل نامه و امضای کشور مبدأ مبنی‌بر اینکه کالا وارد کشور مبدأ شده است ولی کالاها مرجوع نمی‌شوند و با تبانی و بدون پرداخت هیچ‌گونه عوارض گمرکی و مالیات، کالا از گمرک خارج شده و در داخل کشور به فروش می‌رسد.

۶- قاچاق با سوءاستفاده از مقررات ته لنجی: صاحبان لنج‌ها و ملوان‌ها بعد از هر سفر حداکثر برای چهار بار در سال می‌توانند مواد ضروری و عمدتا خوراکی به میزان معلوم و محدودی وارد کنند اما صاحبان کالاها با تبانی با گمرک در هر سفر ده‌ها کامیون لوازم خانگی و پوشاک و سایر کالاهای غیرضروری و لوکس را تحت‌عنوان ته‌لنجی بدون هیچ‌گونه پرداخت عوارض و حقوق گمرکی موفق به ترخیص و ورود کالا به داخل کشور می‌شوند.

۷- قاچاق با سوءاستفاده از پته مسافری: عده‌ای از صاحبان کالا، کالاهای وارداتی خود را که دارای ارزش بالا بوده یا نیاز به مجوزهای خاص بهداشت، استاندارد و ثبت سفارش و. را داشته است به جای تنظیم اظهارنامه گمرکی با تبانی با مسئولان ذی‌ربط به صورت پته غیرتجاری که نیاز به مجوز یا پرداخت حقوق گمرکی ندارد، وارد می‌کنند.

۸- قاچاق از طریق گمرک به نام مناطق آزاد: براساس گزارش فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی و اداری مجلس، قاچاق به صورت سازمان‌یافته یا تبانی از طریق بعضی از گمرکات صورت می‌پذیرد؛ به‌طوری‌که به‌ویژه در گمرکات جنوب کشور، درهای ورود و اسکله‌های مناطق آزاد و شیلات وجود دارد که صاحبان کالا، کالا را به نام مناطق آزاد بدون پرداخت عوارض گمرکی از این در‌ها وارد و از اسکله‌های آنها به سرزمین اصلی خارج می‌کنند.

راهنمای ثبت انتقال مالکیت و انتقال مکان کالا

این فایل راهنما جهت معرفی گامهای نحوه ثبت انتقال مالکیت و انتقال مکان کاال در »سامانه جامع تجارت« تهیه شده است.
الف> ثبت انتقال مکان
1) پس از ورود به سامانه جامع تجارت و انتخاب یکی از نقش های تجارت داخلی خود، میتوانید از منوی “موجودی کالا”، کاالاهای در مالکیت خود را مشاهد نمایید. در صفحه موجودی کاال ابتدا موجودی شما در سطح گروه کالایی به صورت تجمیع شده نمایش داده میشود. در این صفحه به منظور مشاهده
کالاهای خود بر اساس شناسه کالا و شرح تجاری آن، بر روی کلید “جزئیات” گروه کالایی مورد نظر خود کلیک نمایید.
(شکل 1)
[caption align="alignnone" width="1100"] شکل 1 -صفحه “موجودی کالا” – سطح گروه کالایی[/caption]
2 )در صفحه جزئیات موجودی کاال مطابق شکل 2 نمایش موجودی کاال را بر اساس مکان انبارش مورد نظر خود فیلتر نمایید و سپس با انتخاب کاالهای مورد نظر برای انتقال مکان، بر روی کلید “انتقال مکان/حمل” کلیک نمایید.
[caption align="alignnone" width="1107"] شکل 2 -تصویر صفحه جزئیات موجودی کالا[/caption]
3 ) در فرم “انتقال مکان/حمل” در جدول کالاهای مورد نظر برای انتقال مکان، با توجه به موجودی هر قلم کالا، مقدار مورد نظر برای انتقال مکان را تکمیل نموده و در قسمت “اطلاعات مقصد”، پس از انتخاب مکان مقصد انبارش کالای خود، بر روی کلید “ارسال” کلیک نمایید. در صورتیکه کدپستی مکان مقصد انبارش کالا، جزء مکانهای ثبت شده قبلی شما در لیست نباشد، میتوانید با انتخاب گزینه “افزودن” ( + ) مکان جدید کاالی خود را اضافه نمایید.
[caption align="alignnone" width="883"] شکل 3 -تصویر فرم انتقال مکان/حمل[/caption]
4 )در فرم افزودن مکان جدید، تنها کدپستیهایی را میتوانید ثبت نمایید که در “سامانه جامع انبارها 1 ” به تعریف شده باشد. به این ترتیب درصورتیکه قبال اطالعات مکان انبارش مورد نظر در سامانه جامع انبارها ثبت نشده است، الزم است پیش از ثبت انتقال مکان، نسبت ثبت اطالعات مقصد مورد نظر در سامانه جامع انبارها اقدام گردد
[caption align="alignnone" width="825"] شکل 4 -فرم افزودن مکان جدید[/caption]
5 ) پس از فشردن کلید “ارسال” در فرم “انتقال مکان/حمل”، در قسمت “اسناد صادره” از منوی “مدیریت اسناد”، سندی معادل این انتقال، از نوع “انتقال مکان” ثبت میگردد و موجودی اقدام کالایی مورد نظر از مبدا انتخاب شده به مقصد مورد نظر انتقال مییابد. همچنی در صفحه اسناد صادره میتوانید با کلیک بر روی “جزئیات” هر سند، اطالعات ذیل آن سند را مشاهده نمایید.
[caption align="alignnone" width="1108"] شکل 5 -صفحه اسناد صادره[/caption]
ب) ثبت انتقال مالکیت

1. پس از ورود به سامانه جامع تجارت و انتخاب یکی از نقش های تجارت داخلی خود، میتوانید از منوی “موجودی کالا”، کالاهای در مالکیت خود را مشاهد نمایید. در صفحه موجودی کالا ابتدا موجودی شمادر سطح گروه کاالیی به صورت تجمیع شده نمایش داده میشود. در این صفحه به منظور مشاهده کالاهای خود بر اساس شناسه کالا و شرح تجاری آن، بر روی کلید “جزئیات” گروه کالایی مورد نظر خود کلیک نمایید.(شکل 6)

[caption align="alignnone" width="1104"] شکل 6 -صفحه “موجودی کالا” – سطح گروه کالایی[/caption]
2 )در صفحه جزئیات موجودی کاال مطابق شکل 7 نمایش موجودی کالا را بر اساس مکان انبارش مورد نظر خود فیلتر نمایید و سپس با انتخاب کاالهای مورد نظر برای انتقال مالکیت، بر روی کلید “انتقال مالکیت/فروش” کلیک نمایید.
[caption align="alignnone" width="1103"] شکل 7 -تصویر صفحه جزئیات موجودی کالا[/caption]
3 )در فرم “انتقال مالکیت/فروش” کد ملی خریدار را وارد نموده و نقش تجاری وی را انتخاب نمایید. در فیلد “توضیح” میتوانید به طور اختیاری برای سند انتقال مالکیت، شرح مختصری یادداشت نمایید. در جدول کالاهای مورد نظر برای انتقال مالکیت، با توجه به موجودی خود، مقدار دلخواه برای انتقال مالکیت را تکمیل نموده و بر روی کلید “ثبت”، کلیک نمایید. (شکل 8)

[caption align="aligncenter" width="635"] شکل 8 -تصویر فرم انتقال مالکیت/فروش[/caption]
همچنین شایان ذکر است در این فرم، در صورتی که همزمان با انتقال مالکیت تصمیم به تغییر محل انبارش کالا دارید، می توانید با انتخاب گزینه “آیا میخواهید محل انبارش این کالاها را تغییر دهید؟” مشابه فرآیند بند الف محل جدید انبارش کالای خود را نیز تعیین نمایید.
تذکر: خریدار بایستی پیشتر در سامانه جامع تجارت ثبت نام نموده و نقش تجاری دریافت کرده باشد.
4 )پس از ثبت سند انتقال مالکیت، مطابق شکل 9 در بخش “اسناد صادره”، سندی با وضعیت “در انتظار خریدار” ایجاد میشود. معادل این سند، در بخش اسناد وارده برای خریدار درکارتابل وی قابل مشاهده است و کاربر میتوان با کلیک بر روی کلید “جزئیات” اطالعات مربوط به آن سند را نیز مشاهده نماید.
همچنین با توجه به اینکه در سند انتقال، درخواست تغییر مکان نیز ثبت شده یا خیر، مقدار ستون مربوط به “نوع سند” در جداول بخش “مدیریت اسناد” میتواند “انتقال مالکیت” یا “انتقال مالکیت و مکان” باشد.
[caption align="alignnone" width="787"] شکل 10 -تصویر بخش اسناد وارده در کارتابل خریدار[/caption]
5 ) پس از تایید سند انتقال مالکیت توسط خریدار، وضعیت سند “انتقال مالیک/فروش” در بخش “اسناد صادره” فروشنده به “تایید شده” تغییر یافته و موجود کاالی مورد نظر از کارتابل فروشنده به کارتابل خریدار انتقال مییابد.
نکته: در صورتی که این انتقال مالکیت/فروش مورد تایید خریدار نباشد، خریدار میتوان با فشردن کلید “عدم تایید” در بخش “اسناد وارده” برای سند مورد نظر اقدام به انصراف از این انتقال نماید. در این صورت اقلام کالایی ذیل آن سند، به موجودی فروشند عودت میشود.

نرم افزار شناسه رهگیری کالا سامانه جامع تجارت

براساس آيين نامه اجرايي شناسه هاي كالا و رهگيري كالا موضوع ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز تولید کنندگان و وارد کنندگان گروه های کالایی لوازم خانگی، قطعات یدکی خودرو، دخانیات، لوازم الکتریکی و الکترونیکی ملزم هستند برای دریافت و نصب شناسه رهگیری کالا طبق زمان بندی های اعلام شده در آیین نامه و اصلاحات بعدی آن اقدام کنند. در ادامه در مورد نحوه دریافت شناسه رهگیری کالا، نرم افزار شناسه رهگیری، تجهیزات چاپ و ملاحظات بارکد توضیح داده خواهد شد.

دریافت شناسه رهگیری کالا

برای دریافت شناسه رهگیری، کاربر (تولید کننده/ واردکننده) می تواند پس از ورود به سامانه جامع تجارت به آدرس www.ntsw.ir در بخش اظهار موجودی با توجه به فرایند زیر اقدام به دریافت شناسه رهگیری کند. شناسه رهگیری یک رشته عددی به طول 13 رقم می باشد.

نرم افزار شناسه رهگیری سازمان جامع تجارت

در مرحله ابتدایی کدها یا شناسه های رهگیری به صورت شناور هستند یعنی، مشخص نیست که هر کدام از کدها قرار است به چه کالایی نسبت داده شود. این کدها در قالب فایل های اکسل از سامانه قابل دریافت هستند. به طور کلی وظیفه و نقش نرم افزار شناسه رهگیری سازمان جامع تجارت فرانماد، ایجاد ارتباط بین شناسه های شناور و سریال کالاها می باشد. برای روشن شدن موضوع به این مثال توجه کنید: در یک خط تولید یخچال فریزر ساید بای ساید، هر کدام از یخچال ها دارای یک شماره سریال منحصر به فرد و یک شناسه کالا (همه یخچال ها از یک مدل دارای شناسه یکسانی هستند) می باشند. در انتهای خط تولید علاوه بر شماره سریال منحصر به سامانه جامع تجارت چیست فرد و شناسه کالا، به هر کدام از یخچال ها یک شناسه رهگیری (از فایل اکسل کدهایی که از سامانه دریافت شد) تخصیص داده می شود. در این صورت هر یخچال دارای یک سریال منحصر به فرد، یک شناسه رهگیری منحصر به فرد و یک شناسه کالا می باشد. یکی دیگر از وظایف نرم افزار ارائه یک فایل اکسل نهایی برای بارگذاری در سایت سامانه جامع تجارت می باشد. در این فایل اکسل مشخص می شود که هر کدام از شناسه های رهگیری به چه کالایی با چه شناسه کالا و سریالی اختصاص داده شده است. به طور خلاصه وظایف نرم افزار شناسه رهگیری سازمان جامع تجارت فرانماد شامل :

• دریافت فایل اکسل حاوی شناسه های شناور رهگیری که از سایت سامانه جامع تجارت گرفته شده است
• تخصیص شناسه های رهگیری به کالاها با شماره سریال مشخص
• ارائه فایل اکسل برای بارگذاری در سامانه جامع تجارت

تجهیزات چاپ برچسب شناسه رهگیری کالا

برای چاپ برچسب های شناسه رهگیری کالا علاوه بر نرم افزار شناسه رهگیری سازمان جامع تجارت به سخت افزار و تجهیزات چاپ از جمله لیبل پرینتر و مواد مصرفی چاپ از جمله لیبل و ریبون نیاز است:

• لیبل پرینتر: دستگاه های لیبل پرینتر با استفاده از مکانیزم چاپ انتقال حرارتی، بارکدهای شناسه رهگیری را چاپ می کنند.
• لیبل و برچسب: نوع لیبل انتخابی که بر روی لوازم یدکی و سایر کالاهای مشمول طرح اخذ و نصب شناسه رهگیری، چسبانده می شود به جنس سطح بستگی دارد. می توان برای اهداف از برچسب های کاغذی، PVC و متال استفاده کرد.
• ریبون: از ریبون به عنوان جوهر چاپ استفاده می شود. با توجه به اینکه شناسه رهگیری می بایست دوام و مقاومت خوبی داشته باشد و به راحتی پاک نشود، ریبون وکس رزین و رزین از بهترین گزینه ها می باشند.

سوالات رایج شناسه رهگیری کالا سامانه جامع تجارت ایران

آیا در صورت تغییر پروتکل های سامانه جامع تجارت، می توان از نرم افزار استفاده کرد؟

با توجه به اینکه نرم افزار رهگیری سامانه جامع فرانماد بر اساس پروتکل های سامانه جامع تجارت طراحی شده اند در صورت هر گونه تغییر در قوانین سامانه، نرم افزار نیز به روز خواهد شد.

تفاوت شناسه کالا با شناسه رهگیری کالا در چیست؟

کالاهایی که توصیف یکسانی دارند، دارای شناسه کالای واحدی نیز برخوردار هستند، این در صورتی است که شناسه رهگیری به ازاء هر کالا منحصر به فرد می باشد. یعنی هیچ دو کالایی حتی در صورت داشتن برند و مدل مشترک، دارای شناسه رهگیری یکسانی نیستند. برای مثال تمام سامانه جامع تجارت چیست های کمک فنر جلو روغنی خودرو کایابا مخصوص پراید دارای یک شناسه کالا هستند اما هر کدام دارای شناسه رهگیری متفاوت و منحصر به فردی هستند.

چه کالاهایی مشمول طرح الزام اخذ و نصب کد رهگیری کالا هستند؟

• لوازم خانگي برقي با اولويت تلويزيون، يخچال، فريزر، كولر گازي و اسپيلت، ماشين لباس شويي و ظرف شويي، مايكرو و جارو برقي
• قطعات مصرفي و يدكي وسايل نقليه با اولویت کمک فنر و باتری
• لوازم الکتریکی و الکترونیکی
• دخانیات و سیگار

ویژگی های بارکد شناسه رهگیری و برچسب چه ویژگی هایی دارد؟
بارکد شناسه رهگیری کالا باید به صورت خطی یا یک بعدی به رنگ مشکی با پس زمینه سفید و اندازه استاندار 22.85x31.35 میلی متر باشد. علاوه بر رعایت محدوده ابعاد بارکد، نسبت پهنا به ارتفاع بارکد باید همواره عددی ثابت و معادل 37.1 باشد. چاپ برچسب باید با حداقل کیفیت 300dpi و به گونه ای باشد که در شرایط نگهداری محصولات پاک نشده و خوانا باقی بماند. برچسب کد رهگیری کالا میبایست بر روی محصول، بسته بندی حاوی محصول و همچنین ضمانتنامه کالا درج شود.