فروش تعهدی سهام چیست؟

آموزش فروش استقراضی حرفه ای بورس با تمام نکات آن

در این قسمت از مقاله می خواهیم درباره ی فروش استقراضی که یک عمل فروختن دارایی است صحبت کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطالب همراه iranbourse باشید.

فروش استقراضی چیست؟

فروش استقراضی به معنای فروختن دارایی است، کسانی که با بازار هام سر و کار دارند می داند وقتی که که شخصی سهامی را در بازار می خرد و بعد گذشت مدتی هنگامی آن سهام در بازار سود کن آن را می فروشد. اما گاهی در بازار سهام، داستان این گونه نیست و زمانی است که می‌توان هنگام اُفت و نزول کردن شاخص ‌های بازار، از سقوط ارزش یک سهام به سود دست یافت. ابزاری که به این منظور استفاده می شوند، فروش استقراضی نام دارند.

به این گونه که فروشنده ای دارایی خود هنگامی که قیمت آن کم است مجبور می شود بفروشد ولی بعد گذشت زمان و هنگامی که اون دارایی افزایش قیمت داشته باشد و فروش تعهدی سهام چیست؟ اگر همان کالا را فروشنده دوباره بخرد با ضرر برای او همراه خواهد بود و این ضرر محدود به کل بهای دارایی فروخته شده ‌است.

فروش استقراضی در بورس

در فروش استقراضی به علت این که ریسک زیادی این کار دارد و هم چنین دارای ضرر های مالی زیادی است این کار را به افرادی که در این زمینه هیچ اطلاعاتی ندارند و یا تازه کار هستند پیشنهاد نمی کنیم.

هم چنین این کار در بیشتر مواقع باعث شده است که سرمایه گذار پیش‌بینی نادرستی داشته باشد که با پیش بینی نادرست احتمال این که ضرر هنگفتی کند زیاد است.

حرفه بورس

کسانی که وارد حرفه بورس در ایران می شوند بعد از گذشت یک مدت متوجه ظرفیت پایین و عمق کم این بازار می شود که این بسیار بد و مشکل جدی برای سرمایداران محسوب می شود. افرادی که در این زمینه فعالیت می کنند خیلی وقت است که به دنبال سازوکار و راه حلی مثل فروش استقراضی در بورس هستند، البتهد این را هم بدانید که فروش استقراضی در بورس در سرتاسر جهان انجام می شود.

نکته حائز اهمیت این است که ارزش معاملات بازار سهام ایران نسبت به ارزش بازاری شرکت‌ ها در مقایسه با بورس‌ های مترقی جهان، بسیار ناچیز و کم به نظر می‌رسد. هم چنین کارشناسان گفته اند که سهام شناور موجود در بورس با استاندارد ها و مقیاس های جهانی هم خوانی ندارد و این موجب می شود که فعالیت در بورس ایران کاری و سخت و مشکل باشد.

فروش استقراضی سهام ابزاری است که در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد و این کار باعث بهبود فروش تعهدی سهام چیست؟ کار سرمایدارن می شود.

فروش استقراضی در بورس چیست

کارکرد فروش استقراضی به این گونه است که همیشه سرمایه گذار سهام خود را ارزیابی و چک می کند و زمانی که در انتظار این هستند سهمی در آینده نزدیک افزایش قیمت داشته باشد، یعنی این که بر این باورند که قیمت ارزش سهم پایین تر از ارزش ذاتی آن باشد، اقدام به خرید آن سهم می کنند. البته توجه داشته باشید اگر سرمایه گذار درست پیش بینی در این باره نکند شاید خرید این سهام با ضرر برای آن همراه باشد.

فروش استقراضی در ایران

از این رو فروش استقراضی سهام در ایران نیز انجام می شود این کار به این دلیل انجام می شود که رشد و توسعه روزافزون بازار های سرمایه در ایران نیازمند نهاد های مالی است.

مدیر نظارت بر بورس‌ های سازمان بورس و اوراق بهادار بیان کرده است که فروش استقراضی در بازار پایه در ایران راه اندازی شده است. این کار با یکسری از قوانین در راستای اسلام بنیان گذاری شده است تا از نظر شرعی اشکالی نداشته و حرام نباشد تا سرمایه گذار بدون مشکلی بتواند این کار را انجام دهد.

جالب است که بدانید فعال‌ سازی فروش استقراضی اخبار جدیدی است که در هفته ‌های گذشته توجه خیلی از مردم مخصوصا سرمایه گذاران را به خود جلب کرده است، هم چنین به گفته مدیران بورس بنا است این ابزار به زودی در بازار سهام کل کشور نیز فعال شود که این خود یک ترقی بشمار می رود.

فر.ش تستقراضی در فارکس

فروش استقراضی در فارکس نیز صورت می گیرد همان طور که می دانید فارکس یک بازار بزرگ مالی در جهان است که روزانه افرادی هستند که در این بازار میلیون ها دلار بدست می آورند، البته باید روش این کار را بلد باشید. به هر حال فروش استقراضی در بازار فارکس نیز جای پای خود را باز کرده است و سرمایه گذاران برای بهبود در کار و سهام خود از این روش در فارکس استفاده می کنند.

آموزش فروش استقراضی

خرید و فروش استقراضی سهام به این گونه است که در ابتدا سرمایه گذار باید پیش بینی درستی از روند خرید و فروش سهام در بازار را به خوبی بلد باشد و دانش این کار را نیز داشته باشد. در نهایت اگر سرمایه گذار مهارت و تجربه این کار را داشته باشد می تواند با خرید و فروش سهام هایی که افت و کاهش قیمت خواهند داشت سود خوبی بدست بیاورند. به یاد داشته باشید که یکی از مواردی که می‌تواند باعث پویایی و رشد بیشتر بازار بورس شود فروش استقراضی و یا نام دیگر آن فروش تعهدی سهام است.

در فروش استقراضی فروشنده خلاف جهت روند بازار حرکت می ‌کند ولی باید بدانید که فروش استقراضی روش قابل اطمینانی به شمار نمی‌رود. به این گونه که در این فروش همیشه ریسک بالایی برای سهامدار وجود دارد و این کار برای هر کسی مناسب نیست چرا که در فروش استقراضی فرد باید مهارت و دانش کافی را داشته باشد هم چنین از ریسک پذیری بالایی برخوردار باشد.

بنابراین توصیه می شود اگر می خواهید در این زمینه فعالیت کنید باید هوشمندانه عمل کنید و با تنظیم دقیق قیمت و زمان ‌بندی بازار، ریسک فروش‌ خود را کاهش بدهید تا از ضرر های احتمالی آینده جلوگیری کنید. هم چنین شما می توانید برای ضرر و زیان خود یک محدودیتی در نظر بگیرید و در مواقع خاص آن را پوشش بدهید.

یکی از اخبار خوبی که این روز ها شنیده می شود این است که مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس بیان کرده است ابزار فروش استقراضی در آینده نزدیک در ایران راه اندازی می شود این خبر برای سرمایه گذاران بسیار مفید و پرکاربرد است.
خرید و فروش استقراضی به این گونه است که فروشنده اوراق بهادری را قرض گرفته است و زمانی سوذ می کند که قیمت این اوراق افت کرده باشد. به بیان ساده تر می ش.د گفته که فروشنده منتظر یک موقعیت است که در آن معاملات فروش انجام شود و منتظر می ماند که همان سهام و یا کالا را در بعدا زمانی که قیمت آن افت کرد بخرد و آن را به عنوان سود بدست آورد.
گفته شده است که ممنوعیت فروش استقراضی در مجلس ایران مطرح شده است اما هنوز از اخبار معتبری این گفته ها تایید نشده است.

مفهوم فروش استقراضی

به این منظور است که یک کارگذار با هدف خریدن دارایی در آینده جهت برگرداندن آن به قرض دهنده، قرض گرفته می‌شوند. فروشنده ها دراین کار بر این امید هستند که از کاهش قیمت آن دارایی پس از فروش و تا قبل از خرید مجدد آن سود کنند، این کار باعث می شود در طی مدت زمان کم سود زیادی به دست آورند.

از دیگر کارهایی که در فروش استقراضی می شود انجام داد هزینه قرض گیری دارایی است اما به یاد داشته باشید که همه این هزینه ها با حجم منفی است.

فروش استقراضی همیشه محدود به دارایی ‌هایی است که در بازارهای اوراق مراحبه کالا و ارز مبادله می‌شوند و این را هم بدانید که حجم ورود خروج این دارایی‌ها در آن بازار، هر زمان باید قابل کنترل باشد، تا خرید دوباره ی دارایی قرض گرفته شده در هر زمان لازم امکان پذیر باشد. چرا که این نوع دارایی ‌ها مثلی هستند، در استقراضی هر دارایی از همان نوع که خریداری شود می‌تواند به قرض دهنده به عنوان عوض قرض داده شود این کار امکان پذیر است.

کسب سود در صورت افت قیمت

کسب سود در صورت افت قبمت به این گونه است که ابتدا سرمایه گذار بازار سهام را ارزیابی و چک می کند اگر سهمی در آینده با افت قیمت همراه باشد آن سهم را از دارنده قرض می گیرد و آن را در بازار می فروشد به این صورت که سرمایه‌گذار سهم را با قیمت کمتری خریده است و به مالک اولیه باز می گرداند و از این اختلاف قیمت فروش و خرید سود بدست می آورد. همچنین مقاله پیش بینی بازار بورس فردا بسیار کاربردی می باشد.

سوالات متداول درباره ی فروش استقراضی

1. بازار فارکس چه نوع بازاری است؟

فارکس یک بازار بزرگ مالی در جهان است که روزانه افرادی هستند که در این بازار میلیون ها دلار بدست می آورند، البته باید روش این کار را بلد باشید.

خیر، ارزش معاملات بازار سهام ایران نسبت به ارزش بازاری شرکت‌ ها در مقایسه با بورس‌ های مترقی جهان، بسیار ناچیز و کم به نظر می‌رسد. هم چنین کارشناسان گفته اند که سهام شناور موجود در بورس با استاندارد ها و مقیاس های جهانی هم خوانی ندارد.

کارکرد فروش استقراضی به این گونه است که همیشه سرمایه گذار سهام خود را ارزیابی و چک می کند و زمانی که در انتظار این هستند سهمی در آینده نزدیک افزایش قیمت داشته باشد، آن را می خرند.

فروش تعهدی یا استقراضی چیست؟

راه‌اندازی فروش تعهدی فروش تعهدی سهام چیست؟ یا فروش استقراضی یکی از ابزارهایی است که در حالت متعارف به دو منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد:

۱- عایدی گرفتن از بازار منفی؛

۲- ثابت نگه‌داشتن قیمت یا قفل کردن روی آن

فردی که دارای موقعیت مالکیت عینی یا Long است، در صورت افزایش قیمت از عایدی برخوردار می‌شود؛ اما در سوی دیگر، فردی که سهم در اختیار ندارد و تصور وی بر این است که قیمت سهم کاهش خواهد یافت، اقدام به استقراض سهم می‌کند و با فروش سهم در بازار، پس از پایین آمدن اقدام به خرید سهم و باز پس دادن قرض می‌کند. در این حالت قرض گیرنده با فروش سهم به قیمت بالاتر و خرید سهم به قیمت پایین‌تر، سود کسب می‌کند.

در حالت دیگر نیز، فردی که سهمی در اختیار دارد که قیمت آن را ارزنده می‌پندارد و تمایل به حفظ همین قیمت فعلی در کنار حفظ مالکیت سهم دارد، تعداد مشابه سهمی که در اختیار دارد را به صورت استقراضی می‌فروشد. در این حالت سهامدار خود را در مقابل بالا یا پایین آمدن قیمت پوشش داده است.

این فرایند معمولاً از طریق کارگزاری‌ها با انعقاد قراردادی به‌عنوان قرارداد مارجین و افتتاح حساب مارجین مدیریت می‌شود. با افتتاح حساب مارجین، کارگزار دو نوع اعتبار در اختیار مشتری قرار می‌دهد: اعتبار به شکل وام نقدی و اعتبار به شکل سهام؛ که یکی خرید اعتباری و دیگری فروش استقراضی (و همچنین وام به شکل سهمی) هستند. لذا خرید اعتباری و فروش استقراضی را می‌توان دو روی یک سکه مفروض دانست.

بازار اولیه و ثانویه در سهام چیست؟

در مفهموم بازار اولیه و ثانویه ، بازار اولیه (primary market) بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می‌شود. عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود. از آنجا که در بازار اولیه، سهام برای بار نخست به خریداران و متقاضیان عرضه می‌شود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺷﺮﻛﺖ , ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﺪﻩ ﻭﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ.

بازار ثانویه:

با اتمام عرضه اولیه یک سهم در بازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم بازار دیگری وجود خواهد داشت به نام بازار ثانویه (secondary market) ؛ بنابراین بازار دست دوم (ثانویه) به منظور ایجاد امکان دادو ستد اوراق منتشره در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقدشوندگی آن، تشکیل شده است. در این بازار است که طرفین معامله این امکان را پیدا می‌کنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چندباره، تعداد آن را افزایش و یا کاهش دهند و یا اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه نمایند. ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .

ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺩﻱ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺳﻬﻢ ﻳﺎ ﻭﺭﻗﻪ ﺍﻱ ﻗﺮﺿﻪ ﺍﻱ ﺭﺍﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻋﺮﺿﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﻱ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻓﺮﻭﺵ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺮﻭﺩ.ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻭﻗﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ , ﺳﻬﻢ ﻳﺎ ﻭﺭﻗﻪ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﻱ ﻛﻨﺪ, (ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺳﻬﺎﻡ ﺑﺎﺷﺪ) ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻥ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ. دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد، این ویژگی بازار ثانویه است که موجب می‌شود تا نقدشوندگی ابزارهای مالی با جابجا شدن مالکیت آنها، قدرت بیشتری پیدا کند.

بازار ثانویه بر اساس اینکه چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می‌شود، به چهار بازار تقسیم می‌گردد:

بازار اول: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های بورسی که در بورس انجام می‌شود.

بازار دوم: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های غیر بورسی که در فرابورس انجام می‌شود.

بازار سوم: مربوط به معاملات سهام شرکت‌های بورسی که در فرابورس انجام می‌شود.

بازار چهارم: بازاری بدون کارگزار و معامله‌گر و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه‌های الکترونیکی و بین سرمایه‌گذاران نهادی و عادی صورت می‌گیرد. نهادها به منظور پرهیز از پرداخت هزینه‌های مربوط به کارگزاری، عموماً معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می‌دهند.

ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ , ﺳﻬﺎﻡ ﺭﺍ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭ ﻣﻲ ﻓﺮﻭﺷﺪ.

فروش تعهدی سهام چیست؟

همان‌طور که “فروش تعهدی چیست؟ (قسمت اول)” ذکر گردید، دو رکن اساسی در معاملات فروش تعهدی، مالک و متقاضی هستند که به‌واسطه کارگزار، معاملات فروش تعهدی را امکان‌پذیر می‌نمایند. مالکان و متقاضیان جهت دسترسی به سامانه معاملات فروش تعهدی از قبل می‌بایست قرارداد بین مشتری و کارگزار را امضا نموده و دسترسی خود را در سامانه آنلاین فعال نمایند.

در قسمت اول به ماهیت و چیستی فروش تعهدی پرداختیم. در این مطلب سعی داریم، چرایی انجام معاملات فروش تعهدی را بیان نموده تا علاقه‌مندان به استفاده از این ابزار مالی، قبل از راه‌اندازی قرارداد فروش تعهدی، با رویه‌های معاملاتی آن آشنا شوند.

مزایای معاملات فروش تعهدی برای مالکان و متقاضیان

مالکان با چه انگیزه‌ای سهام خود را برای فروش تعهدی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند؟

کسانی که قصد دارند سهامشان را برای مدت طولانی نگهداری کنند، سرمایه‌شان را به‌صورت سهم، راکد نگه داشته و هیچ‌گونه سودی از نگهداری سهم (به‌جز افزایش قیمت سهم) کسب نمی‌کنند؛ اما با استفاده از قرارداد فروش تعهدی، مالکان می‌توانند در بازه‌ای که قصد فروش سهم را ندارند، آن را در اختیار متقاضیان فروش تعهدی قرار دهند. متقاضیان، سهم قرض گرفته‌شده را به وکالت از مالک در بازار به فروش می‌رسانند. وجوه حاصل از فروش سهام فروش تعهدی سهام چیست؟ به حساب مالک واریز می‌شود و مالک می‌تواند این وجوه را به‌صورت سپرده بانکی یا خرید صندوق‌های قابل معامله با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری نماید. درواقع مالک در حالت عادی و غیر فروش تعهدی، نمی‌توانست از بابت سرمایه درگیر شده برای سهم نگهداری شده، سودی کسب نماید؛ اما در فروش تعهدی، علاوه بر سود حاصل از افزایش قیمت سهم، سودی معادل سود سپرده بانکی یا سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله با درآمد ثابت (به انتخاب مالک) نصیب مالک می‌شود.

چنانچه برای سهامی که مالک در اختیار متقاضیان قرار داده است، سود تقسیمی در نظر گرفته شود، مالک می‌تواند به میزان این سود، از وجوه حاصل از فروش تعهدی، از حساب عملیاتی خود برداشت نماید. درواقع در فروش تعهدی، مالک می‌تواند سریع و راحت به سود تقسیمی سهام خود نیز دست یابد.

متقاضیان با چه انگیزه‌ای وارد قرارداد فروش تعهدی می شوند؟

کسانی که پیش‌بینی کاهش قیمت سهم خاصی را دارند (حتی کسانی که آن سهم را ندارند)، می‌توانند از طریق قرارداد فروش تعهدی اقدام به فروش آن سهم نموده و پس از کاهش قیمت سهم، آن را در قیمت پایین‌تر خریداری کرده و از این تفاوت قیمت سود کسب نمایند. درواقع متقاضیان بدون داشتن سهم، می‌توانند از کاهش قیمت سهام، کسب سود کنند.

از طرفی متقاضی برای فروش تعهدی، تنها ملزم به پرداخت وجه تضمین است. وجه تضمین، درصدی از کل ارزش قرارداد است. درواقع متقاضی با پرداخت بخشی از ارزش قرارداد از سود حاصل از اختلاف قیمت بین فروش و خرید منتفع می‌شود.

مالکان جهت تشویق متقاضیان به فروش تعهدی، هنگام ثبت درخواست خود در سامانه تأمین، نرخ تشویقی نیز تعیین می‌نمایند. در سررسید قرارداد یا هنگام تسویه قرارداد فروش تعهدی، مالک به میزان نرخ تشویقی، از سود حاصل از فروش سهام تعهدی که در سپرده بانکی یا صندوق های قابل معامله با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری شده است، به متقاضی پرداخت می‌کند. درواقع متقاضی علاوه بر سود حاصل از کاهش قیمت، از سود ناشی از نرخ تشویقی فروش تعهدی سهام چیست؟ نیز بهره‌مند می‌شود.
در ادامه فرآیند ثبت سفارش و نحوه انجام معاملات تعهدی در سامانه آنلاین بیان می‌گردد. لازم به ذکر است معاملات فروش تعهدی صرفاً از طریق سامانه آنلاین قابل انجام است و کسانی که دسترسی آنلاین ندارند امکان انجام چنین معاملاتی را ندارند.

سامانه تأمین

مالکان سهام برای اینکه سهام خود را برای فروش تعهدی در اختیار متقاضیان قرار دهند، می‌بایست وارد سامانه تأمین شده و اقدامات زیر را انجام بدهند.

۱- ثبت نماد و حداکثر تعداد سهامی که می‌خواهند در اختیار متقاضیان قرار دهند.
۲- تعیین دوره تنفس (مدت‌زمانی که مالک حق ندارد درخواست تسویه نهایی فروش تعهدی را صادر نماید.)
۳- تعیین اینکه وجوه حاصل از فروش تعهدی چگونه سرمایه گذاری شود (سپرده بانکی یا صندوق‌های قابل معامله).
۴- تعیین نرخ تشویقی جهت جذب متقاضیان

نکته: نرخ تشویقی توسط مالک، جهت تشویق متقاضیان برای معاملات فروش تعهدی، تعیین می‌شود. روز تسویه قرارداد فروش تعهدی، به میزان نرخ تشویقی از سود حاصل از سرمایه‌گذاری وجه فروش تعهدی، به فروش تعهدی سهام چیست؟ متقاضی پرداخت می‌شود.

مالکان چگونه وارد سامانه تأمین می شوند؟

پس از امضای قرارداد فروش تعهدی توسط مالکان، در سامانه آنلاین تب سامانه تأمین فعال می‌شود می‌توانند با انتخاب سامانه، وارد آن بشوند.

مالکان می‌توانند در قسمت نمای بازار، نمادهای قابل معامله از طریق فروش تعهدی را ملاحظه کنند. همچنین مالکان با انتخاب نماد، می‌توانند اقدام به ثبت درخواست فروش تعهدی کرده و سهام خود را برای فروش تعهدی در اختیار متقاضیان قرار دهند.

بازپرداخت سهام به مالکان چگونه است؟

متقاضی متعهد است سهامی را که از طریق فروش تعهدی به فروش رسانده، مجدداً از بازار خریداری کرده و به مالک بازگرداند. با توجه به اینکه امکان اشتباه بودن پیش‌بینی متقاضی وجود دارد (قیمت سهم به‌جای کاهش، افزایش یابد) ممکن است متقاضی تمایلی به خرید سهم در قیمت بالا و تحویل به مالک را نداشته باشد. جهت تضمین ایفای تعهدات از سوی متقاضی، هنگام انجام فروش تعهدی متقاضی می‌بایست مبلغی را تحت عنوان وجه تضمین در حساب عملیاتی خود داشته باشد.

وجه تضمین

وجه تضمین درصدی از ارزش قرارداد است که متقاضی جهت ایفای تعهداتش می‌بایست در حساب عملیاتی خود داشته باشد. میزان وجه تضمین در مشخصات قرارداد از طریق اطلاعیه‌های بورس اعلام می‌گردد.
ازآنجایی‌که مشخص نیست قیمت سهم (موضوع فروش تعهدی) تا چه اندازه بالا خواهد رفت، بر اساس قیمت پایانی سهم موردنظر و حجم سهام فروش تعهدی که تسویه نشده است، یک “وجه تضمین لازم ” به‌صورت روزانه تعیین می‌شود. متقاضیان می‌بایست همواره درصد حداقلی از وجه تضمین لازم را در حساب خود داشته باشند.
چنانچه موجودی حساب متقاضی از حداقل وجه تضمین لازم کمتر شود به‌اصطلاح گفته می‌شود متقاضی کال مارجین شده است. متقاضی می‌بایست طی مهلت تعیین‌شده در دستورالعمل حساب خود را شارژ نماید.

متقاضیان تا چه زمان فرصت دارند سهامی که از طریق فروش تعهدی فروخته‌اند را بازخرید نمایند؟

سررسید فروش تعهدی در مشخصات قرارداد ذکر می‌شود و به‌صورت اطلاعیه‌های بورس اعلام می‌گردد. تسویه قراردادهای فروش تعهدی (بازخرید سهام یا خرید وکالتی) به سه حالت امکان‌پذیر است.
تسویه در زمان سررسید
تسویه قبل از سررسید
۱- به درخواست مالک
۲- به درخواست متقاضی

مالک می‌تواند قبل از تاریخ سررسید قرارداد فروش تعهدی، در سامانه تأمین درخواست تسویه بدهد. البته مالک یک محدودیت در خصوص زمان درخواست تسویه دارد. درواقع مالک طی دوره تنفس امکان ثبت درخواست تسویه ندارد. مالک از روز کاری پس از اتمام دوره تنفس تا تاریخ سررسید امکان ثبت درخواست تسویه فروش تعهدی را دارد.

چنانچه مالک درخواست تسویه قرارداد را بدهد، متقاضی موظف است سهام را طی مهلت تعیین‌شده، از بازار خریداری نموده و به مالک بازگرداند. اگر متقاضی این اقدام را انجام ندهد، کارگزار از طریق حساب متقاضی اقدام به ثبت سفارش خرید به قیمت سرخط تابلو خواهد نمود و سهم را به قیمت بازار خریداری خواهد کرد.

نکته: دوره تنفس تعداد روزهای بعد از فروش تعهدی است که مالک حق درخواست تسویه را ندارد. این دوره توسط مالک در سامانه تعیین مشخص می‌شود.

متقاضی نیز می‌تواند درخواست تسویه فروش تعهدی را قبل از سررسید بدهد. برای این منظور، متقاضی می‌بایست سهام را از بازار خریداری نموده و به مالک بازگرداند. به بیان دیگر متقاضی، سفارش خرید وکالتی را در سیستم ثبت می‌نماید و در صورت انجام معامله، فروش تعهدی تسویه می‌شود.
چنانچه متقاضی تمایل داشته باشد اقدام به تسویه فروش تعهدی نماید، می‌بایست درصدی از مابه‌التفاوت قیمت فروش تعهدی و خرید وکالتی (در صورت بالاتر بودن قیمت فروش نسبت به قیمت خرید) را به شرح جدول زیر به مالک بدهد.

خرید وکالتی در همان روز فروش تعهدی	۲۰ درصد مابه‌التفاوت قیمت فروش تعهدی و قیمت خرید وکالتی
خرید وکالتی یک روز معاملاتی پس از فروش تعهدی	۱۰ درصد مابه‌التفاوت قیمت فروش تعهدی و قیمت خرید وکالتی
خرید وکالتی دو روز معاملاتی پس از فروش تعهدی	۵ درصد مابه‌التفاوت قیمت فروش تعهدی و قیمت خرید وکالتی
خرید وکالتی بیش از دو روز معاملاتی پس از فروش تعهدی	صفر درصد مابه‌التفاوت قیمت فروش تعهدی و قیمت خرید وکالتی

نکته: سررسید قرارداد فروش تعهدی به‌صورت دوره زمانی تعیین می‌شود و تاریخ ثابتی ندارد.

فرض کنید سررسید قرارداد فروش تعهدی سهم فولاد در مشخصات قرارداد برابر با ۲۵ روز باشد. اگر فردی در تاریخ ۱ آبان اقدام به فروش تعهدی سهم فولاد نماید، تاریخ سررسید و تسویه قرارداد وی ۲۵ روز بعد، یعنی ۲۶ آبان خواهد بود.
چنانچه فردی در تاریخ ۲ آبان اقدام به فروش تعهدی سهم فولاد نماید، تاریخ سررسید و تسویه ۲۷ آبان خواهد بود.

نکته: اگر سهم موضوع قرارداد فروش تعهدی به دلیل تغییرات سرمایه متوقف شود، تاریخ سررسید قرارداد، به تاریخ ۲ روز کاری قبل از توقف سهم، تغییر خواهد یافت.

اگر متقاضی تا روز سررسید نتواند سهام فروخته‌شده را بخرد و به مالک بدهد چه اتفاقی می افتد؟

ممکن است متقاضیان تا روز سررسید، با صف خرید مواجه شده و نتوانند سهام فروش رفته را از بازار خریداری نمایند. در این شرایط در روز سررسید، فروش تعهدی تسویه نقدی می‌شود و متقاضی می‌بایست جرائم مربوطه را به مالک پرداخت نماید.
با توجه به اینکه در شرایط بازار صعودی، متقاضی متحمل زیان می‌شود لذا متقاضیان جهت ثبت درخواست فروش تعهدی، مبلغی را تحت عنوان “وجه تضمین ” می‌بایست در حساب عملیاتی خود داشته باشد تا در صورت عدم ایفای تعهد (خرید سهم از بازار) جرائم مربوطه از وجه تضمین متقاضی به مالک پرداخت شود.

آیا همه سهم های موجودی در بازار بورس ایران قابلیت فروش تعهدی را دارد؟

خیر. در ابتدای راه‌اندازی فروش تعهدی تنها سهامی که بورس مشخص می‌کند و از طریق اطلاعیه‌ها اعلام خواهد شد، قابلیت فروش تعهدی دارند.

چگونه از لیست نمادهای قابل فروش تعهدی سهام چیست؟ معامله در فروش تعهدی مطلع شویم؟

نمادهای قابل معامله در فروش تعهدی از طریق اطلاعیه های بورس اعلام می‌شود. علاوه بر این کسانی که قرارداد فروش تعهدی را در کارگزاری امضا نموده‌اند، در قسمت نمای بازار سامانه فروش تعهدی، می‌توانند نمادهای قابل معامله را مشاهده نمایند.

کارمزد معاملات فروش تعهدی چه میزان است؟

کارمزد معاملات فروش تعهدی همانند خرید و فروش سهام است که توسط متقاضی (نه مالک) پرداخت می‌شود.

معاملات فروش تعهدی در چه ساعاتی انجام می‌شود؟

همانند معاملات سهام، معاملات فروش تعهدی نیز از ساعت ۸:۳۰ الی ۱۲:۳۰ است.

جهت درک بهتر مطلب به مثال زیر توجه نمایید.

آقای احمدی طبق تحلیل های خود به این نتیجه رسیده است که سهم فولاد از ۶۰۰ تومان تا ۵۰۰ تومان کاهش خواهد یافت. آقای احمدی هیچ سهم فولادی ندارد؛ اما وی می‌تواند از طریق فروش تعهدی از این کاهش قیمت (به‌شرط صحیح بودن پیش‌بینی) سود کسب نماید.

آقای احمدی می‌تواند (پس از امضای قرارداد فروش تعهدی با کارگزار و فعال شدن دسترسی به این سامانه) از طریق سامانه معاملاتی فروش تعهدی اقدام به فروش تعهدی نماید. وی پس از ورود به سامانه معاملات فروش تعهدی می‌تواند از قسمت دیدبان، نماد فولاد را انتخاب نماید. آقای احمدی در قسمت نماد فولاد می‌تواند درخواست‌های ثبت‌شده توسط مالکان را به تفکیک حجم، محل سرمایه‌گذاری (سپرده بانکی یا صندوق‌های قابل معامله با درآمد ثابت) نرخ تشویقی و دوره تنفس ملاحظه کند. وی می‌تواند با انتخاب هر یک از این سفارشات اقدام به فروش تعهدی آن سهم نماید.

نکته: متقاضی می‌بایست قبل از ثبت فروش تعهدی، وجه تضمین موردنیاز را در حساب عملیاتی خود داشته باشد.

نکته: برای واریز وجه جهت معاملات فروش تعهدی، متقاضی می‌بایست در ابتدا از طریق پرداخت شتابی در سامانه آنلاین، وجه موردنیاز را واریز کند. سپس در سامانه فروش تعهدی/ قسمت وضعیت مالی متقاضی / از طریق انتقال وجه داخلی، موجودی واریزشده در سامانه آنلاین سهام را به سامانه فروش تعهدی منتقل کند.

آقای احمدی اقدام به ثبت سفارش فروش ۱۰۰۰ سهم فولاد با قیمت بازار (۶۰۰ تومان) می‌نماید. ارزش سفارش آقای احمدی به شرح ذیل است:
قیمت سفارش* حجم سفارش= ۶۰۰*۱۰۰۰= ۶۰۰۰۰۰

آقای احمدی جهت ثبت این سفارش می‌بایست به میزان وجه تضمین موجودی داشته باشد.

آقای احمدی تا ۴ روز صبر می‌کند. پس از ۴ روز دو سناریو پیش روی آقای احمدی خواهد بود.

سناریوی اول:

پیش‌بینی آقای احمدی صحیح باشد و قیمت سهم با افت مواجه شود.
فرض کنید قیمت سهم در روز ۴ م برابر با ۵۰۰ تومان می‌شود و آقای احمدی ۱۰۰۰ سهم فولاد را با قیمت ۵۰۰ خریداری نماید.
قیمت سفارش* حجم سفارش= ۵۰۰*۱۰۰۰= ۵۰۰۰۰۰
آقای احمدی سهم را با قیمت ۶۰۰ فروخت و با قیمت ۵۰۰ خرید. بدین ترتیب میزان سود وی از این معامله برابر ۱۰۰ هزار تومان است.
سود معامله فروش تعهدی= (قیمت فروش – قیمت خرید)*۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰

نکته: چنانچه مالک نرخ تشویقی تعیین نموده باشد، به میزان نرخ تشویقی نیز از سود سرمایه‌گذاری وجوه حاصل از فروش تعهدی به متقاضی پرداخت می‌شود.

پیش‌بینی آقای احمدی اشتباه باشد و قیمت سهم افزایش یابد.
فرض کنید قیمت سهم در روز ۴ م برابر با ۷۰۰ تومان می‌شود و آقای احمدی ۱۰۰۰ سهم فولاد را با قیمت ۷۰۰ خریداری نماید.
قیمت سفارش* حجم سفارش= ۷۰۰*۱۰۰۰= ۷۰۰۰۰۰
آقای احمدی سهم را با قیمت ۶۰۰ فروخت و با قیمت ۷۰۰ خرید، بدین ترتیب میزان زیان وی از این معامله برابر ۱۰۰ هزار تومان است.
زیان معامله فروش تعهدی= (قیمت فروش – قیمت خرید)*۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰-

نکته: پس از تسویه قرارداد فروش تعهدی، وجه تضمین متقاضی از حالت بلوکه خارج و آزاد می‌شود.

نکته: زیان متقاضی، از وجه تضمین موجود در حساب وی برداشت می‌شود.

جمع‌بندی

در این مطلب ابزار مالی فروش تعهدی معرفی شد تا سرمایه گذاران در بازار نزولی بتوانند با استفاده از این ابزار سود کسب نمایند. لازم به ذکر است سرمایه گذاران در بازار سرمایه علاوه بر ابزار فروش تعهدی می‌توانند از ابزارهایی از قبیل معاملات مشتقه (آتی سبد سهام، اختیار معامله سهام) جهت کسب سود در بازار نزولی استفاده نمایند. البته یکی از برتری های فروش تعهدی نسبت به مشتقات سهام این است که برای فروش تعهدی تحلیل سهم کفایت می‌کند. درحالی‌که در آتی شاخص یا اختیار معامله سهام، علاوه بر تحلیل سهم، تحلیل روی قیمت مشتقه ها صورت گرفته و معاملات در بازار فروش تعهدی سهام چیست؟ مشتقه صورت می‌گیرد.

صورت‌های مالی (بخش اول)

معمولاً سهامداران شرکت بیش از هرکس دیگری به صورت‌های مالی شرکت علاقه دارند. هدف سرمایه‌گذاران از بررسی صورت‌های مالی، بررسی سودآوری شرکت، بررسی عملکرد مدیران شرکت و بررسی وضعیت مالی و قدرت نقدینگی شرکت در ایفایتعهدات و اجرای برنامه‌های آتی است.

مهم‌ترین محدودیت صورت‌های مالی این است که بر اساس اصل بهای تمام شده تاریخی تهیه می‌شوند و نرخ تورم را نادیده می‌گیرند. شرکت‌ها صورت‌های مالی خود را بر مبنای تعهدی تهیه می‌کنند. در مبنای تعهدی معاملات و سایر رویدادها در زمان وقوع ( و نه در زمان پرداخت یا دریافت وجه نقد) شناسایی و در اسناد و مدارک حسابداری ثبت می‌شوند.

انواع صورت‌های مالی

صورت‌های مالی اساسی یک شرکت شامل: 1)ترازنامه 2)صورت سود و زیان و 3) صورت جریانن وجوه نقد هستند. البته صورت‌های مالی دیگری همچون صورت سود(زیان) انباشته و صورت سود و زیان جامع نیز وجود دارند.

1) ترازنامه

ترازنامه صورت حسابی است که وضعیت مالی یک شرکت را در یک زمان معین نشان می‌دهد.ترازنامه معمولاً در پایان سال مالی شرکت تهیه می‌شود و نشان می‌دهد که شرکت به چه میزان دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام را دارد. ترازنامه زیر را به عنوان مثال مشاهده می‌کنید:

ترازنامه بر اساس این معادله اصلی حسابداری بنا شده است که در آن دارایی‌ها با جمع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام برابر است.( دارایی= بدهی+حقوق صاحبان سهام).در ترازنامه معمولاً دارایی‌ها به ترتیب کاهش نقدینگی، بدهی‌ها بر اساس تاریخ سررسید و حقوق صاحبان سهام بر حسب کاهش بقا گزارش می‌شوند.

بر اساس استانداردهای حسابداری، همه دارایی‌ها در تاریخ تحصیل باید بر اساس بهای تمام شده تاریخی (قیمت تمام شده) در صورت‌های مالی ثبت و سپس مستهلک شوند و البته این یکی از اشکالات ترازنامه است که قیمت‌های اقلام آن، ارزش فعلی بازار را نشان نمی‌دهند و تحلیلگران نمی‌توانند با استفاده از ترازنامه پی به ارزشواقعی و روز دارایی‌های شرکت ببرند.

اقلام ترازنامه

دارایی‌های جاری: دارایی‌هایی هستن که انتظار می‌رود طی یکسال از تاریخ ترازنامه مصرف، فروخته یا به وجه نقد دیگری تبدیل شوند. این دارایی‌ها قابلیت نقدینگی زیادی دارند. این دارایی‌ها شامل موارد زیر هستند: وجه نقد، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری، موجودی مواد و کالا و سفارشات و پیش‌پرداخت‌ها.

دارایی‌های بلند مدت: دارایی‌هایی که انتظار می‌رود منافع اقتصادی برای فروش تعهدی سهام چیست؟ بیش از یکسال ایجاد کنند و از قدرت نقدشوندگی کمتری برخوردارند. این دارایی‌ها شامل موارد زیر هستند: سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت، دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود، سایر دارایی‌های غیرجاری( اسناد دریافتنی بلند مدت کارکنان و پیش‌پرداخت بلند مدت هزینه‌ها).

بدهی‌های جاری: بدهی‌هایی هستند که انتظار می‌رود طی یکسال از تاریخ ترازنامه با استفاده از دارایی‌های جاری یا ایجاد بدهی‌های جاری جدید تسویه شوند.این بدهی‌ها شامل موارد زیر هستند: حساب‌ها و اسناد پرداختنی تجاری، پیش دریافت‌ها، ذخیره مالیات، سود سهام پیشنهادی، و پرداختنی و تسهیلات دریافتی.

بدهی‌های بلند مدت: تسویه این بدهی‌ها بعد از یکسال از تاریخ ترازنامه صورت می‌گیرد. این بدهی‌ها شامل موارد زیر هستند: تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت، ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان و بدهی‌های احتمالی.

حقوق صاحبان سهام: حقوق صاحبان سهام، مالکیت یا حق معنوی سهامداران شرکت نسبت به دارایی‌های آن است. ترکیب حقوق صاحبان سهام شامل سرمایه، اندوخته‌ها صرف(کسر) سهام و سود (زیان) انباشته است. سرمایه نشان دهنده مالکیت افراد در شرکت است. سرمایه افراد به اجزای مساوی به نام سهم تقسیم می‌شود. اگر مبلغ اسمی هر سهم را در تعداد سهام شرکت ضرب کنیم، سرمایه بدست می‌آید.

2) صورت سود و زیان (صورت درآمد)

صورت سود و زیان همانطور که از نامش پیداست نشان‌دهنده درآمدها و هزینه‌های یک شرکت و در نتیجه سودآوری یا زیان‌دهی یک شرکت در یک دوره زمانی معین است. هدف صورت سود و زیان، ارائه خلاصه‌ای از فعالیت‌های عملیاتی و مالی است که منجر به تغییر در حقوق صاحبان سهام شرکت در طول دوره حسابداری می‌شد. صورت سود و زیانی را به عنوان نمونه در تصویر زیر می‌بینید:

ترازنامه وضعیت مالی شرکت را در یک تاریخ معین و صورت سود و زیان وضعیت مالی شرکت را در طول یک دوره نشان می‌دهد. اگر ترازنامه را یک عکس فوری از شرکت در نظر بگیریم، صورت سود و زیان به عنوان فیلمی است که در یک دوره زمانی مشخص از شرکت گرفته‌ایم.

اقلام صورت سود و زیان

فروش خالص (درآمد):درآمد را افزایش در حقوق صاحبان سهام به استثنای آورده سهامداران تعریف می‌کنند.برای بیشتر شرکت‌ها، فروش منبع اصلی درآمد است.

فروش خالص= کل فروش- ( هزینه حمل کالای فروش رفته + برگشت از فروش )

بهای تمام شده کالای فروش رفته: بهای تمام شده کالای فروش رفته که گاهی اوقات بهای تمام شده فروش نیز نامیده می‌شود، نشان‌دهنده بهای تمام شده کالاهای شرکت است که در طول دوره حسابداری به فروش رفته‌اند. بهای تمام شده فروش معمولاً مهم‌ترین و عمده‌ترین هزینه شرکت‌های تولیدی و بازرگانی است.

بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای ابتدای دوره + خرید کالای طی دوره – موجودی کالای پایان دوره