سهام شناور آزاد چيست؟

سهام شناور چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

یکی از مفاهیمی که فعالان بازار سرمایه با آن در زول فعالیتشان در بورس با آن سروکار دارند، مفهوم سهام شناور است. باید جواب سوالاتی مانند این که سهام شناور چیست؟ تا چه اندازه در معاملات و یا تحلیل یک سهم کاربرد دارد؟ شرکتی که سهام شناور کم یا زیاد دارد برای خرید مناسب است؟ موضوعاتی هستند که در این مقاله را داد و به آنها خواهیم پرداخت.
اما قبل از آن باید بدانیم که به‌طور کلی سهام هر شرکت در بازار سرمایه، دو دسته سهامدار دارد:

دسته‌ اول سهامداران عمده یا راهبردی هستند که برای دوره‌ های‌ بلندمدت تری بر روی شرکت سرمایه گذاری می کنند؛ این افراد، شامل کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که مالکیت بیش از پنج درصد از سهام آن شرکت را در اختیار دارند.

دسته‌ دوم، سایر سرمایه گذاران (حقیقی یا حقوقی) هستند که به دلایل مختلف، بخشی از سهام قابل معامله‌ شرکت در بازار را خریداری می کنند.

سهام شناور آزاد چیست؟

سهام شناور آزاد یا Free Float به سهامی گفته می شود که اشخاص حقوقی یا حقیقی آنرا در اختیار دارند اما قصدی برای نگهداری و حفظ همیشگی آن و مدیریت در شرکت ندارند؛ بنابراین هر لحظه آماده عرضه و فروش سهام خود هستند.
میزان سهام شناور همواره ثابت نخواهد بود و ممکن است هر زمان که سهم جذابیتی داشته باشد، شخصی (حقیقی یا حقوقی) برای خرید و حفظ سهام تمایل پیدا کند و با خرید عمده میزان سهام شناور را کاهش دهد و یا اینکه سهامداران مدیریتی شروع به فروش سهام شان کنند که باعث افزایش میزان سهام شناور شرکت خواهد شد.

در اکثر بورس‌های دنیا شرکت‌هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها، شناور باشد از فهرست شرکت‌های بورسی خارج می‌شوند. در ایران نیز نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۳۹۹ افزایش سهام شناور آزاد شرکت‌های بورسی را به حداقل ۲۵ درصد تصویب کردند؛ پیش از این تاریخ در ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، حداقل سهام شناور ۲۰ درصد ثبت شده بود.
بنابراین شرکت هایی اجازه ی پذیرش در بورس را دریافت می کنند که مالکان شرکت حداقل ۲۵ درصد سهام شرکت را قبل از ورود به بورس (در فرآیند عرضه اولیه) در بین مردم توزیع کنند و به فروش برسانند. شرکت هایی که علاقمند به نگهداری سهام خود هستند و سهام شناور صفر و یا کم تر از ۲۵ درصد را دارند، دلیلی برای حضور آن‌ها در بازار بورس وجود ندارد.

روش محاسبه سهام شناور آزاد

برای محاسبه سهام شناور آزاد هر شرکت درابتدا باید ترکیب سهامداران را مورد بررسی قرار گیرد و تعداد سهامداران مدیریتی (یا راهبردی) تعیین گردد . سهامدارن مدیریتی همان افرادی هستند که مقدار زیادی از سهام شرکت را در اختیار گرفته‌اند و قصدی هم ندارند در آینده‌ای نزدیک سهام خود را به فروش برسانند.
زمانی که درصد سهام سهامداران مدیریتی مشخص شود، این میزان را از کل سهام شرکت کم می کنیم و به این ترتیب درصد سهام شناور آزاد شرکت مشخص خواهد شد.
برای درک بهتر موضوع، فرض کنید که شرکت (الف) ۸۰ درصد از کل سهام شرکت (ب) را خریداری کرده است و قصدی هم برای فروش آن ندارد. در این حالت تنها ۲۰ درصد از سهام شرکت (ب) در اختیار سهامداران خورد است و بطور روزانه بر روی تابلو معاملاتی بازار مورد معامله قرار می گیرد؛ به این ۲۰درصد سهام شرکت (ب) سهام شناور گفته می شود.

چگونه درصد سهام شناوری را تشخیص دهیم؟

شرکت های بورسی و فرابورسی در دوره های ۳ ماهه درصد سهام شناوری را در اطلاعیه هایی در سایت کدال منتشر می کنند که با ورود به سایت کدال و جست و جوی اطلاعیه های منتشر شده از طرف سازمان می توان فایل مرتبط را دانلود کنید. برای اینکار می توانید مراحل زیر را مطابق شکل دنبال کنید.

روش دیگر برای مشاهده سهام شناوری شرکت ها مراجعه به سایت tsetmc می باشد که در صفحه مربوط به هر شرکت درصد شناوری آن نیز ذکر شده است. برای مثال در تصویر زیر می توانید شناوری سهم فملی را که با فلش مشخص شده است را مشاهده کنید:

سهام شناور بالا خوبه یا پایین؟

شرکت هایی که سهام شناوری زیادی دارند، به راحتی نمی توان سهام آن ها را حرکت داد و تعداد بالای معاملات روزانه و سهامداران بسیار آنها مانع از جهش و سقوط های بدون دلیل و یکباره ی قیمت سهم خواهند شد؛ بنابراین هر چه میزان سهام آزاد بیشتر باشد، هیجان قیمتی در آن سهم کاهش پیدا می کند و حرکات شارپ کمتری خواهد داشت.
این شرکت ها در یک دوره کوتاه مدت، شاید سود کمتری را نصیب سهامدارانشان کنند اما ریسک کمتری را هم در بر خواهند داشت. زمانی که سهام شناور یک شرکت بالا باشد، افراد سودجو نمی توانند به راحتی قیمت آن را با شایعه پراکنی و خرید و فروش ناگهانی تغییر دهند، زیرا برای این کار به سرمایه بسیار زیادی نیاز است.
در طرف مقابل اگر سهام شناور آزاد شرکتی کم باشد با سرمایه کم می توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن سهم ایجاد کرد و با شایعات سهامداران این سهم ها را فریب داد یا اینکه افراد را ترغیب به خرید کرد؛ بنابراین سهم هایی کوچکی که سهام شناور آزاد کمی دارند بهترین سهم برای سفته باز ها محسوب می شوند چرا که با مقدار پول کم می توانند سهم را بالا یا پایین کنند و سود های زیادی از آن ببرند.

ویدئو معرفی سهام شناور در بورس:

به همین دلیل به افراد تازه کار در معاملات بازار بورس توصیه می شود که شرکت هایی با سهام شناور معتدل را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند تا به این ترتیب ریسک سرمایه گذاری خودشان را کاهش دهند.
برای سهام شناور معتدل میانگین، سهام شناور شرکت های بازار محاسبه می شود و شرکت هایی که درصد سهام شناوری آنها به میانگین نزدیک تر باشد معتدل محسوب می شوند. بنابراین پارامتر سهام شناور از ویژگی های مهمی است که در نمادهای مختلف کاملا با یکدیگر متفاوت است و سهام با شناوری مناسب می تواند تصمیمات تحلیل گران و سرمایه گذاران را برای وارد شدن به سهم یا خارج شدن از آن را به طور کلی تغییر دهد.

سهام شناور آزاد در بورس چیست و چگونه محاسبه می شود؟

سهام شناور آزاد یا (Free Float) به سهامی که در دست اشخاص حقوقی یا حقیقی که قصد مدیریت در شرکت یا حفظ همیشگی آن سهام را ندارند گفته می شود. سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود، در آینده نزدیک، قابل معامله باشد.

چگونه باید سهام شناور آزاد را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران بررسی شده و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه‌مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

به عنوان مثال

به‌عنوان‌مثال فرض كنید ۸۰ درصد سهام شركت الف در اختیار شرکت ب باشد و شرکت ب قصد فروش سهام در کوتاه‌مدت را ندارد و هدفش مدیریت شرکت الف است ( همان سهامدار راهبردی) در نتیجه شركت الف فقط ۲۰ درصد سهام شناور آزاد دارد.

در بسیاری از بورس ‌ های دنیا شرکت‌هایی كه كمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها، شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. به دلیل اینكه اگر مالكان شركتی نمی‌خواهند حداقل ۲۵ درصد سهام آن‌ها بین مردم توزیع شود و علاقه‌مند هستند سهام را برای خود نگه‌ دارند، دلیلی برای حضور آن‌ها در بازار بورس وجود ندارد.

آیا میزان سهام شناور ثابت می‌ماند؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، سهام شناور، قابلیت نقدشوندگی بالایی دارد. میزان این سهام شناور، ثابت نیست. چون ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و به همین علت میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. اگر خریدار خرد نیر تصمیم بگیرد با یک یا چند کد سهامداری، سهام را با حجم عمده خریداری کند شناوری سهم کاهش می‌یابد. شرکت‌های بورسی و فرابورسی در دوره‌های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را روی سامانه کدال منتشر می‌کنند.

تبعات سهام شناور آزاد بالا و پایین شرکت ها

ذکر این نکته نیز بسیار ضروری است که اگر شرکتی نسبت «سهام شناور آزاد» بیشتری داشته باشد، امکان دستکاری قیمت آن کمتر می شود چرا که حجم منابع مالی که برای دستکاری آن لازم است، خیلی زیاد می شود و سهام شناور آزاد چيست؟ باید مثلاً ۲۵ میلیارد تومان به بازار سهام مصنوعی منتقل شود تا قیمت سهام شرکت مورد دستکاری قرار گیرد.

سهام شناور آزاد یک شرکت

از سویی دیگر وقتی «سهام شناور آزاد» یک شرکت از درصد بالایی برخوردار باشد برای این سهام اینگونه شرکت ها به راحتی نمی توان شایعه و بازار سازی ایجاد کرد تا سهامداران تحت تاثیر شایعه ها که قیمت این سهم افزایش پیدا می کند اقدام به خرید و فروش سهام مورد نظر کنند که در واقع در یک مسیر مبهم و اشتباه اقدام به این معامله کرده اند. در نقطه مقابل هر چقدر یک شرکتی کوچک و «سهام شناور آزاد» آن پایین باشد به راحتی در بورس به دچار دستکاری قیمت می‌شود و سفته بازان با بازارسازی و هدایت غیر واقعی معاملات اقدام به فریب سرمایه گذاران می کنند. بر همین اساس تحلیل گران بازارهای سهام توصیه می کنند که سرمایه گذران تازه وارد که با استانداردهای بازار سهام آشنا نیستند شرکت های بزرگ با «سهام شناورآزاد» بالا را برای سرمایه گذاری های خود انتخاب کنند.

بهترین میزان سهام شناور آزاد چند درصد میباشد؟

حداقل مقدار سهام شناور آزاد شرکت‌ها می‌تواند ۵ درصد باشد. اما در واقع برای این مقدار، حداکثری وجود ندارد. چون یک سهامدار عمده می‌تواند کلیه سهام خود را با رعایت ضوابط و شرایط خاص در قالب عرضه خرد در بازار به فروش برساند و به همین ترتیب میزان شناوری سهام شرکت را افزایش دهد. تجربه نشان داده، هر چه این درصد به میانگین شناوری نزدیک‌تر باشد، متعادل‌تر است. طبق آخرین گزارش‌ها، درصد میانگین شناوری چیزی حدود ۲۱ درصد برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی است.

شاخص شناور آزاد چیست؟

در این شاخص، هر سهم بر اساس سهام شناوری که دارد روی شاخص تاثیر می‌گذارد. دلیل اهمیت شاخص شناور به این خاطر است که تاثیر گذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله‌ شرکت در بازار سهام محاسبه می‌شود. به همین سهام شناور آزاد چيست؟ دلیل، قابلیت تحلیلی بالایی دارد و خاصیت توضیح کنندگی آن می‌تواند اتفاقات بازار سرمایه را کاملا پوشش دهد.

سهام شناوری چه اثری بر حباب قیمتی دارد؟

ارتباط نزدیکی بین سهام شناور آزاد شرکت و حباب قیمتی وجود دارد. در حالت کلی، شرکت‌های با سرمایه پایین، پتانسیل بالایی برای رشد قیمتی در آینده دارند. ولی میزان ریسک این شرکت‌ها نیز بالا است. درواقع باید گفت که تغییرات سود در شرکت‌های با سرمایه کمتر، زیاد است. این فرایند برای شرکت‌های بزرگ‌تر برعکس است. یعنی پتانسیل کمتر و از طرفی ریسک کمتر. حالا در نظر بگیرید که هر سرمایه‌گذار باید با توجه به سطح ریسک‌پذیری خود این شرکت‌ها را انتخاب کند.

بازار سرمایه

بازار سرمایه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های سرمایه گذاری، جایگاه مناسبی برای جذب سرمایه‌ها به شمار می‌رود. سرمایه گذاران با در نظر گرفتن درجه ریسک‌پذیری و بازدهی مورد انتظار، سهام موردنظر خود را انتخاب می‌کنند. درنتیجه بازارهای سرمایه باید کارایی لازم را برای جذب سرمایه گذاران و تامین منابع مالی و در نتیجه تخصیص بهینه منابع جهت بازدهی بیشتر آن‌ها داشته باشند. یکی از مشکلات بازارهای در حال توسعه ازجمله بورس تهران، وجود سهام شناور پایین است.

پایین بودن میزان سهام شناور آزاد

پایین بودن میزان سهام شناور آزاد امکان دست‌کاری قیمت توسط معامله گران بزرگ را افزایش می‌دهد و می‌تواند منجر به اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و تشکیل حباب قیمتی گردد که درنهایت باعث کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه می‌شود. این اتفاق، کارایی و عمق بازار سرمایه را کاهش می‌دهد. متاسفانه اکنون در برخی از شرکت‌های بورس تهران، میزان سهام قابل معامله در بازار محدود شده و همین نکته، ریسک احتمال قیمت سازی و سو استفاده از این مسئله را افزایش داده است. این پدیده در مورد شرکت‌های تازه‌وارد به بورس شدیدتر است. چون به خاطر نبودن اطلاعات تاریخی، زمینه گسترش شایعه‌های بی‌اساس و رشد حباب گونه قیمت سهام به میزان بیشتری فراهم می‌شود.

رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد

دلیل اصرار بر رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد، کارایی کارکردهای بازار است. درواقع بورس کشورهایی که از میزان سهام شناور کمتری برخوردار هستند عمق کمتری دارد و بسیار شکننده است. باید یادآوری کرد که سهام شناور، تقریب خوبی از عرضه واقعی سهام است. اگر سهام شناور شرکتی بالا باشد، بازار سهم آن نقدتر، نوسان قیمت آن پایین‌تر و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری کمتر خواهد بود. همین موضوع باعث افزایش تقاضا می‌شود. بورس تهران نیز چندی است که به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور آزاد شرکت‌های پذیرفته شده‌اش می‌پردازد.

این ضریب، نشانگر تسلط سهامداران استراتژیک به این بازار است. به عبارت دیگر سهامداران عمده که عموماً دولتی یا شبه دولتی هستند، بیش از ۷۰ درصد بازار سهام ایران را در اختیار دارند. همان طور که کمی قبل با هم گفتیم، در بسیاری از بورس‌های دنیا شرکت‌هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. در صورت اعمال این معیار در بورس اوراق بهادار تهران باید بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های بورس از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده حذف شوند.

سهام شناور در بورس به چه معناست؟

یکی از مفاهیم بورسی که فعالان بازار سرمایه با آن روبرو هستند، سهام شناور آزاد شرکت هاست. میزان سهام شناور آزاد برای یک سهم، بصورت درصد در تابلوی سهم در سایت Tsetmc.com قابل مشاهده است. در ادامه به شناخت، بررسی و تاثیر سهام شناور آزاد در بازار سرمایه می پردازیم. با ما همراه باشید.

سهام شناور آزاد چیست؟

سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده ی عرضه، فروش و داد و ستد آن مقدار از کل سهام شرکت هستند. این دسته از افراد قصد ندارند در مدیریت شرکت سهیم باشند و تمایل ندارند تا جزئی از سهامداران عمده شرکت باشند و سهم را برای مدتی طولانی نگه دارند و انتظار می رود در آینده ای نزدیک سهام شان را معامله کرده و به فروش برسانند.

برای مثال سهام شناور آزاد شرکت فولاد مبارکه اصفهان در حال حاضر %26 است که این مقدار بدین معناست که 26 درصد از کل سهام شرکت در اختیار سهامداران غیر عمده میباشد و ممکن است در طول یک روز از جلسات معاملاتی معامله شود که البته امکان رخ دادن چنین اتفاقی دور از ذهن است.

سهام شناور آزاد را چگونه محاسبه کنیم؟

درصد سهام شناور آزاد شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس در تابلوی سهم مورد نظر در سایت Tsetme.com موجود است. کافی است بر روی لینک سایت کلیک کرده و وارد سایت شوید و با جست و جوی سهم مورد نظر، درصد سهام شناور آن را مشاهده نمائید. اما، درصد شناور آزاد سهام پذیرفته شده در بازار فرابورس و بازار پایه قابل نمایش نیست و میتوان با یک راهکار ساده آن را محاسبه کرد. بدین صورت که در تابلوی سهم مورد نظر به سربرگ سهامداران عمده رجوع کنید و درصدهای موجود در کنار نام سهامداران عمده را جمع کرده و از 100 کم کنید. رقم به دست آمده درصد شناور آزاد سهم مورد نظر میباشد.

از قوانین مهم فعالیت بورس خبر داری » ۱۰ قانون طلایی بورس

از سهام شناور آزاد چه اطلاعاتی میتوانیم کسب کنیم؟

با توجه به مفهوم شناور آزاد که در پاراگراف بالا توضیح داده شد، درصد آرمانی و ایده آل برای شناور آزاد شرکت ها، معمولا بین 20 تا 30 درصد است. همچنین جالب است بدانید در بسیاری از بازار های بورس جهانی، شرکت‌هایی که درصد شناوری سهام آن ها کمتر از ۲۵ درصد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. دلیل این مسئله هم این است که اگر شرکتی تمایل ندارد که حداقل یک چهارم از کل سهامش را در اختیار مردم قرار دهد، پس نباید در بورس وجود داشته باشد.

همچنین باید بدانیم که هر چه درصد شناوری سهام بیشتر باشد، نقدشوندگی و حجم معاملات در آن سهم طبیعتا بیشتر است و در نتیجه درصد بیشتری از سهام در اختیار مردم است و سهامداران عمده، نقش کمتری در سمت و سو دادن به قیمت سهم دارند. همچنین در مقابل، هر چه درصد شناوری سهام کمتر باشد، درصد عمده سهام در دست سهامداران عمده است و آن ها قادرند سمت و سو هایی که دلخواه شان است به قیمت و روند سهم بدهند و کنترل سهم را در دست داشته باشند.

نتیجه گیری و کلام آخر

خب در این مطلب درصد شناوری سهام شرکت ها را تا حدودی به طور مختصر و مفید مورد بررسی قرار دادیم و دانستیم که این مفهوم چیست و چگونه بدست می آید و چه نقشی در روند حرکتی سهم خواهد داشت. همچنین باید بدانیم که همواره در هر بازار بورسی در دنیا قوانین و مفاهیمی وجود دارد که اگر بدون آگاهی و آموزش کافی پا در این عرصه بگذاریم، به طبع نتایج دور از انتظاری نصیب ما میشود. بازار بورس ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و همواره افراد باهوش و افرادی که علم و آگاهی کافی دارند، پیروز این عرصه خواهند بود. پس دوست من، هیچ وقت از یادگیری و آموزش غافل نشو. موفق و پرسود باشید.

سوالات متداول در رابطه با سهام شناور آزاد

بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده ی عرضه، فروش و داد و ستد آن مقدار از سهام هستند.

نشان دهندی میزان درصد سهامی است که برای معامله و داد وستد در اختیار افراد قرار دارد و انتظار میرود که این مقدار حجم از درصد کل سهام شرکت در بازار سرمایه معامله شود.

بدین صورت که در تابلوی سهم مورد نظر به سربرگ سهامداران عمده رجوع کنید و درصدهای موجود در کنار نام سهامداران عمده را جمع کرده و از 100 کم کنید. رقم به دست آمده درصد سهام شناور آزاد سهم مورد نظر میباشد.

سهم شناور آزاد چیست؟

سهم شناور آزاد یکی از مهم ترین معیارهای شرکت های بورس از نظر گردش صحیح و روان خرید و فروش سهام در بازار سهام است که بالا و پایین بود آن برای هر شرکتی حاوی پیام های مهمی برای سرمایه گذاران است.

به گزارش ویکی‌پلاست به نقل از ایبنا، برای آنکه دقیق تر با مفهوم «سهام شناور آزاد» آشنا شوید با یک مثال آن را شرح می دهیم. در نظر بگیرید که ۷۰ درصد سهام شرکت «الف» دراختیار شرکت «ب» است و شرکت «ب» هم تحت هیچ شرایطی قصد ندارد که سهام شرکت «الف» را بفروشد، در این وضعیت شرکت «الف» فقط ۳۰ درصد «سهام شناور آزاد» دارد که قابل معامله و خرید و فروش در بورس است.

سهامدار راهبردی کیست؟

ذکر این نکته هم ضروری است که برای محاسبه «سهام شناور آزاد» باید ترکیب سهامداران بررسی و «سهامدار راهبردی» مشخص شود. گفتنی است، «سهامدار راهبردی»، سهامداری است که در کوتاه مدت قصد واگذاری سهام خود را ندارد و برای کنترل مدیریتی شرکت، مالکیت عمده خود در سهام شرکت را حفظ می کند.

لازم به توضیح است که درمحاسبه «سهام شناور آزاد» تعداد سهام متعلق به دارندگان «سهام راهبردی» از تعداد کل سهام موجود کسر می شود و دربسیاری از بورس های دنیا شرکت هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آنها، «سهام شناور آزاد» باشد، از لیست شرکت های بورسی حذف می شوند و جایگاه خود را در بازار سهام از دست می دهند.

این حذف به این دلیل صورت می گیرد که نشان دهد اگر مالکین شرکتی نمی خواهند حداقل ۲۵ درصد سهام آنها بین سرمایه گذاران توزیع شود و علاقمندند سهام را برای خود حفظ کنند دلیلی برای حضور آنها در بورس وجود ندارد.

یک مثال واقعی تعیین «سهام شناورآزاد»

حال با یک مثال عددی «سهام شناور آزاد» یک شرکت را به صورت واقعی مشخص می کنیم.

در نظر بگیرد که ترکیب سهامداران شرکت «بتا» به صورت زیر است.

سرمایه گذار «الف» : (سهامدار حقیقی) ۴۰ درصد
سرمایه گذار «ب» : (سهامدار حقیقی) ۲۰ درصد
سرمایه گذار «ج» : (شخص حقوقی) ۱۰ درصد
سایر سهامداران: (سهامداران جزء ۱۰۰۰ نفر) ۳۰ درصد

کل سهامداران : ۱۰۰ درصد

به طور واضح و بر اساس ترکیب سهامداران شرکت «بتا»، میزان «سهام شناور آزاد» این شرکت ۳۰ درصد است.

تبعات «سهام شناورآزاد» بالا و پایین شرکت ها

ذکر این نکته نیز بسیار ضروری است که اگر شرکتی نسبت «سهام شناورآزاد» بیشتری داشته باشد، امکان دستکاری قیمت آن کمتر می شود چرا که حجم منابع مالی که برای دستکاری آن لازم است، خیلی زیاد می شود و باید مثلاً ۲۵ میلیارد تومان به بازار سهام مصنوعی منتقل شود تا قیمت سهام شرکت مورد دستکاری قرار گیرد.

از سویی دیگر وقتی «سهام شناور آزاد» یک شرکت از درصد بالایی برخوردار باشد برای این سهام اینگونه شرکت ها به راحتی نمی توان شایعه و بازار سازی ایجاد کرد تا سهامداران تحت تاثیر شایعه ها که قیمت این سهم افزایش پیدا می کند اقدام به خرید و فروش سهام مورد نظر کنند که در واقع در یک مسیر مبهم و اشتباه اقدام به این معامله کرده اند.

در نقطه مقابل هر چقدر یک شرکتی کوچک و «سهام شناور آزاد» آن پایین باشد به راحتی در بورس به دچار دستکاری قیمت می‌شود و سفته بازان با بازارسازی و هدایت غیر واقعی معاملات اقدام به فریب سرمایه گذاران می کنند.

بر همین اساس تحلیل گران بازارهای سهام توصیه می کنند که سرمایه گذران تازه وارد که با استانداردهای بازار سهام آشنا نیستند شرکت های بزرگ با «سهام شناورآزاد» بالا را برای سرمایه گذاری های خود انتخاب کنند.

سهام شناور آزاد چیست؟

اگر در بازار سرمایه فعالیت داشته باشید احتمالا مفهوم سهام شناور آزاد را شنیده اید. سهام شناور آزاد در واقع سهامی هستند که دارندگان این سهام قصد نگهداری آن را ندارند. در نتیجه این سهام در آینده ای نزدیک قابل معامله خواهند بود. در این مقاله قصد داریم توضیحاتی را درباره این سهام داده و به تمامی جوانب آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

سهام شناور آزاد اصطلاحا در انگلیسی Free Float نامیده می شود. این سهام در واقع بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن (سهامداران حقوقی و حقیقی) تصمیم بر عرضه و فروش این سهام را دارند. این سهامداران قصد نگهداری سهام و مشارکت در مدیریت شرکت را ندارند. به همین دلیل احتمالا این سهام در مدت کوتاهی قابل معامله خواهد بود.

برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
سهامداران شرکت x را در نظر بگیرید. میزان سهام این سهامداران در شرکت به صورت زیر است:
1- سرمایه گذار a (سهامدار حقیقی): 40%
2- سرمایه گذار b (سهامدار حقیقی): 20%
3- سرمایه گذار c (سهامدار حقوقی): 10%
4- سایر سهامداران (شامل 1000 نفر): 30%
* کل سهامداران: 100%

در این مثال، سهام شناور شرکت x برابر با 30% است.

در بورس های سراسر جهان شرکت هایی وجود دارند که سهام شناور آزاد آن ها کمتر از 25% است. در این صورت این شرکت ها از لیست شرکت های بورسی حذف می شوند. علت این امر آن است که اگر مالکان این شرکت سهام شناور آزاد چيست؟ ها راضی نیستند حتی 25% از سهامشان را بین سرمایه گذاران در بورس تقسیم نمایند، دلیلی برای حضورشان در بازار سرمایه وجود ندارد.

نکاتی در رابطه با سهام شناور آزاد
به بیان ساده سهام شناور آزاد سهامی است که صاحبان آن اجازه دارند در کوتاه مدت اقدام به فروش آن کنند. برای مثال سهامی که در تملک سهامداران عمده (برای کسب کرسی مدیریتی شرکت) است جزء سهام شناور آزاد محسوب نمی شود. نکات جانبی سهام آزاد شرکت ها شامل موارد زیر است:
هرچه سهام شناور شرکتی بیشتر باشد، میزان نقدشوندگی آن نیز بیشتر است. در نتیجه نوسان قیمتی این سهام کاهش می یابد. زیرا حجم منابع مالی لازم برای دستکاری خیلی زیاد است (مثلا بایستی 35 میلیارد تومان به بازار سهام منتقل شود تا قیمت سهام آن شرکت دستکاری شود). اما در شرکت های کوچک که سهام شناور آزاد آن ها کمتر است، قیمت به راحتی می تواند دست کاری شود. بنابراین توصیه می شود افرادی که به تازگی وارد بورس می شوند، از شرکت هایی با سهام شناور بالا برای معاملات خود استفاده کنند.
میزان سهامی از شرکت های بورسی که می تواند به عنوان سهام شناور قابل معامله باشد، از طرف سازمان بورس تعیین شده و در قسمت مربوط به هر نماد، در سایت مدیریت فناوری بورس تهران قرار داده شده است. برای مشاهده ی آن به سایت TSETMC مراجعه و نماد مورد نظر را در قسمت جستجو، پیدا کنید. به تصویر زیر نگاه کنید.

همان طور که در تصویر بالا مشاهده میکنید سهام شناور آزاد نماد وبانک 18 درصد است. این به معنی آن است که از کل تعداد سهام شرکت تنها 18 درصد آن در بازار قابل داد و ستد می باشد.

چگونگی محاسبه سهام شناور آزاد
با توجه به مثال بالا، سرمایه گذاران a، b و c سهامداران راهبردی هستند. سهامدار راهبردی در واقع سهامداری است که قصد فروش سهام خود را در کوتاه مدت نداشته و می خواهد برای اعمال مدیریت خود در شرکت، مالکیت سهام خود را حفظ نماید. از این رو، برای مشخص کردن میزان سهام شناور یک شرکت، لازم است در ابتدا سهامداران راهبردی آن شرکت و مقدار سهام آن ها مشخص شود. به عبارت دیگر، اگر سهام سهامداران راهبردی شرکت را از کل سهام شرکت کسر کنیم، آنچه باقی می ماند سهام شناور آزاد شرکت است.

سهام شناور بر قیمت سهم و تصمیم گیری سهامداران چه تأثیری دارد؟
هرچه سهام شناور شرکتی بیشتر باشد، برای افزایش قیمت این سهام به سرمایه بیشتری نیاز است. به عنوان مثال، دو شرکت که دارای سهام شناور 50 و 2 درصد هستند را در نظر بگیرید. شرکت دارای سهام شناور 50 درصدی به سرمایه بیشتری برای افزایش قیمت سهام دارد. اما شرکتی که دارای 2درصد سهام شناور است، با سرمایه اندک هم صف خرید تشکیل شده و قیمت سهام افزایش می یابد.

به عبارت دیگر، اگر شرکتی سهام شناور زیادی داشته باشد، سریع تر عرضه می شود. یعنی سهامداران مردمی افزایش می یابد. در نتیجه امکان دستکاری در قیمت سهام توسط سهامداران راهبردی کاهش می یابد. در مقابل، اگر شرکتی سهام شناور کمی داشته باشد، قیمت این سهام با سرمایه اندک هم قابل تغییر خواهد بود. در سهام شناور آزاد چيست؟ نتیجه سهامداران راهبردی می توانند جهت آن را به سمت اهداف خودشان به حرکت در آورند. در این شرایط (سهام شناور کم) می توان با سرمایه اندک در قیمت سهام افزایش یا کاهش کاذب ایجاد کرد و افراد را برای خرید آن ترغیب نمود. در صورتی که شرکت هایی با سهام شناور زیاد نمی توان معاملات سهام را در دست گرفت. در این شرایط حجم زیاد معاملات مانع از نوسانات شدید در قیمت سهام می شود.

سهام شناور آزاد یکی از عوامل مهم تأثیر گذار بر روی افزایش کارایی، عمق بازار و نقد شوندگی است. چنانچه جز آن دسته از افرادی هستید که به تازگی قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید، پیشنهاد می شود که از سهامی برای سرمایه گذاری استفاده کنید که از شناوری متعادلی برخوردار باشد. برای محاسبه شناوری متعادل، تنها لازم است میانگین سهام شناور شرکت های بازار را به دست آورد. هرچه شناوری سهم به میانگین به دست آمده نزدیک تر باشد، شناوری سهم مورد نظر متعادل تر است.

آیا میزان سهام شناور ثابت است؟
همان گونه که پیش تر گفته شد، سهام شناور باعث افزایش نقد شوندگی می شود. در نتیجه مقدار سهام شناور نمی تواند ثابت باشد. به دو دلیل زیر سهام شناور نمی تواند ثابت باشد:

به هنگام افزایش قیمت سهم، سهامداران اصلی ممکن است این سهام را در بازار به فروش برسانند. در نتیجه مقدار سهام شناور در بازار کاهش می یابد.
خرید سهام با حجم عمده از طریق یک یا چند کد بورسی توسط سهامداران حقیقی.
نکته قابل توجه این است که درصد سهام شناور شرکت های بورسی و فرابورسی در دوره های 3 ماهه در سامانه کدال منتشر می شود.

شاخص شناور آزاد
هر یک از سهام با توجه به میزان شناوری که دارد بر روی شاخص تأثیر گذار خواهد بود. شاخص شناور به دلیل اینکه میزان اثرگذاری سهم با توجه به میزان تأثیرگذاری سهام شرکت که در بازار سهام قابل معامله هستند محاسبه می شود، حائز اهمیت است. از این رو قابلیت تحلیلی بالایی داشته و می توان برای پیش بینی اتفاقات بازار سرمایه از آن استفاده کرد.

بهترین درصد میزان سهام شناور آزاد
حداکثری برای سهام شناور آزاد شرکت ها وجود ندارد. اما این شرکت ها حداقل باید دارای 5 درصد سهام شناور آزاد باشند. سهامداران عمده ممکن است تمامی سهام خود را به صورت خرد با رعایت شرایط در بازار عرضه کند. بنابراین سهام شناور آزاد می تواند افزایش یابد.

با توجه به گزارش ها، برای شرکت های بورسی و فرابورسی درصد میانگین سهام شناور حدود 21 درصد است. هرچه میانگین سهام شناور به این درصد نزدیک تر باشد، شناوری سهم متعادل تر است.

تأثیر شناوری سهام در حباب قیمتی
بین سهام شناور آزاد شرکت و حباب قیمتی ارتباط نزدیکی وجود دارد. شرکت هایی که سرمایه کمی دارند، توانایی افزایش و رشد قیمتی در آن ها زیاد است. البته ریسک در این شرکت ها بالا است. این شرایط در شرکت های بزرگ تر بالعکس (توانایی افزایش قیمتی و ریسک کمتر) است. سرمایه گذاران با توجه به میزان ریسک پذیری خود، یکی از این شرکت ها را انتخاب می نمایند.

یکی از جایگاه های مهمی که برای جذب سرمایه مناسب است، بازار سرمایه می باشد. سرمایه گذاران با شناختی که از خود درباره میزان ریسک پذیری و میزان سوددهی مورد انتظارشان دارند، سرمایه خود را صرف خرید سهام موردنظر خود می کنند. بدین ترتیب بازارهای سرمایه بایستی دارای حداقل کارایی برای جذب سرمایه گذاران و درنتیجه تأمین منابع مالی برای بازدهی بیشتر داشته باشند.

یکی از مشکلاتی که بازار سرمایه از جمله بورس تهران با آن مواجه است، کمبود سهام شناور است. امکان دستکاری قیمت توسط سرمایه گذاران بزرگ به واسطه ی پایین بودن سهام شناور افزایش می یابد. این مسئله باعث ایجاد اتفاقات ناخوشایندی از جمله حباب قیمتی می شود. در نتیجه منجربه کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه خواهد شد. متأسفانه در حال حاضر در برخی از شرکت ها در بورس تهران، مقدار سهانی که در بازار قابل معامله هیتند کاهش یافته و بر همین اساس احتمال قیمت سازی و سؤ استفاده از این مسئله افزایش یافته است. این موضوع برای شرکت هایی که به تازگی وارد بورس شده اند بیشتر است. به دلیل عدم وجود اطلاعات بنیادی در رابطه با این شرکت ها، بستر مناسبی برای افزایش شایعات بی اساس و حباب قیمتی بیشتر فراهم می شود.

جمع بندی
کارایی کارکردهای بازار دلیل اصلی رعایت حداقل میزان سهام شناور آزاد شرکت ها است. اگر سهام شناور شرکتی زیاد باشد، آن سهم بازار نقدتری داشته و نوسانات در قیمت کمتر بوده و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری در این سهام کاهش می یابد. در نتیجه تقاضا افزایش می یابد. در حال حاضر بورس تهران نیز به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور شرکت هایی که پذیرفته شده اند می پردازد. این ضریب نشان دهنده میزان تسلط سهامداران استراتژیک به بازار است. به بیان دیگر، سهامداران عمده بیش از70 درصد از بازار سهام ایران را در اختیار دارند. همانطور که گفته شد، در بیشتر کشورها، شرکت هایی با کمتر از درصد سهام شناور از بازار سرمایه حذف می شوند. این در صورتی است که در بازار ایران بیش از درصد از شرکت ها کمتر از درصد از سهام خود را به صورت شناور در وارد بازار سرمایه کرده اند. چنانچه این معیار در ایران اجرایی شود، بیش از درصد از شرکت ها از بازار بورس حذف خواهند شد.