چکیده
هدف این تحقیق ارزیابی رابطه بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد مورد انتظار سود بر اساس مفروضات چارچوب نظری مدل اوهلسون (AEG) می باشد. نرخ رشد مورد انتظار سود به دو دسته نرخ رشد مورد انتظار کوتاه مدت سود و نرخ رشد مورد انتظار بلند سود تقسیم می شود.همچنین از نرخ هزینه سرمایه به عنوان یک متغیر کنترلی در این تحقیق استفاده شده است. دوره زمانی این تحقیق یک دوره 5 ساله از ابتدای سال 1388 تا پایان سال 1392 می باشد.
جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های فعال در دو صنعت خودرو و ساخت قطعات و فلزات اساسی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در بخش روش تحقیق پژوهش حاضر از مدل رگرسیونی سلسله مراتبی چند متغیره و ضریب همبستگی جزئی به منظور بررسی جهت و میزان رابطه و همچنین ضریب همبستگی جزئی هریک از متغیرهای مستقل با متغیر وابسته نسبت P/E آتی( با توجه به ضرایب همبستگی صفر مرتبه پیرسون به منظور کنترل متغیر کنترلی هزینه سرمایه) استفاده شده است.
داده ها و متغیرهای این تحقیق از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در آخر نتایج نشان دادند که: یک رابطه معکوس بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد مورد انتظار کوتاه مدت سود، یک رابطه مستقیم بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد مورد انتظار بلند مدت سود، و یک رابطه معکوس بین نسبت P/E آتی و هزینه سرمایه وجود دارند. و در مجموع بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد مورد انتظار سود رابطه ضعیف خطی وجود دارد.
واژگان کلیدی: نسبت P/E آتی، نرخ رشد کوتاه مدت سود ، نرخ رشد بلند مدت سود ، هزینه سرمایه، مدل اوهلسون
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1-مقدمه
در دهه های اخیر جهانی سازی ، تشکیل بازارهای مالی جدید ، تشدید رقابت بین شرکت ها ، موسسات و سازمان ها و همچنین تغییرات سریع اقتصادی ، اجتماعی و تکنولوژیکی باعث افزایش عدم اطمینان و بی ثباتی در محیط های مالی شده و به تبع آن پیچیدگی فرایند تصمیم گیری مالی نیز بیشتر شده است. در چنین شرایطی مسلماً بالندگی اقتصادی در گرو تصمیم گیری صحیح و تخصیص بهینه منابع خواهد بود چرا که اگر سرمایه ها در فرصت های مناسب سرمایه گذاری نشوند و یا به نحوی از آن ها استفاده شود که کارایی لازم را نداشته باشند ، اقتصاد کلان کشورها دچار چالش های عظیمی خواهد شد .
از اینروست که امروزه در تمام اقتصادهای توسعه یافته یا در حال توسعه از سرمایه گذاری و سرمایه گذاران حمایت گسترده ای به عمل می آید . همین دیدگاه سبب شده است تا سرمایه گذاری و بهره گیری مناسب از فرصت های سرمایه گذاری به یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در زمینه علوم اقتصادی تبدیل شود
سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی شرکت ها علاوه بر اطلاعات تاریخی، نیاز به اطلاعاتی درباره آینده واحدهای اقتصادی نیز دارند و همواره به دنبال دسترسی به اطلاعاتی هستند که روند سودهای آتی را نشان دهد.
محققان بسیاری در طول سالیان متمادی، بازارهای اوراق بهادار را مورد مطالعه و بررسی قرار دادند تا بتوانند دریابند که منافع مالی خود را چگونه در بهترین گزینه ها سرمایه گذاری نمایند. فقدان وجود اطمینان کافی در ارتباط با آینده در بازارهای سرمایه ، سرمایه گذاران را وادار می کند تا به هر طریق ممکن ریسک مربوط به تصمیمات خود را کاهش دهند. بسیاری از تحلیل گران معمولاً برای دستیابی به این هدف از نسبت P/E استفاده می کنند که شامل دو متغیر اساسی قیمت و سود هر سهم می باشد که توجه به این متغیرها در تصمیم گیری ها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. نسبت P/E را می توان به عنوان یکی از کاربردی ترین و با اهمیت ترین نسبت های بازار در ارزیابی سهام عادی شرکت ها توسط سرمایه گذاران و محققان عنوان کرد. اما تنها با بهره گرفتن از ضریب P/E نمی توان بهترین ها را انتخاب نمود، زیرا در نظر نگرفتن ارزش زمانی پول، مد نظر قرار ندادن چشم انداز رشد آتی شرکت ازجمله مهمترین محدودیت های بکارگیری این روش در برآورد ارزش سهام شرکت ها می باشد (مشایخ و همکاران،1392)
نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E) از طریق تقسیم قیمت جاری بازار بر سود به دست می آید و نشان دهنده این است که قیمت سهام چند برابر سود هر سهم است و به ازای هر دلار سود چه قیمتی را باید پرداخت کرد (هرمزی، 1380).اگر چه در خصوص صورت کسر هیچگونه ابهامی وجود ندارد، اما در خصوص مخرج کسر و اینکه کدام EPS مورد استفاده قرار می گیرد بحث های زیادی وجود دارد. برخی از تحلیل گران از EPS جاری، برخی از EPS تحقق یافته و برخی دیگر از EPS پیش بینی شده استفاده می کنند که در این تحقیق از EPS پیش بینی شده استفاده شده است.
تحلیل گران مالی از نسبت P/E در سطح گسترده ای در جهت توجیه پیشنهادات خرید سهامشان استفاده می کنند.از بعد اقتصادی با توجه به گستردگی استفاده از نسبت P/E تعیین این مسئله ضروریست که آیا میتوان با تغییر در نرخ رشد سود، منتظر تغییر در نسبت P/E و به تبع آن تاثیر در تصمیمات سرمایه گزاران بالقوه و بالفعل ماند. نرخ رشد سود در واقع همان درصد تغییرات در سود هرسهم در یک سال نسبت به سال دیگر (سال پایه مورد بررسی) می باشد. در این خصوص اختلاف نظرها بیشتر حول استفاده از نرخ رشد سود پیش بینی شده بجای استفاده از نرخ رشد سود تحقق یافته است.
بنابر این با توجه به مطالب فوق، پژوهش حاضر سعی دارد برای اولین بار در ایران به بررسی رابطه بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد سود مورد انتظار بر مبنای ارقام پیش بینی شده آتی در شرکت های فعال در صنعت خودرو سازی و فلزات اساسی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد. به منظور ارائه نتایج شفاف تر نرخ رشد سود مورد انتظار به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم شده است و همچنین نرخ هزینه سرمایه نیز به عنوان متغیر کنترلی تحقیق در نظر گرفته شده است.
امید است با انجام این پژوهش و بررسی آن گامی در جهت درک بهتر این مفاهیم و بهبود تصمیم گیری ها در معاملات سهام در بازار بورس اوراق بهادار برداشته شود.
2-1-بیان مسئله اصلی تحقیق
فقدان وجود اطمینان کافی در ارتباط با آینده در بازارهای سرمایه، سرمایه گذاران را وادار می کند تا به هر طریق ممکن ریسک مربوط به تصمیمات خود را کاهش دهند. اکثر تحلیل گران معمولاً برای دست یابی به این هدف از نسبت P/E استفاده می کنند که شامل دو متغیر اساسی قیمت و سود هر سهم می باشد که توجه به این متغیرها در تصمیم گیری ها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. علاوه نسبت P/E کاربردی بر این EPS (سود هر سهم) نیز به عنوان یکی از عوامل بسیار تاثیر گذار در خرید سهام توسط سرمایه گذاران قلمداد می شود. به نظر شما این متغیر ها، نسبت ها و مفاهیم عنوان شده در پیش بینی بازار سرمایه ایران تا چه حدی تاثیر گذار می باشند. این موضوع را می توان به عنوان یک مبحث مهم مورد بررسی قرار داد، چرا که محیط اقتصادی ، ویژگی های بازار سرمایه و قوانین حاکم بر آن در ایران نسبت به بازارهای سرمایه دیگر در سایر کشورهای جهان متفاوت می باشد.
بنابراین مسئله اصلی این تحقیق تعیین رابطه بین نسبت P/E ونرخ رشد سود در شرکت های فعال در صنعت خودرو سازی و فلزات اساسی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جهت پیش بینی این مسئله که نرخ رشد سود پیش بینی شده تا چه حد می تواند در ارزیابی سهام در تصمیم گیری های خرید و فروش و یا نگهداری که سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل و تحلیلگران مالی با آن مواجه اند موثر باشد. در این تحقیق باید میزان همبستگی بین متغیر های نسبت P/E و نرخ رشد سود جهت ارزیابی سهام و بهینه سازی تصمیم گیری در خصوص خرید و فروش و نگهداری آن مشخص شود.
طبق مدل های ارزیابی حقوق صاحبان سهام نظیر RIV، AEG، ارزیابی های تجربی گذشته در زمینه همبستگی بین نسبت P/E و نرخ رشد آتی با مشکلات بالقوه زیر مواجه بوده اند :
الف) استفاده از قیمت و نسبت سود جاری مطابق با تئوری ارزیابی حقوق صاحبان سهام نمی باشد که در آن قیمت منعکس کننده انتظارات بازار از سودهای آتی شرکت (و نه سودهای گزارش شده دوره جاری) می باشد.
ب) مشکل بالقوه دوم این است که در اکثر تحقیقات انجام شده در این زمینه معمولاً یک مجموعه ای از شرکت ها با توجه به نسبت P/E آن ها مورد مطالعه قرار می گرفتند و از روش های یک متغیره و یا چند متغیره به منظور بررسی همبستگی بین نسبت P/E و نرخ رشد سود آتی استفاده می شد. اما طبق تئوری حقوق صاحبان سهام، نسبت P/E تنها به واسطه نرخ رشد سود مورد انتظار شرکت در آینده نزدیک تعیین نمی شود. بلکه عوامل دیگری نظیر هزینه سرمایه و نرخ رشد سود بلندمدت شرکت نیز بر آن اثرگذار می باشد. اما همیشه لزوماً یک رابطه خطی بین نسبت P/E و سایر متغیرها وجود ندارد. وقتی در این گونه تحقیقات از یک پرتفویی بر اساس نسبت P/E استفاده می شود و سایر متغیرها نظیر نرخ رشد سود و هزینه سرمایه شرکت مورد کنترل قرار نمی گیرند، در نهایت ممکن است نتایج بدست آمده گمراه کننده باشند که این مسئله در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفته است.
از بعد اقتصادی با توجه به گستردگی استفاده از نسبت P/E تعیین این مسئله ضروریست که آیا میتوان با تغییر در نرخ رشد سود منتظر تغییر در نسبت P/E و به تبع آن تاثیر در تصمیمات سرمایه گزاران بالقوه و بالفعل ماند. در این خصوص اختلاف نظرها بیشتر حول استفاده از نرخ رشد سود پیش بینی شده بجای استفاده از نرخ رشد سود تحقق یافته است.
بنابراین ما در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال هستیم:
” چه رابطه ای بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد سود درشرکتهای فعال در صنعت خودروسازی و فلزات اساسی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟”
3-1-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
- در این تحقیق برای محاسبه نرخ رشد کوتاه مدت ، از نرخ رشد پیش بینی شده استفاده شده است ،اما در سایر تحقیقاتی که در گذشته در سایر کشورها انجام شده بود از نرخ رشد تحقق یافته استفاده شده بود.
- این تحقیق به عنوان اولین تحقیقی است که به بررسی رابطه نسبت P/E آتی و نرخ رشد سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (در صنعت خودرو و فلزات اساسی) پرداخته است.
- ضریب P/E یکی از اصلی ترین و کاربردی ترین ضرایب در ارزیابی سهام شرکت های بورسی توسط سرمایه گذاران و محققان دانشگاهی قلمداد می گردد
- درک این قضیه که چه رابطه ای بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد کوتاه مدت وجود دارد و کسب اطلاع از این رابطه می تواند در بهبود تصمیم گیری سهامداران در امر خرید، فروش و نگهداری سهام موثر باشد.
4-1-اهداف اساسی تحقیق:
هدف اصلی:
تعیین رابطه بین نسبت P/E آتی و نرخ رشد مورد انتظار سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (در صنعت خودرو و فلزات اساسی)
همه چیز درباره P/E
یکی از ابزارهایی که از گذشته تا امروز در بازار سرمایه مورد استفاده قرار میگیرد همین شاخص P/E است. این شاخص با وجود گذشته سالها از ایجاد آن، هنوز هم به عنوان یکی از مهمترین شاخصها مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین اهمیت بسیاری دارد که سرمایه گذاران امروز درباره آن اطلاعات کافی داشته باشند. به همین منظور الف بورس تصمیم گرفته است تا با مقاله همه چیز درباره P/E شما را با این شاخص مهم آشنا کند. دقت داشته باشید که هیچ شاخصی به تنهایی نماینده بازار نیست. بنابراین باید دیگر شاخصها را نیز بیاموزید. پیشنهاد ما مطالعه دیگر مقالات الف بورس است.
همه چیز درباره P/E؛ P/E چیست؟
P/E کوتاه شده واژگان price به معنی قیمت و Earning Per Share یا همان EPS به معنی سود هر سهم است. P/E یکی از شاخصهای قدیمی مورد استفاده سرمایه گذاران میباشد. این شاخص به دلیل سادگی در محاسبه و نتایج نسبتا دقیقی که به ما میدهد توانسته است در بازار امروز جای مخصوصی برای خود داشته باشد. هر سهام داری که بتواند به خوبی از این شاخص استفاده کند میتواند در ضمره سرمایه گذاران برتر بورس جای گیرد. با وجود اینکه به دست آوردن این شاخص کار سختی نیست؛ اما تحلیل آن نسبتا دشوار است. در ادامه همه چیز درباره این شاخص را خواهید آموخت. همچنین تحلیل این شاخص در مقالهای تحت عنوان p/e در تحلیل سهام در الف بورس آمده است.
P/E چگونه محاسبه میشود؟
P/E چگونه محاسبه میشود؟
روش اول
همانطور که از نام آن پیداست این شاخص را میتوان با استفاده از آخرین قیمت روز سهام شرکت مورد نظر و سود هر سهم به دست آورد. کافی است این دو شاخص را بر هم تقسیم کنید. در بازار بورس علاوه بر سود و شاخصهای موثر بر آن، زمان نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین هر شاخصی را نمیتوان در هر زمانی اندازه گیری کرد. زمان اندازه گیری این شاخص عموما زمانی است که شرکتها EPS را افشا میکنند. توجه داشته باشید که این زمان در اکثر موارد بیشتر از سه ماه نیست.
روش دوم
به دلیل استفاده از آخرین EPS این شاخص در این زمان اندازه گیری میشود. البته از EPS برآوردی برای محاسبه شاخص P/E استفاده میشود. در این حالت کاربردی که برای P/E مشخص شده است کمی متفاوت خواهد بود. در این حالت از این شاخص به منظور محاسبه سود برآوردی سال آینده استفاده میشود. توجه داشته باشید اگر این شاخص را به این روش به دست آوردید؛ به آن P/E برآوردی یا پیشتاز گفته میشود.
روش سوم
از دیگر روشهایی که میتوان با آن P/E را محاسبه نمود روش مبتنی بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقی مانده سال است. در بورس تهران از این روش نیز استفاده میشود. دقت داشته باشید که هر سه این روشها تفاوت چندانی با هم ندارند. آنچه در میان آنها مهم است این است که با استفاده از دادههای تاریخی میتوانند آینده را به شکل نسبی پیش بینی کنند. بنابراین یک سهام دار خوب سهام داری است که همه چیز درباره P/E بداند و بتواند از آن استفاده کند.
بزرگترین مشکل سهام داران در همه چیز درباره P/E
بزرگترین مشکلی که سهام داران درباره محاسبه شاخص P/E با آن مواجه هستند در رابطه با شرکتهایی است که سود ده نیستند. در این شرکتها شاخصها به شکل متفاوتی هستند. بسیاری دانشمندان هنوز نمیدانند با این شکل از P/E چگونه باید رفتار کرد. دلیل این تفاوت هم این است که این شرکتها دارای EPS منفی هستند. گروهی از دانشمندان این علم بر این باورند که این شاخص را درباره این شرکتها هم مانند دیگران میتوان اندازه گیری کرد. در این حالت آنها P/E را صفر بیان میکنند. گروهی دیگر بر این باورند که آن را باید به شکل منفی هم بیان کرد.
نوسان در همه چیز درباره P/E
این شاخص نیز همانند دیگر شاخصهای بازار بورس نوسانهایی به خود میبیند. نوسانات این شاخص پیش بینی کننده نوسانات آینده بازار است. بنابراین باید به خوبی آن را کنترل کرد. در مقاله… در این باره بیشتر توضیح داده ایم. متوسط نوسان در بازار بورس تهران دامنه ۳. ۲ تا ۱۳. ۲ تجربه شده است. این بیشترین و کمترین میزان این شاخص در بازار بورس تهران در تاریخ میباشد. در دورههای مختلف این شاخص نیز تاثیر پذیر از شرایط بوده است. به این معنی که نوسان در این شاخص عمدتا وابسته به نوسانات کلی بازار است.
شاخص P/E را میتوان هم درباره هر شرکت، هر صنعت و هم بازار بیان کرد. عددی که در بالا بیان کردیم؛ نوسان این شاخص در بازار میباشد. در تاریخ بورس ایران نوسان از این بازه تجاوز نکرده است. بنابراین میتوان انتظار داشت در آینده نیز به همین شکل باشد.
کاربرد شاخص P/E
همه چیز درباره P/E به شما میگوید این شاخص کاربردهای گستردهای دارد که از حوصله این مقاله خارج است. بنابراین تنها اشارهای به آن میکنیم. دقت داشته باشید که میتوانید در مقالات دیگر الف بورس کاربردهای دیگر این شاخص را پیدا کنید. برای این منظور میتوانید به بخش آموزش عمومی سایت الف بورس مراجعه کنید.
اگر بخواهیم کتابی بگوییم این شاخص به ما میگوید سهام داران به ازای هر ریال سود شرکت حاظر به پرداخت چند ریال میباشند. همین مورد موجب شده است تا در بازار و برخی کتابها از این شاخص به نام ضریب سهام نیز نام برده شود. به عبارت دیگر میتوان گفت در صورتی که ضریب سهام یک شرکت برابر ۲۰ باشد؛ به این معنی است که سهام داران حاضرند به ازای هر ریال سود این شرکت ۲۰ ریال پرداخت کنند. توجه داشته باشید منظور از هر ریال سود، سودی است که شرکت تولید میکند نه سودی که از بازار به دست میآورد.
رشد سود در همه چیز درباره P/E
آنچه در بخشهای قبلی مقاله به آن اشاره کردیم رشد سود شرکتها است. قیمت سهام بازتاب کننده انتظاراتی است که سرمایه گذاران از سهام شرکت دارند. به طور کلی میتوان گفت قیمت سهامی در روند مناسب قرار دارد که انتظارات سرمایه گذاران مبنی بر رشد شرکت را به خوبی برآورده کرده باشد. توجه داشته باشید که شاخص EPS که همان اندازه سود هر سهم است؛ بر سودهای گذشته شرکت تکیه دارد. به همین دلیل طبیعی است که شرکتی که از آن انتظار سود میرود؛ قیمت سود بیشتری هم داشته باشد. به همین دلیل شرکتهایی که دارای P/E بالاتری هستند؛ انتظار میرود سود بیشتری هم نسیب سرمایه گذارانشان کنند.
در صورتی که این شاخص بیشتر از P/E کل بازار یا P/E کل صنعت باشد؛ به این معنی است که شرکت کار سختی در پیش دارد. در این حالت سرمایه گذاران انتظار رشد بیشتری از شرکت دارند. توجه داشته باشید که انتظار سود بیشتر میتواند در واحد ماه یا سال بیان شود. بنابراین شرکتی که در این ماه سود کمی داده است؛ به این معنی نیست که سرمایه گذران را از خود ناامید کرده است.
ارزانی یا گرانی در همه چیز درباره P/E
از بهترین شاخصها برای قیمت گذاری سهام میتوان به این شاخص اشاره کرد. به مثال مقابل توجه کنید. فرض کنید شرکتی سهمی با قیمت ۲۰۰ ریال و P/E برابر ۱۰ بسیار گرانتر از سهمی است که با قیمت ۲۰۰۰۰ و P/E ۱۰ عرضه میشود. دقت داشته باشید که محدودیتهایی در این مثال وجود دارد. این مثال در صورتی که سایر متغیرها پایدار باشند صادق است. همچنین شما نمیتوانید P/E دو شرکت که کاملا متفاوت هستند را مبنای ارزش گذاری آنها قرار دهید. دقت داشته باشید که بالا یا پایین بودن P/E یک شرکت را بدون دو عامل زیر نمیتوان به درستی اندازه گیری کرد:
نرخ رشد شرکت
به این معنی که نرخ رشد شرکت در گذشته میتواند معیاری برای از نرخ مورد انتظار رشد سود در سالهای آینده باشد؟ پاسخ این سوال هرچند نمیتواند صریح باشد اما سرمایه گذاران در عمل دریافتهاند که میتوانند از شاخصهای P/E و EPS برای اندازه گیری میزان رشد در سالهای آینده استفاده کنند.
نرخ رشد صنعت
دقت داشته باشید که مقایسه P/E شرکتها در صورتی ممکن است که هر دو شرکت متعلق به یک صنعت باشند. به این معنی که شرکتهایی که در صنایع با رشد کم قرار دارند طبیعی است که P/E کمتری داشته باشند. به همین نسبت شرکتهایی که در صنایع با رشد بالاتر هستند نیز انتظار میرود P/E بالاتری هم داشته باشند.
در این دامهای P/E گیر نیفتید!
در بندهای قبلی ذکر کردیم این شاخص تحت شرایط مشخصی میتواند نشان دهنده بالا یا پایین بودن ارزش یک شرکت باشد. همچنین پی بردیم این شرکت تحت شرایط معینی معتبر است. اما در ادامه با المانهایی آشنا میشویم که میتوانند یک تله برای سرمایه گذاران باشند.
حسابداری
سود اندازهای حسابداری است که برای محاسبه اقلام غیرنقدی از آنها استفاده میشود. معیار اندازه گیری این سود نیز برحسب اصول حسابداری همگانی مقرر میشود. این اصول براساس زمان و کشور متفاوت هستند. بنابراین محاسبه سود EPS بسته به چگونگی دفترداری و حسابداری به شکل متفاوتی بیان میشوند. به همین دلیل نمیتوان آنها را با هم مقایسه نمود.
امروز که ایران تورم بالایی تجربه میکند هزینههای استهلاک و خورد و خوراک به دلیل هزینههای جایگزینی کالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومی قیمتها کم نمایی میشود. به همین دلیل این شاخص کاهش مییابد. در این زمان بازار به سودهای بالای ساختگی گرایش دارد. در این زمان است که آنها را تخریب میکند. تورم برسی این شاخص را مشکل میکند. چراکه کاربردی بودن دادههای گذشته در امروز را کاهش میدهد.
در صورتی که این شاخص کاهش پیدا کند لزوما به این معنی نیست که در ارزش آن کم نمایی شده است. بلکه به این معنی است که بازار معتقد است این شرکت در آینده نزدیک دچار مشکل میشود. عمدهترین دلیل کاهش سوددهی یک شرکت این است که انتظار سهام داران را برآورده نکرده است.
خرید سهام با همه چیز درباره P/E
از مهمترین اشتباهاتی که سهام داران تازه کار مرتکب میشوند این است که تنها با اتکا بر P/E سهام خریداری میکنند. بالا یا پایین بودن P/E میتواند دلایل متعددی داشته باشد اینکه شما تنها یک شاخص را مبنا قرار دهی ساده انگارانه به نظر میرسد. P/E بالا ممکن است به دلیل بیش نمایی ارزش سهام باشد. همچنین هیچ تضمینی مبنی بر کاهش قیمت سهام یا افزایش آن وجود ندارد. البته این نکته را هم در نظر بگیرید که اصلاح قیمت یک شرکت میتواند ماهها یا حتی سالها به طول انجامد. درست است که این شاخص یکی از بهترین شاخصها برای اندازه گیری و ارزش گذاری سهام است. اما کار به همین سادگیها نیست!
تجزیه و تحلیل سهام کاری بسیار پیچیده و دشوار است. بسیاری بر سر یادگرفتن این کار عمر خود را گذرانده اند. بنابراین نباید انتظار داشت با چند تجزیه و تحلیل ساده و شاخصهای ساده ارائه شده بتوان یک سهام را تجزیه و تحلیل کرد. به عبارت دیگر درست است که P/E کلیدی برای تجزیه و تحلیل سهام است اما نمیتوان ادعا کرد که تمام آن است. به همین منظور سهام دارانی که به تازگی میخواهند وارد بازی سهام شوند؛ بهتر است شاخصهای متفاوت را اندازه گیری و بهترین تصمیم را اتخاذ کنند.
از بهترین راههایی که میتوانید یک سهام خوب خریداری کنید مشورت با افرادی است که در این زمینه تجربه کافی دارند. این افراد همانطور که ذکر کردیم؛ ریش سفیدان بازار بورس هستند. آنها با برسی شاخصهای مختلف خوب یا بد بودن یک نماد را اندازه گیری میکنند. همچنین بهتر است از وی علاوه بر سهام درباره صنعتی که میخواهید در آن سرمایه نسبت P/E کاربردی گذاری کنید نیز سوال کنید. چراکه صنعت عامل مهمی در اندازه سودی است که شما میخواهید به دست آورید.
در پایان…
همه چیز درباره P/E چیزهای بسیاری به شما میآموزد. این مقاله از روشهای اندازه گیری شاخص P/E تا بخشی از تحلیل آن را به شما آموخته است. توجه داشته باشید که هدف از نگارش این مقاله کاربردی بودن آن است. بنابراین این مقاله و دیگر مقالات دیگر الف بورس را میتوانید با خیال راحت در بازار به کار ببرید. نکته مهم این است که به شکل کامل آنها را رعایت کنید. از جمله مقالاتی که در بازار بزرگ بورس میتوانند شما را یاری دهند میتوان به چگونه خونسردی در معاملات را به ثمر برسانيم؟، p/e در تحلیل سهام، اطلاعات زدگی مانع موفقیت،انواع مجامع بورسی و هرچه باید بدانید، آموزش معاملات آتی سهام و سکه، سود آورترین سهام های بورس را از آن خود کنید. اشاره کرد.
نسبت p/e چیست؟
اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که سابقه کار در بورس را داشته باشید، حتما جملههایی مانند p/e این سهم پایینه، p/e این سهم چندوقته خیلی بالا رفته، p/e این سهم خیلی مناسبه و…. به گوشتان خورده است.
نسبت p/e یکی از اصطلاحاتی است که کاربرد زیادی در بین سرمایه گذاران بورس دارد اگر شما هم با عناوین مرتبط با بورس آشنایی ندارید، این مقاله میتواند به شما کمک کند تا با این مفهوم آشنا شوید.
معنای نسبت p/e چیست؟
یکی از معیارهایی که همیشه توسط کارگزاران بورس استفاده میشود، نسبت p/e است.
هر کدام از سرمایه گذاران به نوعی از آن استفاده میکنند.
بعضی آن را درست و خیلیهای دیگر به روشهای اشتباه از این نسبت استفاده میکنند.
برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید، باید بتوانید با مفهوم آن به خوبی آشنا شوید.
به طور خلاصه نسبت p/e درواقع خلاصه شده عبارت price تقسیم بر eps است:
price / earning per share = P/E
معادل فارسی نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد است.
حالا باید نسبت P/E کاربردی ببینیم که نسبت p/e می تواند کدام حقایق را برای ما روشن کند؟
نسبت p/e درواقع انتظارات از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان میدهد.
به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به نسبت 1 ریال بازدهی که دریافت میکند، چند ریال پرداخت کند.
برای اینکه این مفهوم را بهتر متوجه شوید، فرض کنید که 1 میلیون تومان در بانک سپرده گذاری میکنید.
بانک به شما میگوید که به ازای این پول سالانه تا 20 درصد سود به شما تعلق میگیرد.
یعنی در ازای 1 میلیون تومان سالامانه 200 هزارن تومان سود میگیرید.
برای اینکه در این مثال نسبت p/e را پیدا کنید، باید مبلغی که پرداخت کردهاید را به سودی که میگیرد، تقسیم کنید.
که در این معامله این عدد معدل 5 است.
پس در این مثال سود بانکی شما 5 است.
اینجا نسبت p/e برابر 5 به این معنی است که شما به ازای هر 1 ریالی که پرداخت کردهاید، سالانه 5 ریال دریافت خواهید کرد.
همچنین 5 سال طول میکشد تا تمام سرمایه شما از بازدهیهایی بانک به شما بازگردد.
اصول و روشهای سرمایه گذاری در بورس
بدیهی است که برای سرمایه گذاری در بورس، نیاز به دریافت نسبت P/E کاربردی کد بورسی دارید و باید در یکی از کارگزاریهای فعال حساب کاربری باز کنید. قبلا درباره ثبتنام در بورس مفصل توضیح دادهایم. در اینجا میخواهیم چند نکته ساده و کاربردی برای ورود به بورس را با هم مرور کنیم.
سرمایه گذاری در بورس یک راه افزایش سرمایه
همانطور که اشاره کردیم، اصول سرمایه گذاری در بورس تفاوت خاصی با اصول سرمایهگذاری در بازارهای دیگر ندارد. شاید نسبت P/E کاربردی سادهترین روش سرمایهگذاری این باشد که حساب سپرده بانکی باز کنید و سالانه ۲۰ درصد سود بانکی بگیرید. (در اینجا فرض کردهایم که نرخ بهره بانکی سالانه بیست درصد باشد. به این بیست درصد اصطلاحا نرخ بهره بدون ریسک هم گفته میشود).
اکنون فرض کنید میخواهید در یک فعالیت اقتصادی (مانند راهاندازی یک اغذیهفروشی، کافه، سوپرمارکت یا…) سرمایهگذاری کنید. سادهترین کار این است که ببینید نرخ بازده این فعالیت اقتصادی چند درصد است و آیا سرمایهگذاری در این فعالیت اقتصادی بهصرفه است یا نه. بدیهی است که معیار سنجش بهصرفه بودن یا نبودن این سرمایهگذاری این است که بازدهی این سرمایهگذاری را با نرخ سود بانکی مقایسه کنید. اگر این بازدهی کمتر از بیست درصد (یا همان نرخ سود بدون ریسک) باشد، طبعا منطقی نیست که سرمایهتان را وارد این فعالیت اقتصادی کنید، ولی اگر بازدهی بالاتر از بیست درصد باشد آن وقت توجیه کافی برای سرمایهگذاری در این فعالیت اقتصادی وجود خواهد داشت.
اصول سرمایهگذاری در شرکتهای بورسی هم به همین سادگی است؛ یعنی باید ببینیم بازدهی شرکتی که میخواهیم سهامش را بخریم چه نسبتی با سود بدون ریسک دارد و آیا سرمایهگذاری در فعالیت آن شرکت صرفه اقتصادی دارد یا نه.
نکته: در اینجا از مولفههای بسیار مهمی همچون میزان رشد شرکت، نرخ تنزیل، ریسکهای سرمایهگذاری، جریان وجوه نقد و… چشمپوشی شده است که هر کدام از اینها برای تعیین ارزندگی سهام یک شرکت -یا هر فعالیت اقتصادی دیگر- تعیینکننده است. اما نکته اینجاست که همه اینها در نهایت در این نکته خلاصه میشود که آیا سرمایهگذاری در یک فعالیت اقتصادی -مثل فعالیت یک شرکت بورسی- صرفه اقتصادی دارد یا نه.
نسبت پیبهای سادهترین راه برای تعیین ارزندگی سهام
اکنون بیایید سراغ یکی از سادهترین، پیچیدهترین، مهمترین و البته پرکاربردترین نسبتهای مالی برویم: نسبت پیبهای که به صورت P/E هم نمایش داده میشود و به آن نسبت قیمت به سود هم میگویند. این نسبت در واقع از فرمول زیر به دست میآید:
P/E = Price / Earning Per Share
در این فرمول، P همان قیمت روز سهام است و Earning Per Share یا EPS عبارت است از مبلغ سود هر سهم شرکت در دوره یک ساله. مثلا در تاریخی این متن نوشته میشود، قیمت هر سهم شرکت فولاد مبارکه ۱۴۴۵ تومان است و این شرکت در دوازده ماه اخیر، به ازای هر سهم ۸۰ تومان سود ساخته است. در نتیجه نسبت پیبهای فولاد از تقسیم عدد ۱۴۴۵ به ۸۰ به دست میآید که تقریبا برابر است با ۱۸.
نکته: نسبت P/E و مقدار EPS شرکتهای بورسی را میتوانید از صفحه آن شرکت در سایت بورس ببینید. فقط توجه داشته باشید که مقدار P/E و EPS که در سایت بورس میبینید، اصطلاحا گذشتهنگر است و بر مبنای اطلاعات ۱۲ ماه اخیر محاسبه شده است. نسبت P/E تحلیلی برای ۱۲ ماه آینده ممکن است با عددی که در این صفحه میبینید، تفاوت جدی داشته باشد. مثلا اگر فرض کنیم فولاد مبارکه طی ۱۲ ماه آینده به ازای هر سهم ۲۰۰ تومان سود خواهد ساخت، آن وقت نسبت P/E تحلیلی یا آیندهنگر برای این سهم تقریبا برابر با ۷.۲ خواهد بود.
نسبت P/E بدون ریسک
اکنون که با نسبت P/E آشنایی ابتدایی به دست آوردیم، میتوانیم این نسبت را برای هر نوع سرمایهگذاری محاسبه کنیم. بیایید این نسبت را برای حسابهای سپرده بانکی حساب کنیم. فرض کنید در یک حساب سپرده بانکی با نرخ بیست درصد، ۱۰۰ تومان پول داریم. بنابراین در پایان سال ۲۰ تومان سود به این حساب تعلق میگیرد. در نتیجه نسبت P/E برای این حساب بانکی از تقسیم ۱۰۰ به ۲۰ به دست میآید که برابر است با عدد ۵.
بهطور کلی اگر نسبت P/E یک سهم (یا یک فعالیت اقتصادی) کمتر از این عدد باشد، خرید آن سهم (یا سرمایهگذاری در آن فعالیت اقتصادی) توجیه اقتصادی دارد، ولی اگر این نسبت برای سهام یک شرکت بالاتر از این عدد باشد (و انتظار نداشته باشیم که این نسبت در آینده کاهش معنیداری داشته باشد) آن وقت سرمایهگذاری در سهام آن شرکت چندان منطقی نیست.
نکته ۱: شرکتها میتوانند بهمرور زمان رشد کنند و از این طریق مقدار محصول بیشتری تولید و روانه بازار کنند. از طرف دیگر، در اقتصادهای تورمی، افزایش نرخ محصولات پدیدهای رایج است و در به همین دلیل درآمد ریالی شرکتهای تولیدکننده هم (حتی اگر مقدار محصولاتشان افزایش نیابد) میتواند افزایش پیدا کند. در نتیجه سرمایهگذاران حاضرند سهامی با P/E بالاتر از ۵ هم خریداری کنند.
نکته ۲: نسبت P/E گرچه برای افراد تازهکار راهنمای مناسبی است، اما معمولا بهخودی خود معنای خاصی ندارد و باید تفسیر شود. نسبت P/E برای شرکتها و صنایع مختلف میتواند متفاوت باشد و تفسیرهای متفاوتی هم داشته باشد. در مطالب آینده این نسبت را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
سرمایه گذاری در بورس برای چه کسانی مناسب است؟
سرمایه گذاری در بورس میتواند برای همه مناسب باشد، البته به این شرط که سرمایهگذار نسبت به ریسکهای انواع ابزارهای سرمایهگذاری آگاهی داشته باشد. در حال حاضر گزینهها و ابزارهای متنوعی برای سرمایهگذاری از طریق بازار سرمایه وجود دارد که میتواند شرایط مورد نظر سرمایهگذاران مختلف با میزان ریسکپذیری متفاوت را تامین کند. صندوقهای درآمد ثابت قابل معامله در بورس و صندوقهای سرمایهگذاری با پشتوانه طلا در کنار انواع اوراق مشارکت با سود ثابت، از کمریسکترین گزینههای سرمایهگذاری هستند که عملا مانند سرمایهگذاری در حساب سپرده بانکی یا خرید طلا عمل میکنند.
گزینههای دیگری از قبیل صندوقهای سهامی قابل معامله در بورس برای سرمایهگذاران غیرحرفهای و آنانی که نمیخواهند وقت زیادی برای تحلیل سهام بگذارند مناسب است. کسانی هم که میخواهند خودشان مستقیما سهام بخرند، میتوانند سراغ شرکتهای بنیادی با ریسک کم و متوسط بروند و با دیدگاه بلندمدت اقدام به خرید سهام این نوع شرکتها بکنند. سرمایهگذارانی هم که ریسکپذیری بالایی دارند میتوانند سراغ گزینههای پرریسکتر (مانند شرکتهایی که انتظار میرود از زیاندهی خارج شوند یا اینکه ممکن است تغییرات بااهمیتی در کسب سود داشته باشند) بروند.
روی هم رفته بورس اوراق بهادار میتواند برای هر سرمایهگذاری مناسب باشد، به این شرط که سرمایهگذار بداند پولش را کجا سرمایهگذاری میکند و ریسک سرمایهگذاریهایش چقدر است.
در صورتی که قصد ورود جدی به بازار بورس را دارید و یا شغلی در این زمینه میخواهید، مقاله «گواهینامه حرفه ای بازار سرمایه» به شما کمک میکند.
حداقل سرمایه برای ورود به بورس چقدر است؟
در حال حاضر برای ارسال سفارش خرید در انواع اوراق بهادار، کف نسبت P/E کاربردی ۵۰۰ هزار تومانی تعیین شده است. یعنی اگر بخواهید برای خرید سهام شرکتی سفارش خرید بگذارید، ارزش سفارشتان باید حداقل ۵۰۰ هزار تومان باشد. البته درمورد عرضههای اولیه استثنا وجود دارد و با مبالغ کمتر از این هم میشود در عرضههای اولیه شرکت کرد.
نکته: اگر میخواهید با سرمایه حداقلی وارد بازار بورس شوید، توصیه میکنیم تا مدتی مشخص صرفا در عرضههای اولیه سرمایهگذاری کنید. سعی کنید درباره شرکتهایی که عرضه اولیه میشوند اطلاعات بیشتری کسب کنید و سهام شرکتهایی را که فکر میکنید در میانمدت و بلندمدت بازدهی خوبی دارند، در سبدتان نگه دارید. در غیر این صورت، پس از کسب بازدهی کوتاهمدت سهام عرضهاولیهایتان را بفروشید و با سودی که کسب کردهاید سهام شرکتهای بنیادی بخرید.
انواع روشهای سرمایهگذاری در بورس
همانطور که اشاره کردیم، سرمایه گذاری در بورس روشهای مختلفی دارد که میتواند برای افراد مختلف مناسب باشد. ولی بهطور کلی میتوان گفت سرمایهگذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میشود.
سرمایهگذاری غیرمستقیم در بورس
این روش برای کسانی مناسب است که اطلاعات زیادی درباره بازار بورس ندارند یا نمیخواهند وقت زیادی را صرف تحلیل وضعیت بنیادی شرکتها یا تحلیل تکنیکال روند قیمت سهام مختلف صرف کنند. این دسته از افراد میتوانند با خرید واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری (صندوقهای درآمد ثابت، صندوقهای سهامی مختلط و صندوقهای سهامی) به طور غیرمستقیم در بازار بورس سرمایهگذاری کنند.
سرمایهگذاری مستقیم در بورس
آن دسته از سرمایهگذارانی که ریسکپذیرترند و زمان و دانش کافی برای تحلیل وضعیت شرکتهای بورسی دارند، خودشان مستقیما اقدام به خریدوفروش سهام شرکتها میکنند. در این روش تسلط بیشتری نسبت به سرمایهگذاری وجود دارد و شخص سرمایهگذار تصمیم میگیرد که سهام کدام شرکتها را بخرد یا بفروشد.
توصیه میکنیم که اگر میخواهید وارد بازار بورس شوید، در همان گام نخست سراغ سرمایهگذاری مستقیم نروید. سعی کنید بخش اصلی سرمایهتان را به صورت غیرمستقیم در بورس سرمایهگذاری کنید و با بخش کوچکتری از سرمایه، سهام شرکتهای مختلف را خریدوفروش کنید تا با نوسانهای بازار سرمایه آشنا شوید. بعد از آنکه دانش و تجربه کافی در این زمینه به دست آوردید، میتوانید رفتهرفته سرمایهتان را در بخش سرمایهگذاری مستقیم افزایش بدهید.
سود سرمایه گذاری در بورس به چه صورت است؟
بهطور کلی سرمایهگذاری در بورس از دو طریق میتواند سودآوری داشته باشد: از طریق سود تقسیمی سالانه و افزایش قیمت سهام به مرور زمان.
سود تقسیمی سالانه
بسیاری از شرکتهای بورسی (نه همه آنها) هر سال مقداری سود میسازند و بخشی از این سود را بین سهامدارنشان تقسیم میکنند. (هدف از فعالیت اقتصادی در همه جای دنیا همین است!) هر کسی که هنگام تشکیل مجمع عادی سالانه یک شرکت، صاحب بخشی از سهام آن شرکت باشد، شرایط دریافت سود مجمع را خواهد داشت.
دقت کنید که شرکتهای بورسی سیاستهای مختلفی برای تقسیم سود دارند. بعضی از آنها سودی تقسیم نمیکنند و سود حاصل از فعالیتشان را دوباره سرمایهگذاری میکنند تا فعالیت شرکت را گسترش بدهند. بعضی از شرکتها هم هستند که سیاست تقسیم سود حداکثری دارند و تقریبا تمام سود حاصل از فعالیت سالانه شرکت را بین سهامدارانشان تقسیم میکنند. پس اگر دنبال دریافت سود مجمع هستید، باید سیاست تقسیم سود شرکت در چند سال گذشته را بررسی کنید و ببینید شرکت چه مقدار سود بین سهامدارانش توزیع میکند.
سود سرمایهای
سود سرمایهای یا Capital Gain در واقع همان سود ناشی از افزایش قیمت سهام در گذر زمان است. مثلا اگر سهامی را با قیمت صد تومان بخرید و بعد از چند ماه با قیمت دویست تومان بفروشید، سود سرمایهای کسب کردهاید. این نوع دیگری از سود حاصل از سرمایه گذاری در بورس است.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در بورس
سرمایهگذاری در بورس مزیتهای زیادی برای اقتصاد کشور دارد، زیرا بازار بورس میتواند ابزاری برای تامین مالی شرکتهای بورسی و در نتیجه رشد اقتصادی باشد. اما مهمترین مزیت بورس برای افراد عادی این است که این افراد میتوانند از طریق بازار بورس، سودی بالاتر از سود بانکی یا سود بدون ریسک کسب کنند.
یکی دیگر از مزیتهای بازار بورس این است که با هر سرمایهای میتوان در فعالیت اقتصادی شرکتهای مختلف سهیم شد. همانطور که گفتیم، با سرمایه حداقلی میتوانید در عرضههای اولیه شرکت کنید و با سرمایههای بسیار بالا هم میتوانید با خیال راحت سهام شرکتهای بنیادی و سودآور را بخرید.
اما سرمایه گذاری در بورس معایب خودش را هم دارد. سرمایهگذاری در بورس همانطور که میتواند سرمایهتان را چند برابر کند، ممکن است بخش زیادی از سرمایهتان را هم به باد بدهد. بخصوص اگر نسبت به ریسکهای بازار سرمایه آگاهی نداشته باشید و معیار مشخصی برای ارزشیابی سهام شرکتها نداشته باشید، ممکن است بهراحتی سرمایهتان را به باد بدهید.
حتی با فرض اینکه دانش مالی کافی داشته باشید و معاملهگر خوبی هم باشید، در برابر ریسکهای سیستماتیک کاری از دستتان برنمیآید. تصمیمگیریهای کلان اقتصادی و سیاسی از مواردی هستند که میتواند وضعیت سودآوری شرکتها را دستخوش تغییر کند و به سهامداران زیان وارد کند. اتفاقات پیشبینینشدهای مانند شیوع بیماری هم میتواند فعالیت شرکتها را مختل کند و به سهامدارانشان ضرر بزند.
روی هم رفته، سود بورس تضمینی نیست (برخلاف اوراق مشارکت یا حسابهای سپرده بانکی) و هنگام سرمایهگذاری در بورس باید به این نکته توجه کافی داشته باشیم.
Eps چیست؟ به زبان ساده + فیلم + کاربرد آن در بورس
Eps یکی از مواردی است که به صورت مستیقیم و غیر مستقیم بر روی قیمت سهام شرکت های مختلف تاثیر میگذاردشما معامه گران عزیز در بورس این کلمه را زیاد میشنوید برای همین با مفهوم و کاربرد های آن باید به درستی آشنا باشید
این کلمه مخفف عبارت Earnings Per Share که به معنی درآمد هر سهم است مثلا شرکتی در پایان سال توانسته 500 میلیون تومان سود کسب کند این مقدار تقسیم بر تعداد سهام شرکت میشود و سود به ازای هر سهم به دست میآید
Eps محقق شده : این eps سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت یکسال مالی بدست بیاورد. حسابداران و مدیران شرکت بعد از پایان سال مالی شرکت عملکرد واقعی شرکت را بررسی می کنند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند پس ما درصفحه ی سهام eps محقق شده را داریم که اهمیت چندانی برای محاسبه ی ارزش ذاتی و آینده سهم نداردالبته طبق الزامات جدید سازمان بورس قرار است شرکت های مختلف مثل قبل eps پیش بینی شده ی خود را به صفحه ی سهام خود اضافه کنند که میتواند کمک بیشتری به ما به رسیدن به ارزش واقعی سهم در سال پیش رو کند اما ما باید توانایی این را پیدا کنیم که بتوانیم خودمان eps دقیقی از شرکت بتوانیم به دست بیاوریم .
مورد مهمی کاربردی که مورد توجه قرار نمیگیرد، سرمایهای است که برای تولید سود مورد نیاز است. دو شرکت میتوانند EPS مشابهی داشته باشند، اما یکی از آنها ممکن است با سرمایه کمتری به این عدد رسیده باشد. این شرکت در استفاده از سرمایه خود برای کسب درآمد کارآمدتر خواهد بود و در صورت برابری همه موارد دیگر، از نظر کارآیی یک شرکت «بهتر» است. پس توجه به این نکته بدون یادگیری محاسبه ی eps شرکت میتواند کمک بزرگی به ما در جهت مقایسه ی برتری شرکت ها نسبت به هم کند.
دیدگاه شما