آموزش سه شاخص EPS

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

EPS خلاصه اصطلاح earning per share یا سود هر سهم است. هرگاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم بدست می‌آید.

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

سود پیش بینی شده یا ( EPS ) چیست؟

یکی از ابتدایی‌ترین مفاهیمی که در بازار بورس وجود دارد و انتظار می‌رود شما به عنوان یک سرمایه‌گذار بورسی به آن آگاهی داشته باشید، اطلاع از سود پیش بینی شده یا همان EPS سهام موجود در بازار است. اغلب شرکت‌ها در یک ماه پایانی هرسال مالی، بودجه سال آینده خود را منتشر می‌کنند. یکی از مهم‌ترین اطلاعات درج شده در بودجه شرکت‌ها، پیش‌بینی مقدار سود هر سهم آن‌ها است.

به‌عنوان‌ مثال، یک شرکت در اسفند ماه سال ۱۳۹۷ پیش‌بینی می‌کند که در پایان سال مالی ۱۳۹۸ به ازای هر سهم، ۱۰۰ تومان سود به سهامداران خود بپردازد. همچنین تحلیلگران و شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری نیز اقدام به پیش‌بینی سود شرکت‌ها کرده و بعضا گزارش‌هایی از سود پیش‌بینی اجماع تحلیلگران را منتشر می‌کنند. (1) نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید آن است که در ایران EPS دیگر از سمت شرکت‌ها ارائه نمی‌شود.

این تعریف نشان از اهمیت شناخت و آگاهی فعالان بورسی از EPS شرکتی است که می‌خواهند سهام آن را بخرند. در واقع شما می‌توانید با استفاده از شاخص EPS سود سال آینده شرکت مورد نظرتان را حدس بزنید و با آگاهی نسبت به تحلیل تحلیل کنندگان و اطلاعاتی که شرکت‌ها در اختیار شما می‌گذارند، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کنید. EPS یک شاخص جهانی است و این تعریف دقیقا در اکثر بازارهای بورسی دنیا، به شما اطلاعاتی از یک جنس را ارائه می‌کنند.

به‌عنوان مثال تامسون رویترز از سال ۱۹۷۶، شاخص پیش بینی سودآوری بیش از ۴۰ ‌هزار شرکت را ارائه می‌کند و یکی از پیشتازان این اقدام در سطح بین‌الملل محسوب می‌شود. در تهیه این گزارش بیش از ۳۰ هزار تحلیلگر از سه هزار شرکت، تامسون رویترز را همراهی و به هرچه دقیق‌تر شدن این آمار کمک می‌کنند .

شرکت Zacks نیز نمونه دیگر شرکت‌های پیش بینی کننده سود سهام است که از سال ۱۹۸۱ پیش‌بینی سود بیش از چهار هزار شرکت بورسی را با مشارکت بیش از دو هزار و ۶۰۰ تحلیلگر ارائه می‌کند. شرکت‌های فکت‌ست، اس‌اند‌پی کپیتال آی‌کیو و بلومبرگ نیز دیگر شرکت‌هایی هستند که به جمع‌آوری پیش‌بینی سود مورد اجماع کارشناسان می‌پردازند.(2)

تعدیل مثبت یا منفی سود

پس از آشنایی با مفهوم سود پیش بینی شده، نیاز است که شما را با مفهوم تعدیل مثبت یا منفی سود نیز آشنا بسازیم. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس وظیفه دارند، به‌طور مستمر و در دوره‌های سه ‌ماهه، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش‌بینی شده، پیش‌بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند. (3)

لازم به ذکر است در اوایل سال ۱۳۹۷ سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، به‌جای پیش‌بینی و اعلام سود سالیانه، فقط گزارش تفسیری منتشر کنند تا همانند سایر نقاط دنیا، ‌ ‍پیش‌بینی سود توسط شرکت‌های مشاوره سهام و تحلیلگران مستقل، در بازار بورس تهران نیز منتشر شود.

همچنین اخیرا برخی شرکت‌های تحلیلگری اقدام به انتشار ‍پیش‌بینی سود از نظر تحلیلگران کرده‌اند که می‌تواند مورد توجه سرمایه‌گذارانی قرار گیرد که می‌خواهند در بازار بورس تهران به فعالیت خود ادامه دهند.

باید به این نکته توجه داشته باشید که آگاهی از دو شاخص و مولفه مهم، یعنی سود پیش بینی شده و تعدیل مثبت یا منفی سود، به شما کمک می‌کند که ریسک سرمایه خود را کاهش دهید. در مورد مفهوم ریسک سرمایه در ادامه صحبت خواهیم کرد اما در این بخش لازم است بدانید که علاوه بر شناخت این دو شاخص، باید به طور مداوم در این زمینه تمرین داشته باشید و در فواصل زمانی متفاوت، این شاخص‌ها را برای چندین شرکت متفاوت مقایسه کنید.

نسبت قیمت به درآمد یا «ای‌پی‌اس» معمولا به عنوان یکی از مهمترین متغیرها در تعیین قیمت سهم در نظر گرفته می‌شود. EPS همچنین یک جزء اصلی در محاسبه ارزیابی سهام با توجه به قیمت آن است . یکی از جنبه‌های مهم EPS که معمولا در محاسبات نادیده گرفته می‌شود، میزان سرمایه موردنیاز برای ایجاد درآمد خالص است.

دو شرکت می‌توانند رقم EPS یکسانی داشته باشند، اما یکی از آن‌ها این رقم سود به ازای هر سهم EPS را با سرمایه‌گذاری کمتری بدست آورده است. ناگفته پیدا است شرکتی که با سرمایه کمتری بتواند سود بیشتری بسازد، کارآمدتر از دیگری است و اگر همه فاکتورهای دیگر مساوی باشد، معمولا شرکت بهتری برای سرمایه‌گذاری است. باید به این نکته توجه داشته باشید که اقدام به خرید و فروش سهام تنها با نگاه به شاخص EPS یک ریسک بسیار زیاد و ناشی از اطلاعات پایین نسبت به بازار بورس است.

ریسک سرمایه چیست؟

در بحث سرمایه گذاری، ریسک به شانس از بین رفتن ارزش یک دارایی اطلاق می‌شود. یعنی اینکه دارایی‌هایی که روی آن سرمایه گذاری کرده‌اید، ارزش خود را از دست بدهند و پولی که برای به دست آوردن آن دارایی پرداخت کرده بودید نیز از بین برود. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.(4)

دانستن ریسک سرمایه‌گذاری در زمینه هر صنعت و فعالیتی، از اهمیت بالایی برخوردار است. اما به نظر شما علت این حرف چیست؟ باید توجه داشته باشید که فعالیت در هر صنعت و بازاری، تا اندازه‌ای ریسک دارد. اگرچه ممکن است ریسک فعالیت شما عدد بسیار پایینی باشد، باید نسبت به جوانب آن شناخت داشته باشید، حال آنکه بازار بورس به ویژه در ایران، ریسک زیادی دارد و باید با شناخت، در آن فعالیت کرد.

ریسک بازار، ریسک صنعت، ریسک نرخ بهره، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد و ریسک نرخ ارز، از جمله مفاهیمی است که هنگام صحبت از ریسک سرمایه‌گذاری در بورس مطرح می‌شوند، باید نسبت آن‌ها نیز شناخت کافی داشت. ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک که به آن بتا نیز گفته می‌شود، مربوط به سرمایه گذاری در همه دارایی‌ها است.

باید توجه داشته باشید که ریسک بازار قابل حذف نیست. ریسک صنعت نیز مربوط به بخش‌ها و صنایع خاصی از سرمایه گذاری ریسک صنعت گفته می‌شود. ریسک نرخ بهره به طور چشمگیری در سرمایه‌گذاری اوراق مشارکت قابل مشاهده است، جایی ‌که افزایش نرخ بهره بانکی منجر به کاهش قیمت اوراق مشارکت می‌شوند و به ارزش سرمایه گذاری‌های اوراق مشارکت، آسیب می‌رسانند. کاهش نرخ بهره و تغییر شرایط اقتصادی نیز ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را دچار مشکل می‌کنند. در مورد ریسک ارز نیز باید بیان کرد که این نوع ریسک زمانی رخ می‌دهد که شما در بورس کشوری دیگر سرمایه گذاری می‌کنید. (5)

جمع بندی

آشنایی با مفاهیم مختلف در بورس، به شما کمک می‌کند که در بازار بورس، کاملا مطلع عمل کنید و ریسک سرمایه‌گذاری کمتری را متحمل شوید. آشنایی صرف با شاخص‌های بازار بورس، برای کار شما کافی نخواهد بود و شما نیاز دارید که هر یک از شاخصه‌ها را در بازار واقعی نیز بسنجید و اثرات هر کدام را پیش بینی کنید.

EPS چیست و چه کاربردی دارد؟

معنی EPS چیست؟

با ورود به بازار بورس و سرمایه گذاری، شاید بارها کلمه EPS به گوش شما خورده باشد و با خود بگویید که معنی EPS چیست ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که EPS مخفف کلمه Earnings Per Share بوده و بیان کننده‌ی سود حاصل از هر یک سهم‌های موجود در بازار بورس است. در واقع باید گفت که EPS بیان کننده‌ی نسبت سود حاصل از سهام شرکت‌های مختلف به تعداد سهم‌هایی از این شرکت است که در دست سهامداران و سرمایه گذاران قرار دارد. نتیجه‌ای که از محاسبه این نسبت به دست می‌آید، بیان کننده‌ی مشخصه‌ای است که از طریق آن می‌توان مقدار سودی که از سرمایه گذاری بر روی سهام یک شرکت به دست می‌آید را محاسبه کرد.

کلمه EPS مخفف چیست؟

سوال مهم دیگر این است که EPS مخفف چیست ؟ همانطور که پیش‌تر اشاره شد، مخفف کلمه Earnings Per Share بوده که سود حاصل از هر یک سهم‌های موجود در بازار بورس را نشان می‌دهد. باید بدانید که میزان بازدهی و سود حاصل از سرمایه گذاری بر روی سهام یک شرکت در صورتی بالا خواهد رفت که شاخصه‌ی EPS برای آن شرکت بالا باشد و افراد با محاسبه این شاخصه می‌توانند درباره سود حاصل از سرمایه گذاری بر روی سهام این شرکت را محاسبه کرده و تصمیمی درست را برای سرمایه گذاری خود اتخاذ کنند. برای پیش بینی اندازه‌ی EPS، لازم است که از یک فرمول خاص استفاده شود‌ که در ادامه به بررسی این فرمول و چگونگی استفاده از آن برای محاسبه این شاخصه مهم خواهیم پرداخت.

معنی EPS پیش بینی شده چیست؟

برای پی بردن به شکل کاملا دقیق‌ به این که EPS چیست و چه معنایی دارد، لازم است که انواع EPS را بشناسیم؛ از انواع EPS می‌توان به نوع پیش بینی شده اشاره کرد. در پاسخ به این که EPS پیش بینی شده چیست باید گفت که این شاخصه بر پایه‌ی اعداد و ارقام و همچنین داده‌ها و اطلاعات مربوط به آینده به دست آمده است و با توجه به وقایعی که در آینده رخ می‌دهد قابل تعیین است. این نوع شاخصه را خود شرکت بورسی و یا تحلیل گرانی که از سبک‌های مختلف تحلیل برای بررسی وضعیت بازار استفاده می‌کنند محاسبه می‌کنند. اکثر سرمایه گذاران با استفاده از این شاخص، درآمد و سودی که در آینده برای این شرکت به دست می‌آید را پیش بینی می‌کنند.

معنی EPS محقق شده چیست؟

نوع دیگر EPS، EPS نوع محقق شده یا تحقق یافته است. در پاسخ به این که معنی این نوع از EPS چیست باید گفت که این شاخصه با توجه به آمار و ارقام به دست آمده در زمان گذشته محاسبه می‌شود. به عبارتی به جای این که از آمار و ارقام پیش بینی شده استفاده شود، اعداد واقعی و درآمدهای پیشین مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این نوع EPS برای محاسبه‌ نسبت P به E استفاده می‌شود.‌ افراد می‌توانند با اطمینان بیشتری از نتایج این شاخصه استفاده کنند؛ چرا که این شاخصه نشان دهنده‌ی آمار و ارقام واقعی از پیش تعیین شده است و نه اعداد ارقامی که احتمال رخ دادن آن‌ها وجود خواهد داشت.

معنی EPS از نوع جاری چیست؟

نوع دیگر EPS، نوع جاری آن است. در پاسخ به این که معنی این نوع از EPS چیست باید گفت که به طور کلی برای محاسبه این شاخصه، حداقل سه الی چهار ماه از سال مالی در نظر گرفته می‌شود. در واقع بخشی از این مدت زمان‌ها پشت سر گذاشته شده‌اند و بخشی دیگر نیز هنوز به پایان نیامده‌ است. در واقع بخشی از اعداد و ارقام به دست آمده به وسیله‌ی این شاخصه حقیقی بوده و بخشی دیگر از این اعداد ارقام با پیش بینی به دست آمده‌اند؛ می‌توان این شاخصه را ترکیبی از دو شاخصه‌ی قبلی دانست.

اهمیت EPS در بورس چیست؟

سوال مهم دیگری که در اینجا مطرح است این است که اهمیت استفاده از شاخص EPS در بورس چیست ؟ در واقع در جهت آگاهی دقیق از این که EPS چیست و چه کاربرد و مزیت‌هایی دارد، لازم است که پاسخ این سوال را به شکل دقیق تحت بررسی قرار دهیم. با گذشت مدت زمانی مشخص از سال مالی، شرکت‌های مختلف وظیفه دارند تا گزارشی از وضعیت کار و خدمات خود را ارائه داده و همچنین مقدار EPS پیش بینی شده را نیز محاسبه کرده و گزارشی از آن را نیز ارائه دهند. EPS هایی که در دوران مختلف سال مالی به دست می‌آیند، با توجه به گستردگی اطلاعات به دست آمده در سال مالی متفاوت هستند.

معنی EPS سهم چیست؟

در پاسخ به این که معنی EPS سهم چیست باید گفت که سود و بازدهی که از سرمایه گذاری بر روی هر سهمی به دست می‌آید، یکی از،اصلی‌ترین شاخصه‌هایی است که با توجه به آن می‌توان قیمت اصلی سهم‌ مورد نظر را تعیین کرد. برای این که بفهمیم معیار اصلی محاسبه شاخص EPS چیست ، لازم است که از ارکانی که برای محاسبه‌ی این شاخصه به کار می‌روند آگاهی داشته باشیم. علاوه بر آن می‌توان از این شاخص و انواع مختلف آن، جهت محاسبه نسبت قیمت به درآمد نیز بهره گرفت. بسیاری از سرمایه گذاران از محاسبه کردن این شاخصه در شرایط ثابت و مطلق بازار مالی خودداری می‌کنند؛ چرا که ممکن است به شکل مستقیم به درآمد حاصل از سرمایه گذاری بر روی هر سهم آگاهی نداشته باشند.

سوالات متداول درباره EPS

برای بررسی پایانی این که EPS چیست و چه کارایی دارد، لازم است که به یک سری سوالات متداول درباره این شاخصه مهم بورسی پاسخ دهیم.

مدیران شرکت‌ها و نهادهای مختلف در آغاز سال مالی با در نظر گرفتن فعالیت کلی شرکت، EPS پیش بینی شده را گزارش می‌دهند. در طی گذشت زمان و با در نظر گرفتن این که روند فعالیت و خدمت رسانی شرکت‌ها ممکن است متفاوت باشد و تغییر یابد، ممکن است که یک سری تغییرات در شاخص EPS به وجود بیاید. این EPS تغییر یافته، همان نوع تعدیل یافته است.

برای پاسخ این که EPS چیست سوالات بورسی ، لازم است ببینیم که آیا این شاخصه دچار نوسان و تغییر می‌شود یا نه. باید گفت که با در نظر داشتن این که وضعیت اقتصادی کشور تغییر پیدا کرده و دچار نوسان می‌شود و همچنین با در نظر گرفتن این که وضعیت فعالیت هر یک از شرکت‌های بورسی در سال مالی متغیر است، شاخصه EPS دچار تغییر و نوسان می‌شود.

• برای خرید سهم باید به چه نکته‌ای توجه کرد؟

برای خرید سهم باید به میزان سود محقق شده، سود جمع شده و وضعیت بازار مالی توجه کنیم.

نسبت p/e در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

آیا تا بحال اسم صورت های مالی به گوشتان خورده است؟ آیا می دانید چگونه باید یک سهم را ارزش‌گذاری کرد؟ آیا با نسبت P/E آشنایی دارید؟ آیا می دانید چگونه باید بازگشت سرمایه خود را محاسبه کنید؟ اگر پاسخ شما به این سوالات منفی است، پیشنهاد می کنم حتما این مقاله را بخوانید.

انواع روش‌های ارزش گذاری سهام در بازار بورس

در تحلیل‌های بنیادین، معمولا سهم‌ها ارزش گذاری می‌شوند و طبق این ارزش گذاری‌ها اگر قیمت جاری سهم در بازار کمتر از ارزش مد نظر ما باشد، علاقه‌مندی برای خرید آن سهام بیشتر خواهد شد. فرض کنید طبق محاسبه و پیش بینی ما سهمی 1000 تومان ارزش دارد، اما در حال حاضر این سهم در بازار بورس با قیمت 500 تومان در حال خرید و فروش است. پس طبیعتا حالا زمان مناسبی برای خرید این سهم خواهد بود. همین اتفاق ممکن است در حالت عکس رخ داده باشد. مثلا سهمی بیش از 500 تومان ارزش نداشته باشد، اما قیمت آن تا عدد 1000 تومان هم بالا رفته باشد. در این حالت که سهمی بیش از ارزش واقعی و متناسب خود قیمت خورده است.

حالا برای این که بدانیم یک سهم تا چه انداره ارزشمند و سودآور است باید به سراغ روش‌های محاسبه ارزش سهام برویم. ارزش سنجی سهام بر اساس پنج روش مختلف محاسبه می‌شود؛ ارزش دفتری، ارزش بازار، ارزش جایگزینی، جریان نقد آزاد FCF و اساسی‌ترین روش ممکن یعنی P/E. در این بخش به توضیح چگونگی محاسبه P/E خواهیم پرداخت و شما را با کاربردهای ارزنده و با اهمیت آن در شرایط مختلف آشنا خواهیم کرد.

آشنایی با نسبت P/E

به نظر می رسد که قبل از هر چیزی بهتر است با صورت های مالی آشنا شویم. تمام شرکت های فعال در بازار سرمایه، موظفند در دوره های مشخصی (معمولا ۳ ماهه) گزارش هایی از عملکرد خود به سازمان بورس ارايه دهند. این گزارش ها را «صورت های مالی» می نامند و شامل ۴ صورت مالی به نام های ترازنامه، صورت مالی سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجه نقد است.

در صورت سود و زیان، اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه های شرکت ثبت می شود که این هزینه ها می تواند شامل هزینه های عملیاتی، هزینه بهره، هزینه استهلاک، هزینه مالیات و غیره باشد. اگه کل این هزینه ها را از درآمد شرکت کم کنیم، سود خالص شرکت بدست می آید. با تقسیم این سود بر تعداد کل سهام عادی شرکت، سود به ازای هر سهم یا EPS بدست می آید. اطلاعات بیشتر در مورد انواع EPS و سود نقدی سهم را در اینجا بخوانید. حال که با EPS و صورت های مالی آشنا شدید، بهتر است به نسبت P/E بپردازیم. نسبت P/E که نسبت قیمت به سود هر سهم نیز نامیده می شود، از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین نسبت های مالی در بحث ارزشگذاری سهم است. در این نسبت از قیمت فعلی سهم و درآمد هر سهم به صورت زیر استفاده می شود.

اگرچه در محاسبه نسبت P/E معمولا از سود تحقق یافته استفاده می شود، اما گاهی ممکن است تحلیلگران از سود پیش بینی شده هم استفاده کنند. در این صورت باید توجه داشت چون مقدار سود تخمین زده شده است و عدد دقیقی نیست، مقدار P/E نیز دقیق نخواهد بود.

P/E چیست و چطور محاسبه می‌شود؟

P حرف ابتدایی واژه Price به معنای قیمت و منظور از E، EPS یا همان سود است. در این باب اصطلاح معاملاتی رایجی به وجود آمده که P/E را به غلط و اشتباه با عنوان «نسبت قیمت به درآمد» عنوان می‌کنند، اما در واقع P/E «نسبت قیمت به سود» و یکی از مهم‌ترین نسبت‌های مهم مالی است. برای مشاهده و محاسبه P/E کافی است به سایت سازمان آموزش سه شاخص EPS بورس تهران مراجعه کرده و نماد سهام مورد نظر خودتان را جستجو کنید. با باز شدن صفحه جدید، ریز جزئیات اطلاعات سهام آن شرکت به صورت مرتب و طبقه بندی شده روی صفحه مانتیور پدیدار خواهند شد. P/E که در میانه صفحه نمایش داده می‌شود حاصل تقسیم «قیمت پایانی» بر EPS فعلی است. «قیمت پایانی» سهم با عنوان «قیمت روز» یا «قیمت فعلی» هم شناخته می‌شود. اغلب نوسانات موجود در P/E به وضعیت اقتصادی نظیرِ تورم بستگی دارد.

فرض کنید برای خرید سهمی 1000 تومان می‌پردازید و طبق EPS وضع شده، سالانه 20% معادل 200 تومان سود به سهم شما تعلق خواهد گرفت. حالا با تقسیم هزینه پرداخت شده اولیه که همان 1000 تومان است، به سودی که هر سال شرکت مربوط به سهم سرمایه‌گذار اضافه خواهد کرد، تعداد سال برگشت پول اصلی را به دست خواهیم آورد؛ که در این مثال P/E برابر با عدد 5 خواهد شد. یعنی 5 سال طول می‌کشد تا 1000 تومانی که از طریق شرکت مربوطه وارد بورس کرده‌اید، دو برابر شود. البته این نکته را هم یادآور شویم که امکان تغییر P/E با کم و زیاد شدن سوددهی شرکت یا همان EPS کم و زیاد خواهد شد. معمولا شرکت‌ها هر سه ماه یک بار اطلاعات جدید و مربوط به EPS را در اختیار عموم قرار می‌دهند و P/E را به روز می‌کنند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E یک سهم را مشاهده می‌کنید.

تعریف دیگری از نسبت P/E

از لحاظ نظری P/E این‌طور تعریف می‌شود که سرمایه‌گذاران حاضر هستند چه مبلغی را بابت هر ریال از سود یک شرکت پرداخت کنند. به عنوان نمونه اگر P/E یک سهم برابر با عدد 10 باشد، این معنا را خواهد داشت که سرمایه‌گذار حاضر است در قبال دریافت هر ریال سود از آن سهام، 10 ریال پرداخت کند. توجه داشته باشید که P/E نسبت به قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری است اما بدون در نظر گرفتن دیگر نرخ‌های رشد صنعت، صحبت از P/E معنای چندانی پیدا نخواهد کرد.

منظور از نسبت P/E منفی و P/E گروه چیست؟

در نمودارهای سایت سازمان بازار بورس تهران، P/E های منفی زیادی به چشم می‌خورند؛ اما معنا و مفهوم P/E منفی چیست؟ منفی شدن نماد P/E نمایانگر زیان‌ده بودن سهام آن شرکت است. علاوه بر P/E اختصاصی نماد هر شرکت، یک P/E گروه هم وجود دارد. با ورود به سایت www.tsetmc.com و باز کردن قسمت «دیدبان بازار» گروه بندی نمادها را مشاهده خواهید کرد. هر نماد در زیرمجموعه گروه خاص خود قرار گرفته است. مثلا «های وب»، «اپرداز» و «اوان» سه نماد هم گروه با یکدیگر و زیر گروه «اطلاعات و ارتباطات» هستند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E منفی را مشاهده می‌کنید.

P/E گروه، میانگین گرفته شده از P/E های زیر مجموعه نمادهای گروه است. P/E هر نماد را می‌توانید با P/Eهای دیگری که با یکدیگر در یک گروه قرار دارند مقایسه کنید، اما هرگز P/E یک نماد از یک گروه را با P/E نمادی از گروه دیگر مقایسه نکنید. در عکس بالا در کنار P/E منفی می‌توانید P/E گروه را مشاهده کنید.

P/E سهام نماد بیمه آسیا حدودا عدد 50 است؛ حالا اگر نماد دیگری در همین گروه P/E بسیار بالاتری داشته باشد، برای این اتفاق چند تعبیر وجود خواهد داشت. اول این‌که قیمت آن نماد حباب دارد و امکان دوم این است که، به دلیل طرح‌هایی که دارد، انتظار بازار از او خیلی بالا رفته است. در این شرایط دو حالت پیش خواهد آمد؛ یا به زودی قیمت پایین کشیده خواهد شد یا سودآوری شرکت که همان EPS است بالا خواهد رفت. یک سرمایه‌گذار باید بتواند با پیگیری اخبار و تحلیل‌های شرکت پیش بینی کند که آیا این شرکت قدرت افزایش EPS را خواهد داشت یا به زودی با افت قیمت رو به رو خواهد شد.

P/E چه مقدار باشد تا اقدام به خرید و فروش سهام کنیم؟

نسبت P/E هر سهم در واقع انتظار سرمایه‌گذار از چشم انداز آینده آن شرکت، برای رشد و توسعه است. علاوه بر این P/E می‌تواند نشان دهنده سطح ریسک شرکت نیز باشد. معمولا نسبت P/E نشان دهنده نظر سرمایه‌گذاران درباره آن شرکت است و عموما این عدد برای شرکت‌هایی که رو به رشد هستند، مقدار بالاتری خواهد داشت. در واقع هر چه نسبت P/E بالاتر باشد، میزان خوش بینی بازار به آن شرکت بالاتر خواهد بود. در این حالت باور پایه بر این است که شرکت توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام را دارد. با همین استدلال شرکت‌هایی که بازار دید مثبتی نسبت به آن‌ها ندارد، معمولا از نسبت P/E پایین‌تری برخوردار هستند؛ چرا که بازار نسبت به رشد و سودآوری یا افزایش قیمت سهام آن‌ها خوش بین نیست.

چگونگی ارزش گذاری سهام با نسبت P/E

همان‌طور که در ابتدای مطلب گفتیم مهم‌ترین کاربرد P/E ، ارزش گذاری سهام است. فرض کنید طبق تحلیل و ارزیابی‌هایی که انجام داده‌اید، متوجه شده‌اید EPS یک سهام از عدد A به B در حال تغییر است. حالا فرض کنید که این پیش بینی درست باشد؛ در مرحله بعد باید حساب کنید که قیمت این سهام، در صورتی که به اندازه B سود کند، چقدر خواهد شد؟ این جا، درست همان نقطه‌ای است که P/E وارد عمل خواهد شد. P/E را در EPS ضرب کنید. عدد جدیدی که از حاصل ضرب EPS و P/E حاصل خواهد آمد، قیمت جدید سهام را به شما نشان می‌دهد. اگر این قیمت جدید بالاتر از قیمت فعلی سهام در بازار باشد، یعنی سهام آموزش سه شاخص EPS مورد نظر توانایی و پتانسیل رشد را خواهد داشت و خوب است که برای خرید آن اقدام کنید. مراقب باشید که در طی محاسبات اشتباهی رخ ندهد که رسیدن به عدد اشتباهی، شما را به اقدام و تصمیم اشتباه و زیان باری هدایت خواهد کرد.

سخن آخر

همانطور که می دانید تجزیه و تحلیل سهام کار ساده ای نیست و برای خرید یا فروش سهام باید علاوه بر بررسی شرایط بازار و مطالعه تحلیل های بنیادی، ارزش سهم را با روش های متفاوتی بررسی و سپس اقدام به معامله کرد. نسبت P/E یکی از روش های بررسی ارزش سهم است اما تمام آن نیست. اگر سرمایه گذاری تنها با اتکا بر این نسبت معامله کند، عملی غیر حرفه ای را مرتکب شده است و ممکن است روند سهام مطابق با انتظارات وی پیش نرود. در واقع نسبت P/E اگر چه مهم است اما حرف آخر را نمی زند و باید در کنار روش های دیگر تحلیل سهم از آن استفاده شود.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

نسبت P/E در بازار سهام چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در بازارهای مالی و به خصوص سهام، اصطلاحات و اعداد و نسبت های زیادی وجود دارد که یک سرمایه گذار وتحلیلگر باید آنها را یاد بگیرد. یکی از این اصطلاحات که در بازار سهام کاربرد دارد، نسبت P/E می باشد که در سراسر جهان از آن به عنوان پدربزرگ نسبت های مالی یاد می شود. نسبت آموزش سه شاخص EPS P/E در واقع نسبت قیمت بازار سهام یک شرکت به سودی است که آن شرکت به ازای هر سهم در طول یک دوره ی دوازده ماهه می سازد. در ادامه بیشتر این مفهوم را توضیح خواهیم داد.

EPS یا سود تقسیمی هر سهم چیست؟

همانطور که می دانید، تنها هدف یک شرکت از فعالیت، فروش محصولات خود و کسب درآمد و سود برای کارکنان و سهامداران خود می باشد. شرکت های بورسی در هر سه ماه، گزارشی را تحت عنوان صورت های مالی خود منتشر می کنند که خود شامل چند گزارش مجزا می باشد. یکی از این گزارش ها، گزارش صورت سود و زیان می باشد که در آن شرکت مجموع درآمد ها و مخارج خود را در طی آن دوره، ثبت می کند. بعد از کسر مخارج و مالیات و برخی موارد دیگر از درآمد شرکت، مبلغ باقی مانده به عنوان سود خالص شرکت ثبت می شود که با تقسیم این مبلغ بر تعداد سهام شرکت، سود خالص ساخته شده به ازای هر سهم به دست می آید. این مبلغ در واقع همان EPS سهم یا Earnings Per Share در آن دوره ی مالی می باشد.

نسبت P/E چیست؟

همانطور که گفته شد، سود ساخته شده به ازای هر سهم در طول یک دوره، EPS سهم در آن دوره نامیده می شود. هنگامی که از EPS بدون اشاره به اینکه برای چه دوره و مدتی است، صحبت می شود، منظور در واقع یک دوره ی 12 ماهه یا یکساله می باشد که در نتیجه شرکت در آن دوره چهار بار صورت های مالی خود را در کدال منتشر کرده است. حال اگر قیمتی که سهام شرکت در بورس اوراق بهادار معامله می شود، بر سود ساخته شده توسط شرکت در طول یکسال تقسیم شود، نسبتی به دست می آید که به آن نسبت P/E سهم گفته می شود.

انواع نسبت P/E

نکته مهم: نسبت P/E را بر اساس انواع EPS می توان محاسبه کرد. بنابراین حتما انواع EPS را در مقاله ی مربوطه مطالعه نمایید تا در ادامه ی این مقاله به مشکل نخورید. اما توجه داشته باشید که در محاسبه ی همه ی نسبت های P/E منظور از P در واقع همان ارزش بازاری سهام مربوطه می باشد.

P/E به روش TTM

مطابق شکل فوق در صفحه ی هر نماد در سایت tsetmc نسبت P/E نوشته شده است. همینطور در زیر آن مطلبی نوشته شده است که EPS و P/E بر اساس TTM محاسبه شده اند. محاسبه ی P/E به روش TTM در واقع به این صورت است که قیمت بازار هر سهم به EPS آن سهم که به روش TTM محاسبه شده، تقسیم شود.

به عنوان مثال فرض کنید اکنون در پاییز 1400 قرار داریم و قیمت بازاری یک سهم 2100 تومان بوده و چهار صورت مالی آخر سهم نیز به شرح زیر باشد:

سود هر سهم در پاییز 1399 : 100 تومان

سود هر سهم در زمستان 1399: 80 تومان

سود هر سهم در بهار 1400 : 90 تومان

سود هر سهم در تابستان 1400 : 80 تومان

بنابراین EPS سهم به روش TTM برابر خواهد بود با:

100+80+90+80 = 350 تومان

در نتیجه P/E سهم به روش TTM برابر می شود با:

P/E پیشبینی

در بعضی دوره ها، سازمان بورس و اوراق بهادار شرکت ها را ملزم می کند که پیشبینی خود را از سودی که تا انتهای سال مالی به ازای هر سهم می سازند، با هر بار انتشار گزارش صورت مالی در هر سه ماه، اعلام کنند. (البته در بعضی دوره ها نیز انتشار این گزارش بنا به دلایلی متوقف می شود) در نتیجه به این سود که توسط خود شرکت پیشبینی می شود، EPS پیشبینی می گویند و به نسبت P/E که بر این اساس به دست می آید، P/E پیشبینی گفته می شود. به عنوان نمونه در مثال مورد بررسی، اگر شرکت در آخرین گزارش صورت مالی خود پیشبینی کرده باشد که سود هر سهم تا انتهای سال مالی به 420 تومان می رسد، نسبت P/E که از این طریق محاسبه می شود، برابرست با:

P/E فوروارد

اگر EPS سهم به روش فوروارد محاسبه شده و قیمت بازار سهم بر آن تقسیم شود، P/E فوروارد سهم به دست می آید. مثال مورد بررسی خود را در نظر می گیریم:

قیمت کنونی سهم: 2100 تومان

EPS دوره بهار : 90 تومان

EPS دوره تابستان : 80 تومان

سال مالی : انتهای زمستان

Forward EPS = 90 + (80+80+80) = 330 تومان

Forward P/E = 2100/330 = 6.36

P/E منفی چیست؟

در مطلب EPS بیان کردیم که سود هر سهم شرکت به هر دلیلی می تواند منفی باشد که به معنای زیانده بودن شرکت می باشد. پس واضح است که اگر قیمت سهم را که عددی مثبت می باشد، بر این مقدار تقسیم کنیم، نسبت P/E سهم نیز منفی می شود.

مقایسه نسبت P/E سهام مختلف

یکی از راه های مقایسه ی بنیادی سهام شرکت های مختلف، مقایسه ی نسبت P/E آنها می باشد. معمولا چون آینده ی قیمت سهام برایمان اهمیت دارد، معمولا P/E فوروارد سهام با یکدیگر مقایسه می شود. نکته ای که در این خصوص اهمیت دارد، اینست که سهام یک گروه بهتر است تا با یکدیگر مقایسه شوند نه با سهام دیگر گروه ها. واضح است که شرکت هایی که P/E منفی دارند، نباید با شرکت های دارای P/E مثبت مقایسه شوند و هنگام مقایسه باید این دسته از سهام کنار گذاشته شوند.

همچنین مشخص است که هر چه P/E یک سهم نسبت به همگروهی ها پایین تر باشد، آن سهم از پتانسیل رشد بالاتری برخوردار است و می تواند در واچ لیست ما قرار گیرد. به عنوان مثال بعد از محاسبه ی P/E فوروارد چهار شرکت سیمانی، P/E فوروارد آنها به ترتیب برابر با 8 و 10 و 7 و 9 می شود. این بدان معناست که اگر قصد سرمایه گذاری در یک شرکت سیمانی را داریم، شرکت سوم از این نقطه نظر، می تواند نسبت به سایر همگروهی ها در اولویت باشد.

برای اطلاعات عمومی شما، از نظر رتبه بندی مقدار P/E، معمولا شرکت های گروه پتروشیمی، پالایشی، فلزات اساسی و استخراج کانه های فلزی، دارای پایین ترین P/E ها در بازار بورس ایران می باشند.

P/E بانک چیست؟

بانک مرکزی در هر زمان، نرخ بهره ی بین بانکی را با توجه به سیاست های پولی کشور تعیین می کند. P/E بانک در واقع معکوس نرخ بهره می باشد. یعنی اگر مثلا نرخ بهره ی بانک در یک دوره برابر 20 درصد باشد، یعنی اگر شما 100 میلیون در بانک بگذارید، بانک بعد از یکسال 20 میلیون سود به شما پس می دهد. بنابراین P/E بانک برابر خواهد بود با:

برای کل بازار سرمایه، در هر زمان می توان یک نسبت P/E کلی محاسبه کرد که این کار توسط برخی شرکت ها و نرم افزار ها انجام می شود. اگر P/E کلی بازار سرمایه از P/E بانک کمتر باشد، معمولا پول ها به سمت بازار سرمایه می آیند. در غیر این صورت جریان پول بیشتر به سمت بانک خواهد بود. اکنون دیگر می توانید درک کنید که چرا هر بار نرخ بهره بالا می رود، شاخص بورس واکنش منفی از خود نشان می دهد.

جمع بندی

در این مقاله با یک مفهوم مهم در بازار سهام به نام نسبت P/E آشنا شدیم. این نسبت را می توان مهم ترین نسبت مالی دانست که درک و محاسبه ی درست آن می تواند به تحلیلگران بنیادی در روند ارزش گذاری سهام کمک بسیار زیادی نماید.

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

EPS خلاصه اصطلاح earning per share یا سود هر سهم است. هرگاه کل سود پس از کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم بدست می‌آید.

آشنایی با مفهوم EPS در بورس

سود پیش بینی شده یا ( EPS ) چیست؟

یکی از ابتدایی‌ترین مفاهیمی که در بازار بورس وجود دارد و انتظار می‌رود شما به عنوان یک سرمایه‌گذار بورسی به آن آگاهی داشته باشید، اطلاع از سود پیش بینی شده یا همان EPS سهام موجود در بازار است. اغلب شرکت‌ها در یک ماه پایانی هرسال مالی، بودجه سال آینده خود را منتشر می‌کنند. یکی از مهم‌ترین اطلاعات درج شده در بودجه شرکت‌ها، پیش‌بینی مقدار سود هر سهم آن‌ها است.

به‌عنوان‌ مثال، یک شرکت در اسفند ماه سال ۱۳۹۷ پیش‌بینی می‌کند که در پایان سال مالی ۱۳۹۸ به ازای هر سهم، ۱۰۰ تومان سود به سهامداران خود بپردازد. همچنین تحلیلگران و شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری نیز اقدام به پیش‌بینی سود شرکت‌ها کرده و بعضا گزارش‌هایی از سود پیش‌بینی اجماع تحلیلگران را منتشر می‌کنند. (1) نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید آن است که در ایران EPS دیگر از سمت شرکت‌ها ارائه نمی‌شود.

این تعریف نشان از اهمیت شناخت و آگاهی فعالان بورسی از EPS شرکتی است که می‌خواهند سهام آن را بخرند. در واقع شما می‌توانید با استفاده از شاخص EPS سود سال آینده شرکت مورد نظرتان را حدس بزنید و با آگاهی نسبت به تحلیل تحلیل کنندگان و اطلاعاتی که شرکت‌ها در اختیار شما می‌گذارند، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کنید. EPS یک شاخص جهانی است و این تعریف دقیقا در اکثر بازارهای بورسی دنیا، به شما اطلاعاتی از یک جنس را ارائه می‌کنند.

به‌عنوان مثال تامسون رویترز از سال ۱۹۷۶، شاخص پیش بینی سودآوری بیش از ۴۰ ‌هزار شرکت را ارائه می‌کند و یکی از پیشتازان این اقدام در سطح بین‌الملل محسوب می‌شود. در تهیه این گزارش بیش از ۳۰ هزار تحلیلگر از سه هزار شرکت، تامسون رویترز را همراهی و به هرچه دقیق‌تر شدن این آمار کمک می‌کنند .

شرکت Zacks نیز نمونه دیگر شرکت‌های پیش بینی کننده سود سهام است که از سال ۱۹۸۱ پیش‌بینی سود بیش از چهار هزار شرکت بورسی را با مشارکت بیش از دو هزار و ۶۰۰ تحلیلگر ارائه می‌کند. شرکت‌های فکت‌ست، اس‌اند‌پی کپیتال آی‌کیو و بلومبرگ نیز دیگر شرکت‌هایی هستند که به جمع‌آوری پیش‌بینی سود مورد اجماع کارشناسان می‌پردازند.(2)

تعدیل مثبت یا منفی سود

پس از آشنایی با مفهوم سود پیش بینی شده، نیاز است که شما را با مفهوم تعدیل مثبت یا منفی سود نیز آشنا بسازیم. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس وظیفه دارند، به‌طور مستمر و در دوره‌های سه ‌ماهه، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش‌بینی شده، پیش‌بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند. (3)

لازم به ذکر است در اوایل سال ۱۳۹۷ سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، به‌جای پیش‌بینی و اعلام سود سالیانه، فقط گزارش تفسیری منتشر کنند تا همانند سایر نقاط دنیا، ‌ ‍پیش‌بینی سود توسط شرکت‌های مشاوره سهام و تحلیلگران مستقل، در بازار بورس تهران نیز منتشر شود.

همچنین اخیرا برخی شرکت‌های تحلیلگری اقدام به انتشار ‍پیش‌بینی سود از نظر تحلیلگران کرده‌اند که می‌تواند مورد توجه سرمایه‌گذارانی قرار گیرد که می‌خواهند در بازار بورس تهران به فعالیت خود ادامه دهند.

باید به این نکته توجه داشته باشید که آگاهی از دو شاخص و مولفه مهم، یعنی سود پیش بینی شده و تعدیل مثبت یا منفی سود، به شما کمک می‌کند که ریسک سرمایه خود را کاهش دهید. در مورد مفهوم ریسک سرمایه در ادامه صحبت خواهیم کرد اما در این بخش لازم است بدانید که علاوه بر شناخت این دو شاخص، باید به طور مداوم در این زمینه تمرین داشته باشید و در فواصل زمانی متفاوت، این شاخص‌ها را برای چندین شرکت متفاوت مقایسه کنید.

نسبت قیمت به درآمد یا «ای‌پی‌اس» معمولا به عنوان یکی از مهمترین متغیرها در تعیین قیمت سهم در نظر گرفته می‌شود. EPS همچنین یک جزء اصلی در محاسبه ارزیابی سهام با توجه به قیمت آن است . یکی از جنبه‌های مهم EPS که معمولا در محاسبات نادیده گرفته می‌شود، میزان سرمایه موردنیاز برای ایجاد درآمد خالص است.

دو شرکت می‌توانند رقم EPS یکسانی داشته باشند، اما یکی از آن‌ها این رقم سود به ازای هر سهم EPS را با سرمایه‌گذاری کمتری بدست آورده است. ناگفته پیدا است شرکتی که با سرمایه کمتری بتواند سود بیشتری بسازد، کارآمدتر از دیگری است و اگر همه فاکتورهای دیگر مساوی باشد، معمولا شرکت بهتری برای سرمایه‌گذاری است. باید به این نکته توجه داشته باشید که اقدام به خرید و فروش سهام تنها با نگاه به شاخص EPS یک ریسک بسیار زیاد و ناشی از اطلاعات پایین نسبت به بازار بورس است.

ریسک سرمایه چیست؟

در بحث سرمایه گذاری، ریسک به شانس از بین رفتن ارزش یک دارایی اطلاق می‌شود. یعنی اینکه دارایی‌هایی که روی آن سرمایه گذاری کرده‌اید، ارزش خود را از دست بدهند و پولی که برای به دست آوردن آن دارایی پرداخت کرده بودید نیز از بین برود. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.(4)

دانستن ریسک سرمایه‌گذاری در زمینه هر صنعت و فعالیتی، از اهمیت بالایی برخوردار است. اما به نظر شما علت این حرف چیست؟ باید توجه داشته باشید که فعالیت در هر صنعت و بازاری، تا اندازه‌ای ریسک دارد. اگرچه ممکن است ریسک فعالیت شما عدد بسیار پایینی باشد، باید نسبت به جوانب آن شناخت داشته باشید، حال آنکه بازار بورس به ویژه در ایران، ریسک زیادی دارد و باید با شناخت، در آن فعالیت کرد.

ریسک بازار، ریسک صنعت، ریسک نرخ بهره، ریسک سرمایه‌گذاری مجدد و ریسک نرخ ارز، از جمله مفاهیمی است که هنگام صحبت از ریسک سرمایه‌گذاری در بورس مطرح می‌شوند، باید نسبت آن‌ها نیز شناخت کافی داشت. ریسک بازار یا ریسک سیستماتیک که به آن بتا نیز گفته می‌شود، مربوط به سرمایه گذاری در همه دارایی‌ها است.

باید توجه داشته باشید که ریسک بازار قابل حذف نیست. ریسک صنعت نیز مربوط به بخش‌ها و صنایع خاصی از سرمایه گذاری ریسک صنعت گفته می‌شود. ریسک نرخ بهره به طور چشمگیری در سرمایه‌گذاری اوراق مشارکت قابل مشاهده است، جایی ‌که افزایش نرخ بهره بانکی منجر به کاهش قیمت اوراق مشارکت می‌شوند و به ارزش سرمایه گذاری‌های اوراق مشارکت، آسیب می‌رسانند. کاهش نرخ بهره و تغییر شرایط اقتصادی نیز ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را دچار مشکل می‌کنند. در مورد ریسک ارز نیز باید بیان کرد که این نوع ریسک زمانی رخ می‌دهد که شما در بورس کشوری دیگر سرمایه گذاری می‌کنید. (5)

جمع بندی

آشنایی با مفاهیم مختلف در بورس، به شما کمک می‌کند که در بازار بورس، کاملا مطلع عمل کنید و ریسک سرمایه‌گذاری کمتری را متحمل شوید. آشنایی صرف با شاخص‌های بازار بورس، برای کار شما کافی نخواهد بود و شما نیاز دارید که هر یک از شاخصه‌ها را در بازار واقعی نیز بسنجید و اثرات هر کدام را پیش بینی کنید.