صکوک نوعی ابزار تامین مالی است که شرکت‌ها می‌توانند با فروش آن به وجوه نقد دسترسی پیدا کنند. اما تفاوت صکوک و اوراق قرضه چیست؟ مهمترین نکته درمورد صکوک این است که این اوراق مبتنی بر دارایی‌های فیزیکی و ملموس هستند و دارنده صکوک در واقع مالک مشاع یک دارایی مشخص و منافع حاصل از آن است
صکوک چیست؟( 10 مورد از انواع صکوک)
صکوک چیست و انواع آن کدامند. این سوال شاید برای تمامی سرمایه گذاران و معامله گرانی که با بانک ها اسلامی و غیر اسلامی معامله می کنند، پیش آمده باشد. به طور کلی باید بگوییم منظور از صکوک، اوراق قرضه اسلامی است که برای انجام معامله با بانک های اسلامی در کشورهای بحرین، مالزی، قطر و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
منظور از صکوک چیست و انواع آن کدام است؟
در دنیا کشورهای اسلامی بسیاری وجود دارند که در زمینه بازارهای مالی معامله می کنند. اما در این دسته از کشورها تنها خرید و فروش و معامله اوراق قرضه متداول نبوده و از ابزارهای دیگری نیز استفاده می شود. صکوک از جمله ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه کاربرد دارد.
صکوک
اما آیا می دانید،
صکوک چیست؟
دولت ها و شرکت ها اسلامی فعال زیادی در دنیا وجود دارند، که برای انجام معامله و خرید و فروش از ابزارهای مختلفی استفاده می کنند. از جمله ابزار متداولی که شرکت های اسلامی در کشورهای غیر اسلامی اقدام به استفاده از آنها برای تامین مالی و مدیریت بدهی های خود می نمایند، باید به صکوک اشاره کنیم. صکوک نوعی اوراق قرضه به شمار می روند که در طی سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته اند.
صکوک چیست؟
اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی صک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود. Tabnak
این که بدانید منظور از صکوک می تواند به شما کمک کند تا بدانید از این ابزار برای انجام معامله در چه زمینه هایی استفاده می شود. تا پایان سال 2006 میلادی، ارزش صکوک منتشر شده در بازارهای مالی بالغ بر 50 میلیارد دلار بود. بیشترین کشورهایی که از این اوراق و ابزار برای معاملات خود استفاده می کنند نیز، کشورهایی همچون مالزی، آلمان، بحرین، قطر و موارد دیگر هستند.
صکوک چیست
معنای اوراق قرضه اسلامی و صکوک چیست؟
به طور کلی می توانیم اوراق قرضه اسلامی یا صکوک را اوراق مرابحه چیست؟ نوعی اوراق بهادار مبتنی بر دارای به شمار آوریم، که قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارند. این اوراق متغیر بوده و بر اصول شریعت پایبند هستند. صک در زبان عربی به معنای چک یا نوشته بدهکار است، و به همین دلیل اوراق قرضه اسلامی نیز با نام صکوک شناخته می شوند.
اگر بخواهیم در مورد مفهوم صکوک اطلاعات مناسب و دقیقی به دست آوریم، باید بگوییم که این اوراق و ابزار جدید در بانکداری اسلامی مورد استفاده قرار می گیرند، و به هیچ عنوان مبتنی بر بهره در بانکداری معمولی نیستند. یعنی می توانیم از این اوراق به عنوان ابزاری منطبق بر قوانین شریعت اسلام یاد کنیم.
که صکوک اوراق بهاداری با پشتوانه مالی هستند، که باید حتما از ارزش برخوردار باشند. نمی توان از این اوراق برای فعالیت های سفته بازی و سوداگرانه استفاده کرد. بلکه صکوک منابع مالی معتبری هستند که دارایی های فیزیکی شرکت های خاص را به خود جذب می کنند.
اوراق قرضه اسلامی
صکوک برای اولین بار در سال 2002 توسط بانک اسلامی پیشنهاد داده شد. پس از آن با معرفی انواع صکوک، نهادهای مالی اسلامی اقدام به استفاده از آنها در معاملات خود نمودند. از جمله انواع صکوک که می توانیم به آنها اشاره کنیم، عبارتند از:
- صکوک مرابحه
- صکوک مالکیت دارایی های که در آینده قرار است ساخته شود
- صکوک حق الامتیاز
- صکوک صلم
- صکوک مالکیت منافع دارایی های موجود
- صکوک مزارعه
- صکوک اجاره
- صکوک مضاربه
- صکوک مساقات
- صکوک مشارکت
- و موارد دیگر
از میان تمامی صکوک یاد شده، صکوک اجاره و مرابحه و مضاربه و سلم بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. اما آیا می دانید معنای انواع صکوک چیست ؟ به معرفی دو نمونه از صکوک در این مطلب خواهیم پرداخت.
منظور از صکوک مرابحه چیست؟
مرابحه به عنوان یکی از انواع صکوک، روش معامله ای است که سالهای زیادی است که رواج دارد. در این نوع معامله معمولا فروشنده باید قیمت تمام شده کالا را به خریدار یا مشتری اعلام کند، و برای فروش آن نیز می تواند مبلغی را به عنوان سود به آن افزوده و کالا را به فروش برساند.
لازم به ذکر است که اوراق مرابحه نیز به عنوان اوراق قرضه اسلامی خود دارای انواع گوناگون دیگری هستند. به گونه ای که این نمونه از اوراق بسته به نوع معامله طراحی و منتشر می شوند. در اصل اوراق مرابحه را باید اوراق بهاداری به شمار آوریم، که دارندگان آنها مالک دارایی های مالی به شما می روند که طبق قرارداد مرابحه حاصل شده باشد.
این اوراق مرابحه هم ممکن است در بازار ثانویه خرید و فروش شوند، و هم ممکن است نرخ سود ثابت داشته باشند. پس پیش از اقدام به انجام معامله با اوراق قرضه اسلامی، بهتر است در مورد صکوک اطلاعات دقیقی به دست آورید.
بانکدارای اسلامی
منظور از صکوک اجاره چیست؟
از نمونه های دیگر اوراق قرضه اسلامی که می توانیم به آن اشاره کنیم، صکوک اجاره است. این اوراق بهادار طبق عقد اجاره منتشر شده و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آنها است. افرادی که دارای اوراق صکوک اجاره هستند، حق دارند از منافع یک یا مجموعه ای از دارایی هایی که به شخص دیگری منتقل نموده اند، بهره مند شوند.
صکوک اجاره را در چه معاملاتی استفاده می کنند، کافیست وارد بازار معامله شوید. خریداران این نمونه از اوراق در اصل مالک بخشی از دارایی ها هستند که آن را برای استفاده به شرکت اجاره داده اند. به این ترتیب از اجاره بهای آن سود دریافت می کنند.
تفاوت و تشابه اوراق قرضه با صکوک چیست؟
اوراق قرضه و صکوک دو ابزار متفاوت در بازارهای مالی هستند، که هر یک از آنها دارای تشابه و تفاوت هایی هستند. از جمله مهمترین تفاوتی که می توانیم در مورد این دو اوراق بیان کنیم، این است که اوراق صکوک مبتنی بر دارایی های ملموس و فیزیکی هستند. یعنی افرادی که دارای اوراق صکوک هستند، در اصل مالک مشاع یک دارای مشخص و منافع حاصل از آن دارایی خواهند بود.
صکوک
در حالی که اوراق قرضه تنها گواهی تعهدی به شمار می روند که به عنوان بدهی به سرمایه گذار پرداخته می شود. یعنی این اوراق بیانگر آن است که صادر کننده به شخص دارنده اوراق قرضه بدهکار است. این دو اوراق تفاوت های دیگری نیز با یکدیگر دارند، که از جمله آنها باید به ارزش و اعتبار اوراق صکوک اشاره کنیم.
نقش صندوق تضمین در بورس چیست؟
رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه اوراق مرابحه میتواند کمک‌کننده بودجه دولت باشد، گفت: این اوراق دست دولت را بازمی‌گذارد تا خرید کالاهای موردنیاز را از طریق سرمایه‌های خرد انجام دهد. به گفته مصباحی مقدم، قرارداد آتی از سال‌ها قبل در کمیته فقهی مورد بررسی قرار گرفته بود و در کالاهایی مثل سکه و زعفران مورداستفاده قرار گرفت؛ اکنون قرارداد آتی با شرایط خاص مورد بررسی است.
گزارشات صدای بانک از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)،
پرداخت سود سنواتی سهامداران ۷ شرکت با سجام
مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) از پرداخت سود سنواتی سهامداران ۷ شرکت از طریق اطلاعات سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) خبر داد. محمد باغستانی با اشاره به نامه سازمان بورس و اوراق بهادار به تمامی ناشران ثبت شده نزد این سازمان مبنی بر پرداخت مطالبات سنواتی سهامداران گفت: تاکنون مطالبات سنواتی هفت شرکت از طریق سمات به حساب ۳۶۹ هزار سهامدار واریز شده است.
قیمت نهایی عرضه بلوکی ایران خودرو و سایپا: بسیار بالاتر از قیمت تابلو
به گفته رییس کل سازمان خصوصی‌سازی، حسین قربان زاده، در عرضه بلوکی سهام ایران خودرو و سایپا، «ارزندگی سهم» و «برخورداری از قابلیت مزایده» دو مولفه مهم است و بدین ترتیب، مبنای ارزش‌گذاری سهام این دو شرکت، قیمت تابلو به همراه اضافه ارزش بلوکی است که با توجه با نقدشوندگی این سهم‌ها، حتما قیمت نهایی بسیار بیشتر از قیمت روی تابلو خواهد بود.
واگذاری سایپا و ایران خودرو؛ بزودی
حسین قربان زاده به وجود برخی از چالش‌ها در مسیر واگذاری و نیز خصوصی‌سازی بنگاه ها اشاره کرد و افزود: کیفیت سیاست‌گذاری حاکمیت در اقتصاد ملی، فرآیند و نوع واگذاری، عدم آماده سازی مناسب از جمله عواملی هستند که به عنوان چالش موجود بر سر راه خصوصی سازی تلقی می‌شوند. رییس سازمان خصوصی‌سازی ادامه داد: بهتر است برای واگذاری شرکت‌ها این موضوع مورد توجه قرار گیرد که چه اتفاقاتی در داخل شرکت رخ می‌دهد اما نباید موفقیت و عدم موفقیت آن را فقط ناشی از مسایل مربوط به شرکت دانست.
راز موفقیت شرکت‌های زیان‌ده دولتی: «تعدیل نیرو»
به گفته نایب رییس کنفدراسیون صنعت نفت ایران، بر اساس آمارها در بخش سازندگان، پیمانکاران، مشاوران و مهندسی ساخت، حدود ٧٥ درصد شرکت‌ها غیرفعال یا نیمه فعال و فقط ٢٥ درصد از آنها فعال هستند، که صورت مالی همین تعداد از شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های دولتی زیان ده است که از طریق اعمال برخی محدودیت‌ها مانند کاهش پرسنل خود را سرپا نگه می‌دارند. رضا پایدار معتقد است رفع تحریم‌ها و نیز انعقاد قرادادهای نفتی جدید میتواند شرکت‌های دولتی و خصوصی این حوزه را به بازدهی مطلوب برساند.
کنترل و مدیریت درست دولت و سازمان بورس؛ زمینه ساز بهبود وضعیت فعلی بازار سرمایه
به گفته مشاور عالی رییس اتاق بازرگانی تهران، دولت قبل با اجبار منجر به صعود پرشتاب شاخص بورس شد اما اکنون دولت سیزدهم و نیز مدیریت جدید سازمان بورس به درستی در حال کنترل و مدیریت بازار هستند. ابراهیم بهادرانی با بیان اینکه اکنون دولت و مدیریت جدید سازمان بورس به درستی در حال کنترل و مدیریت بازار هستند، افزود: در دوره های قبل این بازار را به صورت تصنعی وارد مدار صعودی کردند که این اتفاق سبب ضرر و زیان شدید سهامداران تازه وارد در بازار شد.
رفع مشکل شرکت‌های پالایشی برای انتشار صورت‌های مالی/ قیمت نفت خام حداکثر تا روز شنبه اعلام می‌شود
به گفته دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت، شرکت‌های پالایشی هر سال برای انتشار صورت‌های مالی خود در سایت کدال با مشکل عدم اطلاع دقیق از قیمت نفت خام مواجه هستند که به نظر می رسد حداکثر تا فردا شنبه (۳۱ اردیبهشت ماه) قیمت نهایی نفت خام اعلام شود. ناصر عاشوری به آخرین تصمیمات اتخاذ شده در زمینه عدم ارائه قیمت نفت خام از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اشاره کرد و گفت: اکنون نزدیک برگزاری مجامع قرار داریم و انتظار ما از وزارت نفت این است تا هر چه زودتر قیمت نهایی نفت خام را در راستای سهولت کار شرکت‌های پالایشی در زمینه بررسی صورت‌های مالی خود و نیز انتشار آنها در سایت کدال اعلام کنند.
نقش برجسته سرمایه‌گذاران فاقد سواد مالی در ایجاد بحران‌های مالی
به گفته مدیر گروه بازارهای و ابزارهای مالی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، میثم حامدی، بحران سال ۹۹ را می‌توان به اشتباه دولت در دعوت از مردم به حضور در بازار سرمایه نسبت داد، اما این موضوع نباید موجب غفلت از سایر عوامل شود. مشاهدات مبتنی بر چند پژوهش در این برهه از زمان، نشان می‌دهد که عموم مردم نسبت به موضوع ریسک در بازار سرمایه (علی رغم هشدار مداوم مسئولین) از آگاهی کافی برخوردار نبودند. بسیاری از مردم، سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سهام را همانند سرمایه‌گذاری در بانک قلمداد می‌کردند و بدون هیچگونه تحلیل، صرفاً به هر نمادی که قابلیت سرمایه‌گذاری داشت، هجوم می‌بردند.
اصلاح ریزساختارها و قوانین: دوران رونق بازار را طولانی و دوره‌های رکود را کوتاه می‌کند
به گفته مصطفی امیدقائمی، بازار سرمایه از سال‌ها قبل به صف نشینی عادت کرده است، در حالی که اگر بتوان اقدامی انجام داد تا سهام شرکت‌ها باصف همراه نشوند، شاهد اثر قابل ملاحظه آن در معاملات بازار خواهیم بود. مدیر عامل اسبق فرابورس ایران با بیان اینکه اقدامات اخیر سازمان بورس نشان دهنده عملکرد مثبت سازمان در زمینه تصمیم‌گیری‌ها برای ایجاد روند صعودی در بازار بوده است گفت: این اقدامات در ابتدا منجر به ایجاد ثبات و کاهش نوسان‌ها در بازار شد و پس از آن به دنبال این است تا با تداوم تصمیم‌گیری‌های خود، بازار را به سمت رونق سوق دهد.
بازار در مسیر رشد است و جای هیچ نگرانی نیست
یک کارشناس بازار سرمایه با تأکید بر این نکته که بازار در مسیر رشد قرار گرفته است و جای هیچ نگرانی نیست، گفت: افت اخیر بازار سرمایه مربوط به اعمال برخی سیاست‌ها و ابهامات موجود در نحوه اجرای برخی سیاست‌ها به ویژه در حوزه‌های اقتصادی و ابهامات موجود در فضای کلی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور بوده است. به گفته محمدعلی احمدزاداصل، ابهامات موجود به واکنش منفی بازار و منفی شدن اخیر بازار دامن زد و به نوعی بازار را دچار اختلال و روند بازار را از مثبت به منفی تغییر داد.
توسعه بازار سرمایه الزامی برای خصوصی‌سازی موفق در کشور
به گفته یک استاد دانشگاه، در مسیر خصوصی سازی الزاماتی چون ایجاد سرمایه انسانی برای مدیریت حرفه‌ای بنگاه، اصلاح محیط کسب‌وکار، توسعه رقابت در بازار محصول، عدم کنترل قیمتی دولت در بازار محصول، توسعه بازار سرمایه باید مدنظر قرار گیرند. علی ابراهیم نژاد با تاکید بر اینکه با خصوصی‌سازی خواهان رفع روند پرداخت یارانه به بنگاه‌های دولتی و ناکارایی آنها هستیم اعلام کرد: سه ویژگی مهم شامل تغییر شرایط مبادله میان مدیر بنگاه دولتی و سیاست‌مدار، جلوگیری از انتفاع شخصی مالکان جدید به زیان سهامداران خرد و هم راستا کردن منافع مالکان جدید با منافع جامعه را می‌توان برای خصوصی‌سازی موفق برشمرد.
سودآوری خوب در انتظار شرکت‌های فعال در بازارهای جهانی
یک کارشناس بازار سرمایه در بیان چشم انداز کلی نسبت به بازار سرمایه و ارزیابی آن عنوان کرد: بعد از نیمه دوم سال ۹۹ تاکنون، بازار کش و قوس زیادی داشته و سرمایه‌گذاران بازار را تا حد زیادی خسته کرد، اما از روزهای پایانی سال گذشته تا کنون با توجه به برخی اتفاقات در اقتصاد کشور، بازار سرمایه روند مثبتی را طی کرد البته شاهد نوساناتی در روزهای اخیر بودیم. به گفته احسان عسکری، بازار کش و قوس زیادی از تابستان ۹۹ داشته و سرمایه‌گذاران بازار را تا حد زیادی خسته کرده اما به نظر می‌رسد امسال، شرکت‌های فعال در بازارهای جهانی، سودآوری خوبی را تجربه کنند و ارزش فروش آنها در صورت ثابت بودن حاشیه سود، رشد پیدا کند.
آیا واردات خودرو میتواند قیمت ها را تعدیل و کیفیت خودروهای داخلی را ارتقا دهد؟
این روزها که بحث واردات خودرو داغ شده و مجلس نیز در مصوبه‌ای واردات خودرو را با همراهی و هماهنگی دولت آزاد کرده است، سوالات و ابهاماتی درباره اهداف این تصمیم مطرح شده است که باید توسط سیاست‌گذار در بخش دولت و مجلس مورد مداقه جدی قرار گیرد. دولت و مجلس با هدف ایجاد رقابت و ارتقا کیفیت و نیز تعدیل قیمت‌ها در بازار داخلی خودرو تصمیم به واردات خودرو گرفتند. اما در این میان سوالاتی وجود دارد که عدم پاسخگویی صحیح و اتخاذ تدابیر عملی جهت رفع این دغدغه‌ها میتواند طرح واردات خودرو را به اهدافی دقیقا معکوس هدف‌گذاری سه‌گانه برساند.
اوراق تامین مالی چیست؟
تأمین مالی فرآیندی است که یک شرکت از طریق آن منابع مالی موردنیاز خود را افزایش می‌دهد. تأمین منابع مالی هم از طریق منابع خارج و هم منابع داخلی انجام می‌شود.
واحدهای اقتصادی گاهی برای انجام فعالیت‌های موردنظر خود به منابع مالی جدید نیاز دارند و می‌توانند این کار را از طریق بازار سرمایه و انتشار اوراق انجام دهند. امروزه تأمین مالی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که مهمترین آنها تأمین مالی از طریق بازار سرمایه و انتشار اوراق مختلف است.
تأمین مالی از طریق بازار سرمایه به شرکت‌ها برای تأمین مالی موردنیازشان کمک می‌کند و همچنین بازار سرمایه به یکی از هدف‌های مهم خود که تأمین مالی موردنیاز فعالان اقتصادی است می‌رسد.
درگذشته، شرکت‌ها بیشتر فرایند تأمین مالی خود را از طریق بانک‌ها انجام می‌دادند، اما امروزه تأمین مالی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از مهمترین این روش‌های تأمین مالی از طریق بازار سرمایه و انتشار اوراق است.
انواع اوراق تأمین مالی
در کشور ما تأمین مالی از بازار سرمایه از طریق «صکوک» صورت می‌گیرد. ابزارهای مالی که در کشورهای اسلامی به‌جای اوراق قرضه مورداستفاده قرار می‌گیرند و دارای انواع مختلفی هستند.
صکوک، اوراق بهادار با پشتوانه مالی است که باید خود دارای ارزش باشد، درواقع فعالیت‌هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می‌گیرند، باید سودآوری داشته باشد.
ذکر شد که اوراق بهادار صکوک انواع مختلفی دارد که ازجمله آنها می‌توان به صکوک اجاره، صکوک مرابحه، صکوک مشارکت، صکوک منفعت، صکوک استصناع، صکوک مضاربه، صکوک مزارعه، صکوک مساقات، صکوک جعاله، صکوک خرید دین، صکوک رهنی و صکوک سلف اشاره کرد.
اوراق مشارکت (صکوک مشارکت)
اوراق مشارکت، اوراقی است که به قیمت اسمی و برای مدت مشخص انتشار می‌یابد. هدف از انتشار آنها تأمین بخشی از منابع مالی موردنیاز طرح‌های عمرانی یا تهیۀ مواد اولیه موردنیاز واحدهای تولیدی است و از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شوند.
صکوک برای واحدهای اقتصادی که آنها را منتشر می‌کند، نوعی بدهی محسوب می‌شود و یکی از منابع تأمین مالی بازار سرمایه حساب می‌شود.
اوراق مرابحه (صکوک مرابحه)
اوراق مرابحه یکی از انواع اوراق بهادار است که صاحبان آن به‌صورت مشاع، مالک مال یا دینی هستند که بر اساس قرارداد مرابحه انجام صورت گرفته است. صاحب ورق مالک و طلبکار آن دین است. واحدهای اقتصادی می‌توانند از اوراق مرابحه نیز برای تأمین مالی موردنیاز خود استفاده کنند.
اوراق استصناع (صکوک استصناع)
اوراق بهاداری بانام یا بی‌نام، قابل نقل و انتقالی هستند که دارندگان آن به‌صورت مشاع مالک دارایی پایه‌ای هستند که در قرارداد این اوراق آمده است.
دولت، شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و بخش خصوصی می‌توانند برای تأمین مالی از این اوراق استفاده کنند. این کار به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود.
اوراق اجاره (صکوک اجاره)
اوراق اجاره از دیگر ابزارهای بازار بدهی به است و برای تأمین مالی واحدهای تولیدی و خدماتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. دارندگان این اوراق، مالکیت مشاع نسبت به دارایی‌های پایه قرارداد اجاره دارند.
هدف از انتشار این اوراق، تأمین مالی واحدهای اقتصادی برای خرید یک یا چند مجموعه از داراییها و اجاره دادن آنها به بانی قرارداد است. سود این اوراق به‌صورت اجاره دارایی پایه اوراق، به دارندگان آن در سررسید مشخص پرداخت می‌شود.
اوراق منفعت (صکوک منفعت)
اوراق منفعت یکی دیگر از ابزارهای تأمین مالی واحدهای اقتصادی از طریق بازار سرمایه حساب می‌شود؛ که، سند مالی بهاداری است که بیانگر مالکیت دارنده اوراق بر مقدار معینی از خدمات و یا منافع آینده یک دارایی است.
اوراق اجاره تأمین مالی
در این اوراق، رابطه‌ای مشابه رابطه بین مستأجر و مالک یک ملک ایجاد می‌شود. این ارتباط باعث دریافت سرمایه موردنیاز مستأجر از مالک و پرداخت اجاره در زمان‌های از قبل مشخص‌شده از طرف مستأجر می‌شود. پرداختهای مستأجر را می‌توان مشابه پرداخت اجاره‌بها دانست. در حقیقت این مبالغ پرداختی، سود پرداختی به سرمایه‌گذاران است.
مدت‌زمان اجاره اوراق باید قبل از انتشار اوراق مشخص شود؛ سود پرداختی نیز به‌صورت سالانه، فصلی و یا ماهانه پرداخت خواهد شد. نکته قابل‌توجه این است که هر زمان که سرمایه‌گذار بخواهد، میتواند اوراق خود را در بورس به فروش برساند. این اوراق دقیقاً مثل سهام شرکت‌های فعال در بورس، خرید و فروش می‌شوند. این اوراق در بخش درآمد ثابت بورس قرار دارند و سود پرداخت‌شده بابت اوراق مذکور معمولاً مساوی یا کمی بیشتر از سود اوراق مشارکت است. سرمایه‌گذاران از پرداخت مالیات مربوط به سود اوراق مذکور نیز معاف هستند و این مورد دارای ضمانت است.
تأمین مالی از طریق اوراق بدهی
تأمین مالی از طریق اوراق بدهی زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت با فروش ابزارهای بدهی به افراد و یا سرمایه‌گذاران نهادی، پولی را برای افزایش سرمایه در گردش یا هزینه‌های سرمایه، جذب می‌کند. در ازای وام داده‌شده، افراد یا مؤسسات به‌عنوان اعتباردهندگان شناخته می‌شوند و تعهد می‌گیرند که اصل بدهی بازپرداخت شود.
هنگامی‌که یک شرکت نیاز به سرمایه دارد، از سه مسیر میتواند تأمین مالی کند: فروش سهم، ایجاد بدهی یا ترکیب آنها. فروش سهم، واگذاری بخشی از مالکیت شرکت است. این روش به سهامداران حقی را بر درآمدهای آتی شرکت می‌دهد، اما از طرفی نیاز به بازپرداخت ندارد. این نکته بسیار مهم است که اگر شرکت ورشکسته شود صاحبان سهام در آخر صف دریافت‌کنندگان سرمایه هستند.
تأمین مالی از طریق اوراق مشارکت
اوراق بهادار بانام یا بی‌نامی است که بر اساس قانون، به قیمت اسمی مشخص و برای مدت مشخص و با هدف اجرای طرح‌های سودآور خدماتی، تولیدی و ساختمانی انتشار می‌گردد و به سرمایه‌گذاران اهدا می‌شود. هر ورقه مشارکت، نشان‌دهنده میزان قدرالسهم دارنده است.
بر طبق قانون و برای آنکه انتشار اوراق توجیه قانونی داشته باشد، شرکت پروژه‌ای را که بابت آن اوراق منتشر می‌نماید ارزیابی کرده و بر اساس توجیه‌پذیر بودن فرایند انتشار اوراق را آغاز می‌کند. در این بین لازم به ذکر است که عموماً نرخ بازدهی سالیانه اوراق مشارکت را بین ۳ تا ۵ درصد بالاتر از نرخ سود سپرده بلندمدت یک‌ساله بانک‌ها تعریف می‌کنند. همچنین برخلاف اوراق قرضه‌ای که در خارج از کشور رایج‌تر است می‌توان گفت که تقریباً تمام اوراق مشارکت‌هایی که تا به امروز منتشرشده‌اند دارای ضامن سودآوری می‌باشند.
تأمین مالی از طریق اوراق تبعی
اختيار فروش تبعي ورقه بهاداري است كه بر اساس آن، دارنده آن میتواند به شرط مالکیت دارایی پایه، دارايي پايه خود را با قيمت مشخص و در تاريخ مشخص به فروش برساند. از طرفی، مطابق با شرايط تسويه تعهدات اعلامي، خریدار میتواند به شرط موافقت فروشنده، بجای فروش دارایی خود، معادل مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی دارایی پایه از فروشنده، وجوه دریافت نماید.
صکوک چیست؟
ابزارهای مالی اسلامی (صُکوک)، اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازارهای مالی هستند که بر پایه یکی از قراردادهای مورد تأیید اسلام طراحی شده‌اند و دارندگان اوراق به صورت مشاع مالک یک یا مجموعهای از داراییها و منافع حاصل از آنها می‌باشند.
۱- صُکوک بیانگر مالکیت یک دارایی مشخص است در حالی که اوراق قرضه فقط حاکی از تعهد بدهی هستند. یعنی رابطه بین صادرکننده و خریدار اوراق قرضه رابطه وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که نرخ بهره وام هم ثابت است و این همان رباست. ۲- دارایی موضوع انتشار اوراق صُکوک از نظر شرعی باید مجاز و صحیح باشد. در حالی‌که در اوراق قرضه دارایی‌هایی که از نظر اسلام پذیرفته نیست نیز میتواند پشتوانه اوراق قرار بگیرد. ۳- اعتبار اوراق قرضه به اعتبار صادرکننده یا ناشر آن وابسته است و با آن سنجیده می‌شود در حالی که اعتبار صُکوک به ناشر بستگی ندارد بلکه به ارزش دارایی پشتوانه بستگی دارد. ۴- فروش صُکوک در بازار ثانویه، فروش مالکیت یک دارایی است اما فروش اوراق قرضه فروش بدهی است. ۵- در صُکوک امکان افزایش اصل دارایی و در نتیجه ارزش خود ورقه صُکوک وجود دارد در حالی‌که اصل بدهی در اوراق قرضه قابلیت افزایش ندارد.
صُکوک دارای مزیت‌های متعددی بوده و به عقیده برخی صاحب نظران، این نوع اوراق بهادار اسلامی پُل ارتباطی بین دو بازار پول و سرمایه به‌شمار می‌رود. برخی از عمده مزایای صکوک به شرح زیر می‌باشد: ۱- افزایش نقدینگی بانی (تأمین مالی کننده از طریق انتشار صُکوک) ۲- در صورت انتشار صُکوک به پشتوانه دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیر نقد هستند، دارایی‌های مذکور از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می‌شود. ۳- علیرغم اینکه قسمتی از داراییها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی میتواند از داراییها استفاده کند. ۴- از آنجا که صُکوک با پشتوانه دارایی منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتری است و هزینه تأمین مالی را نیز کاهش می‌دهد. ۵- کمک به توسعه بازار سرمایه با فراهم کردن امکان تبدیل داراییها به اوراق بهادار. ۶- چنان‌چه برای دادوستد این نوع اوراق بازار ثانویه فراهم شود آنگاه قابلیت نقدشوندگی این اوراق هم افزایش می‌یابد.
جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۹۴ میلادی مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت را تهیه کرد و شهرداری تهران به عنوان ناشر، اولین اوراق مشارکت را جهت تأمین مالی پروژه بزرگراه شهید نواب صفوی منتشر نمود. بدلیل عدم اطلاع محققان حوزه مطالعات مالی اسلامی از این ابداع، ایده استفاده از ابزارهای مالی اسلامی را به اوایل سالهای ۱۹۹۷ میلادی یعنی ۳ سال پس از تصویب ضوابط اجرایی انتشار اوراق مشارکت ایران نسبت می‌دهند. بنابراین، ایران به عنوان اولین کشوری بود که اقدام به طراحی و اوراق مرابحه چیست؟ انتشار چنین ابزارهایی نمود. البته توسعه ابزارهای مالی و طراحی انواع مختلف آن توسط سایر کشورهای اسلامی به ویژه کشورهای عربی و مالزی بوده است. شایان ذکر است از سال ۲۰۰۱ میلادی تا ژانویه ۲۰۱۳ میلادی حدود ۷/۴۷۲ میلیارد دلار صُکوک در جهان منتشر شده که حدود ۳۶/۳۹۴ میلیارد دلار آن صُکوک داخلی کشورها و حدود ۳۳/۷۸ میلیارد دلار آن صُکوک بین‌المللی بوده است. ارزش صکوک منتشره در ایران تا بهمن ماه ۱۳۹۲ بیش از ۱۵۰۰۰ میلیارد ریال بوده است.
اوراق بهاداری است که بر اساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می‌شود و به موجب آن قرارداد، ناشر اوراق به میزان ارزش اسمی آنها از دارندگان اوراق استقراض می‌کند و به همان مقدار به آنان بدهکار است و بایستی در سررسید معین یا عندالمطالبه به آنان بپردازد.
اوراق بهادار با نامی است که به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین (زمان احداث پروژه) منتشر می‌شود و به واقفینی که قصد مشارکت در طرح‌های عام‌المنفعه را دارند واگذار می‌گردد.
اوراق بهاداری است که براساس عقد اجاره منتشر می شود و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آن، در دارایی مبنای انتشار اوراق است که اجاره داده می شود.
اوراق بهاداری هستند که دارندگان آنها به صورت مشاع مالک دارایی مالی (اوراق مرابحه چیست؟ دینی) هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است، این اوراق بازدهی ثابت داشته و قابل فروش در بازار ثانوی می‌باشند.
اسناد و گواهی‌های دارای ارزش یکسان هستند و برای تجمیع وجوه لازم جهت ساخت کالایی استفاده می‌شوند که تحت تملک دارنده صُکوک است.
سَلَف از اقسام بیع و عکس نسیه است. هنگامی‌که شخصی تولید یا ارایهی کالای معینی را مورد هدف قرار می‌دهد، با انتشار این نوع صُکوک قادر خواهد بود تا منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند. در واقع سرمایه‌گذاران در این اوراق، کالای مورد نظر را پیش خرید کرده‌اند.
سند مالی بهاداری است که بیانگر مالکیت دارنده آن بر مقدار معین خدمات یا منافع آینده از یک دارایی بادوام می‌باشد، که در ازای پرداخت مبلغ معینی به وی منتقل شده‌است.
اوراق مالکیت مشاع خدمتی‌است که براساس قرارداد جعاله تعهد انجام و تحویل آن شده است. بعد از پایان خدمت (موضوع جعاله)، صاحبان اوراق، مالک مشاع نتیجه خدمت خواهند بود. نتیجه خدمت ممکن است امتیاز مالی یا دارایی فیزیکی باشد.
سندی است گویای مالکیت دارنده آن، نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق به دولت، شرکت‌های تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، هر نوع تغییر قیمت دارایی متوجه صاحب اوراق مشارکت است.
سندی‌است گویای مالکیت دارندگان آن بطوری‌که ناشر اوراق مضاربه با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع آوری کرده و به عنوان مضاربه در اختیار بانی قرار می‌دهد، بانی در فعالیت اقتصادی سودآور (بازرگانی) به کار می‌گیرد و در پایان هر معامله یا پایان هر دوره مالی سود حاصله را براساس نسبتهایی که روی اوراق نوشته شده، میان خود و صاحبان اوراق تقسیم می‌کند.
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر زمین یا زمینهای زراعیِ یا دیگر نهادههای تولیدی زراعی معین است که به قرارداد مزارعه برای کشت و زرع در اختیار عامل مزارعه گذاشته شده است.
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغ یا باغهایِ مثمر یا دیگر نهادههای تولیدی باغی معین است که به قرارداد مساقات برای باغداری در اختیار عامل قرارداد مساقات گذاشته شده است.
شخص حقوقی است که نهاد واسط برای تأمین مالی وی در قالب عقود اسلامی، اقدام به انتشار اوراق بهادار اسلامی می‌نماید.
نهاد مالی است که به موجب دستورالعمل فعالیت نهادهای واسط مصوب ۱۱/۵/۱۳۸۹ شورای عالی بورس و اوراق بهادار تأسیس شده است و به‌عنوان یکی از ارکان انتشار اوراق بهادار اسلامی (صُکوک)، وظیفه تأسیس و راهبری نهادهای واسط را در بازار سرمایهٔ ایران عهده‌دار می‌باشد. در واقع این شرکت نقش امین را دارد که جهت حفظ منافع دارندگان اوراق بهادار اسلامی و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر، نسبت به مصرف وجوه، نحوهٔ نگهداری حساب‌ها و صورت‌های مالی و عملکرد اجرایی به صورت مستمر، رسیدگی و اظهار نظر می‌نماید. از دیگر وظایف این شرکت انجام کلیهٔ امور اداری، مالی، مدیریتی، حقوقی و قانونی نهاد واسط و همچنین نگهداری حساب‌ها و دفاتر اوراق مرابحه چیست؟ مالی نهاد واسط و رد آن پس از اتمام مدت قرارداد است.
نهاد واسط در قالب حقوقی شرکت با مسئولیت محدود، توسط شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه تشکیل می‌گردد و به عنوان عامل انتشار انواع اوراق بهادار اسلامی یا همان صُکوک، تنها نهادی است که میتواند اوراق بهادار منتشر نماید. هر نهاد واسط در هر زمان نمی‌تواند برای تأمین مالی بیش از یک طرح، اوراق بهادار منتشر نماید.
شخص حقوقی است که پرداخت جریان درآمدی و حسب مورد بهای خرید دارایی مبنای اوراق بهادار اسلامی توسط بانی به نهاد واسط را تضمین می‌نماید.
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است که نسبت به پرداختهای مرتبط با اوراق بهادار اسلامی در سررسیدهای معین به سرمایه گذاران اقدام می‌نماید.
بازارگردان، کارگزار معامله‌گر یا شرکت تأمین سرمایه‌ای است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق و تحدید دامنهٔ نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد. بازارگردان نهادی است که در روان نمودن بازار ثانویه اوراق بهادار نقش دارد و زمانی که بازار اوراق بهادار با کسادی روبه‌رو گردد این نهاد با خرید و فروش اوراق به روانی بازار کمک می‌کند. بازارگردان موظف است تا در مواقعی که دارندهٔ اوراق به نقدینگی نیاز دارد و خواهان فروش اوراق خویش در بازار ثانویه است اما به دلیل رکود بازار خریدار مناسبی برای اوراق نمی‌یابد اوراق را از دارنده، خریداری نماید. بازارگردان به تبادل اوراق اشتغال دارد. از یک سو اوراق را خریداری و از سوی دیگر به فروش آنها مبادرت می‌ورزد. از این رو به لحاظ حقوقی بازارگردان مانند هر خریدار دیگر اوراق عمل می‌نماید، و تفاوت این نهاد با خریدار عادی اوراق در این است که بازارگردان موظف به خرید اوراق در وضع کسادی بازار اوراق بهادار است.
فرایند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نمایندهٔ قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد است.(بند ۲۸ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار)
شخص (حقوقی) ثالثی است که متعهد به خرید اوراق بهاداری است که ظرف مهلت «پذیره‌نویسی» به فروش نرسد. بر اساس این تعریف می‌توان گفت نهاد متعهد پذیره‌نویسی شخصی جدا از خریداران اوراق است و در صورتی‌که اوراق مطابق پیش‌بینی‌های انجام شده به فروش نرسد، نهاد واسط موظف خواهد بود تا با انعقاد قرارداد با متعهد پذیره‌نویس مابقی اوراق را به او بفروشد و با استفاده از این روش منابع لازم جهت خرید دارایی مورد نظر را فراهم آورد.
صکوک چیست؟
پس دانستیم که معنای صکوک چیست؛ جمع صک یا همان چک خودمان! قبلا گفته‌ایم که یکی از ابزارهای تامین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها برای پیش بردن طرح‌ها و برنامه‌هایشان اوراق قرضه است. اوراق قرضه معمولا سود تضمین‌شده دارند و می‌شود آنها را در بازار بدهی خریدوفروش کرد. اما از آنجا که اوراق قرضه مبتنی بر استقراض با بهره است، از نظر اسلام ربوی و حرام است. برای همین در اقتصادهای اسلامی نمی‌شود از اوراق قرضه برای تامین مالی استفاده کرد و در نتیجه در این اقتصادها قراردادهای دیگری برای تامین مالی طراحی و استفاده می‌شود که صکوک یکی از آن‌هاست.
تفاوت و شباهت صکوک و اوراق قرضه
پس صکوک نوعی ابزار تامین مالی است که شرکت‌ها می‌توانند با فروش آن به وجوه نقد دسترسی پیدا کنند. اما تفاوت صکوک و اوراق قرضه چیست؟ مهمترین نکته در مورد صکوک این است که این اوراق مبتنی بر دارایی‌های فیزیکی و ملموس هستند و دارنده صکوک در واقع مالک مشاع یک دارایی مشخص و منافع حاصل از آن است. در حالی که اوراق قرضه صرفا گواهی تعهد بدهی است و نشان می‌دهد صادرکننده به دارنده اوراق قرضه بدهکار است.
به جز این، صکوک و اوراق قرضه تفاوت‌های دیگری هم دارند. برای اوراق مرابحه چیست؟ اوراق مرابحه چیست؟ نمونه، اعتبار صکوک به ارزش دارایی یا دارایی‌های پشتوانه آن بستگی دارد، اما اعتبار اوراق قرضه وابسته به صادرکننده آن است. همچنین در صکوک امکان افزایش ارزش اصل دارایی و در نتیجه افزایش ارزش ورقه صکوک وجود دارد، ولی امکان چنین افزایش ارزشی برای اوراق قرضه وجود ندارد.
صکوک و اوراق قرضه البته شباهت‌های زیادی با هم دارند. همان‌طور که اشاره کردیم، شاید مهمترین شباهت در امکان تامین وجوه نقد برای صادرکننده باشد. شباهت دیگر در اینجاست که مانند اوراق قرضه، امکان خریدوفروش صکوک در بازار ثانویه وجود دارد. اما فرقش در این است که خریدوفروش اوراق قرضه در بازار ثانویه در اصل خریدوفروش بدهی است، در حالی که خریدوفروش اوراق صکوک به معنای خریدوفروش مالکیت دارایی یا دارایی‌های پشتوانه اوراق صکوک است.
نهادهای مالی ضروری در انتشار اوراق قرضه اسلامی یا صکوک
برای انتشار اوراق قرضه اسلامی یا صکوک معمولا چند نهاد مالی دخالت دارند. در این قسمت تعدادی از مهمترین نهادهای مالی دخیل در این فرایند را با هم مرور خواهیم کرد؛
بانی: بانی شخصی حقوقی است که برای تامین نیازهای مالی خودش می‌خواهد اقدام به انتشار اوراق بهادار بکند. مانند شرکتی که بخواهد برای تامین مالی فعالیت‌هایش اقدام به انتشار صکوک اجاره کند.
واسط: شرکتی حقوقی با مسئولیت محدود است که به عنوان عامل انتشار اوراق بهادار اسلامی تشکیل می‌شود.
ضامن: شخصیتی حقوقی است که به نمایندگی از طرف سرمایه‌گذاران مسئولیت نظارت بر کل فرایند عملیات انتشار و فروش و… صکوک را به عهده دارد. این شخصیت حقوقی را بانی انتخاب و سازمان بورس تایید می‌کند. ضامن صرفا از بین بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی، بیمه‌های تحت نظارت بیمه مرکزی، شرکت‌های تامین سرمایه، شرکت‌های سرمایه گذاری، نهادهای عمومی و موسسات دولتی انتخاب شود.
امین: شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه نهادی مالی است که به موجب دستورالعمل فعالیت نهادهای واسط شورای عالی بورس و اوراق بهادار تاسیس شده است و وظیفه تاسیس و راهبری نهادهای واسط را در بازار سرمایه ایران را بر عهده دارد. این نهاد نقش امین را بر عهده دارد که برای حفظ منافع دارندگان اوراق بهادار و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر، نسبت به مصرف وجوه، نحوه نگهداری حساب‌ها و صورت‌های مالی و عملکرد اجرایی نظارت می‌کند.
انواع صکوک
از ویژگی‌های صکوک چیست؟ این که می‌شود انواع مختلفی از آن را طراحی و عرضه کرد. صکوک سلف، صکوک استصناع، صکوک مرابحه، صکوک مشارکت، صکوک مضاربه، صکوک مزارعه، صکوک مساقات، صکوک ارائه حق امتیاز و صکوک ارائه خدمات نمونه‌هایی از انواع مختلف این ابزار مالی به حساب می‌آیند.
صکوک نوعی ابزار تامین مالی است که شرکت‌ها می‌توانند با فروش آن به وجوه نقد دسترسی پیدا کنند. اما تفاوت صکوک و اوراق قرضه چیست؟ مهمترین نکته درمورد صکوک این است که این اوراق مبتنی بر دارایی‌های فیزیکی و ملموس هستند و دارنده صکوک در واقع مالک مشاع یک دارایی مشخص و منافع حاصل از آن است
پرکاربردترین و معمول‌ترین انواع صکوک از این قرارند: صکوک اجاره، سلف، استصناع، مشارکت، مرابحه و مضاربه. در ادامه انواع پرکاربرد اوراق صکوک را مرور خواهیم کرد.
صکوک اجاره
اوراق بهاداری است که براساس عقد اجاره منتشر می‌شود و نشان‌دهنده مالکیت مشاع دارندگان این اوراق بر دارایی مبنای انتشار اوراق است. در این نوع اوراق، در واقع حق استفاده از منافع یک یا مجموعهای از داراییها به شخص دیگری منتقل و در برابر آن، اجاره‌بها دریافت می‌شود. برای درک بهتر این نوع اوراق، یک نمونه عملی را با هم مرور می‌کنیم.
تصور کنید شرکتی به منابع مالی نیاز پیدا کرده است. این شرکت میتواند برای تامین وجوه نقد مورد نیازش، بخشی از دارایی‌های فیزیکی خود را به شرکت دیگری بفروشد و این داراییها را از شرکت دوم اجاره (به شرط تملیک) کند (چنین فرایندی معمولا فرایندی صوری است). به این ترتیب، شرکت اول برای استفاده از این داراییها باید به شرکت دوم اجاره‌بها بپردازد. اکنون شرکت دوم میتواند بر مبنای این داراییها، صکوک اجاره منتشر کند و در بازار سهام بفروشد.
به این ترتیب، خریداران این اوراق در واقع مالک بخشی از دارایی مورد بحث هستند که شرکت اول برای استفاده از آنها اجاره‌بها اوراق مرابحه چیست؟ اوراق مرابحه چیست؟ می‌پردازد که این اجاره‌بها سود دارندگان اوراق صکوک به حساب می‌آید. بعد از پایان دوره اجاره هم شرکت اول هزینه اصل اوراق را می‌پردازد و دوباره مالک داراییها می‌شود.
صکوک سلف
سلف در لغت به معنای پیش‌پرداخت و قبول کردن است. قراداد سلف هم نوعی معامله و عکس نسیه است. به این شکل که عرضه‌کننده اوراق، بخشی از دارایی پایه را در برابر بهای نقد می‌فروشد و تضمین می‌کند که در موعد مقرر این دارایی را تحویل بدهد (در نسیه کالایی را تحویل می‌گیریم و پولش را بعدا می‌دهیم، در قرارداد سلف پول کالا را می‌دهیم و آن کالا را بعدا تحویل می‌گیریم).
در واقع، در قرارداد سلف خریداران کالا یا دارایی پایه را پیش‌خرید کرده‌اند. علاوه بر این، خریداران این اوراق می‌توانند پیش از تاریخ سررسید، قرارداد را به صورت «قرارداد سلف موازی استاندارد» به فروش برساند.
برای نمونه فرض کنید یک شرکت تولیدکننده نفت می‌خواهد اوراق سلف منتشر کند و محصول خودش را که همان نفت است پیش‌فروش کند. با این کار شرکت میتواند زودتر از زمانی که نفت را تحویل می‌دهد به پول برسد. برای انجام عملیات مربوط به فروش اوراق سلف هم به یک نهاد واسط نیاز است که این نهاد واسط اوراق سلف موازی را به طرف سوم می‌فروشد. ناشر اوراق، که همان شرکت نفت است، میتواند بر اساس اختلاف قیمت نقد و سلف محصول تولیدشده (در آینده) به دارندگان اوراق سلف سودی پرداخت کند. معمولا برای این نوع اوراق یک کف سود در نظر گرفته می‌شود.
به این ترتیب که شرکت تولیدکننده که همان ناشر اوراق است، تعهد می‌کند که در صورت افت قیمت کالای مورد نظر، این کالا را خودش با قیمت مشخص خریداری کند تا دارندگان اوراق سلف کف سود تضمین‌شده را دریافت کنند.
صکوک استصناع
واژه استصناع به معنای تقاضای ساخت چیزی است. قرارداد استصناع چیست؟ شخصی با تولیدکننده‌ای قرارداد می‌بندد که آن تولیدکننده چیزی را در زمان مشخص تولید کند و تحویل بدهد. بنابراین قرارداد استصناع را می‌توان نوعی «قرارداد سفارش ساخت» در نظر گرفت. اوراق استصناع هم نوعی اوراق بهادار است که ناشر بر پایه قرارداد سفارش ساخت منتشر می‌کند.
به بیان ساده‌تر، در اوراق استصناع یا سفارش ساخت مبلغی به یک پیمانکار داده می‌شود تا محصول یا طرح مشخصی را در آینده بسازد و تحویل دهد. مدت قرارداد استصناع مشخص است و ناشر میتواند سود سرمایه‌گذاران یا همان خریداران اوراق استصناع را در ابتدا یا انتهای دوره یا در دوره‌های ماهانه، فصلی یا سالانه پرداخت کند.
صکوک مشارکت
اوراق مشارکت نشان‌دهنده مالکیت دارندگان آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی است که در اصل به دولت، شرکت‌های تعاونی یا شرکت‌های خصوصی تعلق دارد. این اوراق سررسید مشخص دارد و هرگونه تغییر قیمت دارایی پایه تا تاریخ سررسید، متوجه دارندگان اوراق مشارکت خواهد بود.
صکوک مضاربه
معنای لغوی واژه «مضاربه» تجارت با سرمایه افراد دیگر است. به بیان ساده، شخصی (سرمایه‌گذار) بخشی از سرمایه خودش را در اختیار شخص دیگر قرار می‌دهد تا شخص دوم با استفاده از این سرمایه به فعالیت تجاری بپردازد و در مقابل، بخشی از سود حاصل از این فعالیت تجاری به سرمایه‌گذار برسد. از آنجا که سود حاصل از فعالیت تجاری را نمی‌شود دقیقا پیش‌بینی کرد، در نتیجه سود اوراق مضاربه هم متغیر است و در انتهای دوره قطعی می‌شود.
صکوک مرابحه
مرابحه یکی از انواع معامله است که مدت‌ها پیش رواج داشته است. در این نوع معامله، فروشنده بهای تمام‌شده کالا را به مشتری می‌گوید و سپس برای فروش آن کالا مبلغی اضافی به‌عنوان سود خودش روی بهای تمام‌شده می‌کشد و می‌فروشد. مثلا ممکن است فروشنده به مشتری بگوید قیمت تمام‌شده کالا ۵۰ هزار تومان است و حاضر است این کالا را با قیمت ۵۵ هزار تومان (یا سود ۱۰ اوراق مرابحه چیست؟ درصدی) بفروشد. این نوع معامله میتواند به صورت نقد یا نسیه باشد و اگر نسیه باشد معمولا مقدار سودش هم بیشتر می‌شود.
اوراق مرابحه هم که انواع بسیار گوناگونی دارد، بر مبنای چنین معامله‌ای طراحی و منتشر می‌شود. در واقع اوراق مرابحه اوراق بهاداری هستند که دارندگان آن مالک دارایی مالی‌ای هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است. این اوراق هم می‌توانند نرخ سود ثابت داشته باشند و در بازار ثانویه خریدوفروش شوند.
نحوه معامله صکوک
اگر کد بورسی داشته باشید می‌توانید از طریق پنل کارگزاری‌تان اوراق صکوک خریدوفروش کنید و از سودهای دوره‌ای این اوارق بهره‌مند شوید. نمادهای معاملاتی صکوک در بورس ایران با حرف ص آغاز می‌شوند. در حال حاضر نمادهای صکوکی که در بازار بورس قابل معامله است می‌توانیم به نمادهای صایپا، صخود، صشستا و صفارس اشاره کنیم.
دیدگاه شما